Του Λευτέρη Κουγιουμουτζή*

Με τροπολογία σε άσχετο, ως συνήθως, νομοσχέδιο, καταργήθηκε ο περιορισμός εμφανίσεων υποψήφιων δημάρχων στα μέσα ενημέρωσης, λίγες μέρες πριν από τις εκλογές. Με δεύτερη τροπολογία, βουλευτής της κυβέρνησης που είναι υποψήφιος σε μεγάλο δήμο πέτυχε να περάσει αλλαγές στον τρόπο σταυροδοσίας, διαφοροποιώντας την ύστατη ώρα τα εκλογικά δεδομένα. Σε άλλο μεγάλο δήμο κατεβαίνει ψηφοδέλτιο με σαφή μπερλουσκονικά χαρακτηριστικά και δεν φαίνεται να ενοχλείται κανένας, πλην ελαχίστων. Την ίδια ώρα, καταστρατηγείται εξόφθαλμα ο νόμος περί εκλογικών δαπανών από οικονομικά εύρωστους συνδυασμούς και υποψηφίους σε βάρος οποιασδήποτε στοιχειώδους ισονομίας, χωρίς να επεμβαίνει καμία αρχή ή να στηλιτεύεται από τα μέσα.

Το χειρότερο απ’ όλα είναι πως τα παραπάνω δεν ξενίζουν, δεν προκαλούν πια καμία αγανάκτηση κι αντίδραση στην κοινωνία. Αντιμετωπίζονται ως φυσιολογικά, αναμενόμενα και θεμιτά ή, στην καλύτερη περίπτωση, αδιάφορα και αμελητέα. Αλλωστε, συνηθίσαμε να προσπερνάμε πολύ πιο κραυγαλέες καταστάσεις τα τελευταία χρόνια – αυτά τα ατοπήματα θα μας ενοχλήσουν; Εκλογικεύσαμε το παράλογο, εξοικειωθήκαμε με το ακραίο, θεωρώντας τα οικεία και ανεκτά. Η εκτροπή κατάντησε κανονικότητα και η επιβολή με κάθε μέσο, η επιβίωση με κάθε τρόπο και η ανέλιξη επί πτωμάτων καθημερινές πρακτικές.

Τα δημοκρατικά μας αντανακλαστικά αδρανοποιήθηκαν συστηματικά, το ίδιο και το πολιτικό μας αισθητήριο. Φρόντισαν γι' αυτό πολύ καλά οι μέντορες του απολιτικού και του lifestyle, οι βιρτουόζοι της δημόσιας ενημέρωσης, οι κάθε λογής διαμορφωτές της κοινής γνώμης. Οσοι δηλαδή προσπάθησαν με επιτυχία να μας κρατήσουν μακριά από τον πυρήνα, τη νομή και τον έλεγχο της εξουσίας, πετώντας μας στάχτη στα μάτια. Μεθοδικά εξουδετέρωσαν την ευθυκρισία μας, υποκαθιστώντας τα εμπειρικά μας δεδομένα με το εκάστοτε σενάριο του γυάλινου υποβολέα μας. Αληθινό είναι αυτό που δείχνει η οθόνη κι όχι αυτό που εισπράττουμε από το περιβάλλον και τον περίγυρό μας. Πρέπει να μας καθορίζει η εικόνα κι όχι το βίωμα. Στην τηλεοπτική μας δημοκρατία, η παραγωγή προσωπικής πρωτογενούς σκέψης εκμηδενίζεται – μόνο τα μιντιακά κατασκευασμένα αναμασήματα θα έχουν θέση στις συζητήσεις μας.

Κι όσοι εξακολουθούν να διαμαρτύρονται κι επιμένουν να φωνάζουν για τον παραλογισμό και την ασυδοσία, να επικαλούνται αξίες και ιδανικά, ν’ αποζητούν ισονομία και δικαιοσύνη, μας ενοχλούν – χαλούν τη μακάρια ομηρία μας. Προβάλλονται ως γραφικοί, εμποτισμένοι από αθεράπευτο ρομαντισμό και αφελή δονκιχωτισμό. Ουτοπιστές, ανεδαφικοί, σίγουρα περιθωριακοί, αν όχι αποσυνάγωγοι – ενδεχομένως και τρομοκράτες. Διαφέρουν από εμάς και πρέπει να τους φοβόμαστε, έτσι μας έμαθε το γυαλί. Ή να αμφισβητούμε τα κίνητρά τους, εθισμένοι στη σκανδαλολογία και την ιδιοτέλεια. Η λασπολογία και η γελοιοποίηση είναι άλλωστε αρχαίες τεχνικές που σήμερα έχουν αναχθεί σε επιστήμες.

Κι έτσι, με τη σκέψη χειραγωγημένη και τον φόβο φωλιασμένο στις ψυχές μας, ανασφαλείς κι εγκλωβισμένοι, θα βρεθούμε πάλι μπροστά στην κάλπη. Βομβαρδισμένοι με μηνύματα κι εικόνες που ποτέ δεν προλάβαμε να επεξεργαστούμε, πιεσμένοι κι αγχωμένοι, ανήσυχοι, εκβιασμένοι και μπερδεμένοι. Μάλλον πως στις εκλογές δεν στήνονται οι κάλπες, όπως συνηθίζεται να λέγεται. Η κοινωνία στήνεται, χωρίς καν να το καταλάβει, εκπαιδευμένη από καιρό. Κι ο σκηνοθέτης μαεστρικά έχει προβλέψει να μην έρθει η κάθαρση ποτέ. Και θα βρεθούμε πάλι ν’ απορούμε, πώς γίνεται ο κουρνιαχτός αυτός ποτέ του να μη φεύγει. Ν’ αναρωτιόμαστε πώς να 'σβησε η φλόγα μέσα μας, πώς γίνεται αυτόν εδώ τον τόπο που τον στόλισαν λαμπρές ιδέες κι άνθρωποι μεγάλοι, να τον ορίζουν σήμερα οι αδίστακτοι και οι αντισυνταγματολόγοι.

………………………………………………………………..

* Μαθηματικός