Εν όψει εκλογών, αποφεύγουν να ανακοινώσουν τα μέτρα που έρχονται. Τι προβλέπει για πλεονάσματα και δημοσιονομικό… κενό

Των Μάριου Χριστοδούλου, Κώστα Τσάβαλου

«Κομμένο και ραμμένο» στις προεκλογικές ανάγκες της συγκυβέρνησης είναι το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) της περιόδου 2015-2018 που κατατέθηκε στη Βουλή, στις 30 Απριλίου, στο πλαίσιο των υποχρεώσεων της χώρας έναντι των δανειστών. Πρόκειται ουσιαστικά για έναν τετραετή προϋπολογισμό λιτότητας, ο οποίος προβλέπει περαιτέρω περικοπές δαπανών, μεγάλη αύξηση της έμμεσης φορολογίας, ενώ, παρά το γεγονός ότι «χαμηλώνουν» οι στόχοι των πρωτογενών πλεονασμάτων έναντι των προηγούμενων στόχων, η κυβέρνηση αναγνωρίζει την ύπαρξη δημοσιονομικού κενού τη διετία 2015-2016 περίπου 1,9 δισ. ευρώ (σωρευτικά), αποφεύγοντας ωστόσο να ανακοινώσει τα μέτρα με τα οποία αυτό θα καλυφθεί.

Οι δεσμεύσεις

Το νέο ΜΠΔΣ μάλιστα δεν κάνει καμιά αναφορά στις δεσμεύσεις που έχουν ήδη αναληφθεί για την οικονομική πολιτική της επόμενης τετραετίας, όπως είναι για παράδειγμα η αύξηση των ειδικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης (από τα 60 στα 62 χρόνια), η μείωση των επικουρικών συντάξεων, η αύξηση των χαμηλών συντελεστών ΦΠΑ (όπως στα νησιά του Αιγαίου), αλλά και οι αυξήσεις στις κρατήσεις φόρου εισοδήματος μισθών και συντάξεων. Αντίθετα, η κυβέρνηση υπόσχεται (αν το επιτρέψουν οι οικονομικές συνθήκες) μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης του πετρελαίου θέρμανσης και παραμονή του ΦΠΑ στην εστίαση στο 13%.

Κύριο χαρακτηριστικό του προγράμματος, οι σημαντικές αποκλίσεις στις προβλέψεις και εκτιμήσεις που περιλαμβάνει σε σχέση με αυτές των δανειστών, όπως στην περίπτωση του δημοσιονομικού κενού. Ενώ το υπουργείο Οικονομικών εντοπίζει δημοσιονομικό κενό μόνο για την πρώτη διετία ύψους 1,9 δισ. ευρώ, η τρόικα το ανεβάζει για την περίοδο 2015-2017 στα 7,7 δισ. ευρώ, καλώντας εμμέσως την κυβέρνηση να λάβει μέτρα για την κάλυψή του.

Ουσιαστικά αφήνει τα δύσκολα για μετά τις εκλογές, δεδομένου ότι τον Σεπτέμβριο, στο πλαίσιο κατάρτισης του νέου προϋπολογισμού, κυβέρνηση και δανειστές θα θέσουν επί… τάπητος το Μεσοπρόθεσμο. Τότε θα επανεξεταστεί το δημοσιονομικό κενό του 2015 και αν οι δύο πλευρές συμφωνήσουν στο ύψος του (900 εκατ. ευρώ το υπολογίζει η κυβέρνηση, 2 δισ. ευρώ η τρόικα) θα ανακοινωθούν τα νέα δημοσιονομικά μέτρα, όπως για παράδειγμα η επέκταση της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης. Σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει να «προσγειωθούν» οι στόχοι των πρωτογενών πλεονασμάτων, αν και η τρόικα δεν το βλέπει με «καλό μάτι».

Οι υπεραισιόδοξες προβλέψεις πάντως… περισσεύουν. Από φέτος το ΑΕΠ επανέρχεται σε θετικό πρόσημο (+0,6%), ενώ αυξάνονται τα πρωτογενή πλεονάσματα και αποκλιμακώνεται η ανεργία από το 24,5% στο τέλος του 2014 στο 15,9% το 2018! Συνολικά στην τετραετία προβλέπεται μείωση των δαπανών του κρατικού (μαζί με το ΠΔΕ) προϋπολογισμού κατά περίπου 1,7 δισ. ευρώ, ενώ στον αντίποδα προβλέπεται μεγάλη αύξηση των εσόδων κατά 5,4 δισ. ευρώ.

Τα κυριότερα σημεία

Η συζήτηση του ΜΠΔΣ με τη διαδικασία του επείγοντος θα αρχίσει στην αρμόδια επιτροπή τη Δευτέρα και θα διαρκέσει έως την Τετάρτη. Στην ολομέλεια θα συζητηθεί το διήμερο Πέμπτη-Παρασκευή. Ειδικότερα:

● Το Μεσοπρόθεσμο φέρνει λιτότητα 7,1 δισ. ευρώ για την τετραετία 2015-2018, με τους φόρους να αυξάνονται κατά 5,4 δισ. ευρώ και τις δαπάνες να περικόπτονται κατά 1,7 δισ. ευρώ.

● Τα έσοδα από την έμμεση φορολογία (ΦΠΑ, ακίνητα, ΕΦΚ) θα φτάσουν στα 28,3 δισ. ευρώ το 2018, σημειώνοντας αύξηση κατά 4,1 δισ. ευρώ, ενώ οι εισπράξεις από την άμεση (φόρος εισοδήματος) είναι αυξημένες κατά 1,26 δισ. ευρώ. Αυτό μεταφράζεται σε αύξηση της φορολογικής σοδειάς κατά 5,4 δισ. ευρώ!

● Οι πρωτογενείς δαπάνες προβλέπεται να προσγειωθούν στα 40,9 δισ. ευρώ στο τέλος της επόμενης τετραετίας από 42,6 δισ. ευρώ φέτος, μειωμένες κατά 1,7 δισ. ευρώ.

● Το κονδύλι για μισθούς και συντάξεις στο Δημόσιο περιορίζεται στα 18,1 δισ. ευρώ το 2018 από 18,5 δισ. ευρώ που θα ανέλθει φέτος, ενώ σε νέα αυστηρή δίαιτα μπαίνει και ο τομέας κοινωνικής ασφάλισης και περίθαλψης από τον οποίο θα εξοικονομηθούν δαπάνες 400 εκατ. ευρώ.

● Ερχεται «λεπίδι» 700 εκατ. ευρώ σε όλα τα έξοδα του κράτους (καταναλωτικές δαπάνες).

● Δημοσιονομικό «κενό» υπάρχει, άρα και νέα μέτρα… Οσο και αν η κυβέρνηση προσπαθεί να στρέψει αλλού τα φώτα της δημοσιότητας, αυτό φτάνει σε 1,9 δισ. ευρώ για τη διετία 2015-2016. Μόνο για το 2015 η «τρύπα» στα δημοσιονομικά υπολογίζεται σε 915 εκατ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην πρόσφατη έκθεσή της υπολόγιζε σε 2 δισ. ευρώ το δημοσιονομικό «κενό» για το 2105, σε 3,8 δισ. ευρώ για το 2016 και 1,9 δισ. ευρώ για το 2017 (σύνολο 7,7 δισ.).

● Σημαντική αύξηση θα σημειώσουν οι δαπάνες για την αποπληρωμή των τόκων, οι οποίες από τα 5,9 δισ. ευρώ το 2014 θα εξακοντιστούν στα 7,3 δισ. ευρώ το 2018 προκαλώντας νέα «ασφυξία» στον προϋπολογισμό.

● Στην έκθεση δεν γίνεται πουθενά κουβέντα για το χρηματοδοτικό «κενό» παρότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το υπολογίζει σε 14,9 δισ. ευρώ για τη διετία 2014-2015. Πάντως, η κυβέρνηση σχεδιάζει νέα έξοδο στις αγορές.

● Κεντρική θέση έχουν τα πρωτογενή πλεονάσματα για καθαρά πολιτικούς λόγους, παρά το γεγονός ότι αυτά θα προκύψουν μέσα από τις νέες φορολογικές θυσίες των Ελλήνων. Για το 2014 το πλεόνασμα υπολογίζεται στο 2,3% του ΑΕΠ (4,190 δισ. ευρώ έναντι στόχου στο Μνημόνιο 2,733 δισ. ευρώ ή 1,5% του ΑΕΠ). Το 2018 θα βρει τη χώρα με ένα πλεόνασμα-μαμούθ που θα φτάνει στο 5,3% του ΑΕΠ ή στα 11,585 δισ. ευρώ.

● Το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 0,6% φέτος και κατά μέσο όρο κατά 3,3% ανά έτος έως το 2018.

● Το δημόσιο χρέος εκτιμάται ότι από 173,9% του ΑΕΠ φέτος θα υποχωρήσει στο 139,1% του ΑΕΠ το 2018, με την κυβέρνηση να προεξοφλεί το «κούρεμα»…

● Χαμηλά έχει τοποθετηθεί ο πήχης των εσόδων από τις αποκρατικοποιήσεις που στην πενταετία 2014-2018 θα φτάσουν τα 12,828 δισ. ευρώ. Φέτος, προσδοκώνται έσοδα 1,5 δισ. ευρώ και 2,23 δισ. ευρώ το 2015 τα οποία θα προέλθουν από τους διαγωνισμούς που «τρέχουν» (ετήσιες δόσεις για λαχεία, ΟΠΑΠ, αεροδρόμια, μαρίνες), αλλά και από αυτούς που θα ολοκληρωθούν (ΕΥΔΑΠ, ΟΛΠ, ΕΛΤΑ, ΟΛΘ). Προωθείται παράλληλα σχέδιο τιτλοποίησης ακινήτων.