Ολοένα και πληθαίνουν τα μίνι μάρκετ με ανατολικοευρωπαϊκά τρόφιμα και κάθε λογής προϊόντα στην Αθήνα. Φέρνοντας για τις χιλιάδες των μεταναστών αυτής της πόλης την πατρίδα που άφησαν πίσω τους… στο πιάτο. Κυριολεκτικά

Του Βαγγέλη Κύρκου

Πελμένι με κιμά, φημισμένα βουλγαρικά παραδοσιακά αλλαντικά και δυνατή ρακή, κλούκβε –μύρτιλα– σε πακέτο, τουρσιά σε άπειρες παραλλαγές (ώς και… καρπούζι) και παγωτά με λογότυπα με κυριλλική γραφή, μαυροσίταρο «γκρέτσκα» και τυρί γκίζα σε κεσεδάκι. Γεύσεις που για τους χιλιάδες Βαλκάνιους και Ανατολικοευρωπαίους μετανάστες αυτής της πόλης σημαίνουν πατρίδα, με τον ίδιο πάνω-κάτω τρόπο που για τον Ελληνα μετανάστη στη Νέα Υόρκη, τη Μελβούρνη ή το Τορόντο μια μπουκιά φέτα ή μια γουλιά ούζο ξυπνά μέσα του το χωριό.

Σε μια πόλη πολύχρωμη και multi-ethnic, όπως είναι πλέον η Αθήνα, ήταν λογικό να δημιουργηθούν –λίγο επιφυλακτικά στην αρχή, πιο ξεθαρρεμένα στη συνέχεια– δεκάδες μικρά μα και λίγο μεγαλύτερα καταστήματα με αυτό ακριβώς το… target group, τους μετανάστες, που επιθυμούν να μη χάσουν την επαφή τους με τον τρόπο ζωής και τον πολιτισμό της χώρας από όπου προέρχονται.

Σε συγκεκριμένες περιοχές του κέντρου της πόλης τα μίνι μάρκετ με επιγραφές σε γλώσσες που μοιάζουν ανεξιχνίαστες στους περισσότερους ξεφυτρώνουν σχεδόν σε κάθε γωνιά. Αλλα απευθυνόμενα κατά κύριο λόγο σε μετανάστες από την Ασία και τη Βόρεια Αφρική και άλλα σε ανθρώπους από την Αλβανία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Ρωσία και την Πολωνία.

Στην πράξη δεν καλύπτουν μόνο διατροφικές ανάγκες –στο κάτω κάτω μπορείς εύκολα να φτιάξεις σασλίκ και μαντί με προϊόντα που βρίσκεις στο ελληνικό χασάπικο ή το μέσο ελληνικό σούπερ μάρκετ– αλλά και την ανάγκη της επαφής με τον τόπο καταγωγής (περίπου όπως π.χ. οι Κρητικοί νιώθουν μια ενστικτώδη έλξη για τα μαγαζιά που με υπερηφάνεια διαλαλούν πως φέρνουν ώς την πόλη αυθεντική στάκα και απάκι). Ακόμα και για όσους είναι, κατά τα λοιπά, μια χαρά ενταγμένοι στην καθημερινότητα και τη ζωή της Ελλάδας.

«Σε μας οι μετανάστες βρίσκουν προϊόντα που δεν θα βρουν πουθενά αλλού», υποστηρίζει ο γεννημένος στην Αλβανία Αλτίν, ιδιοκτήτης του καταστήματος «Cosmos Market 2», στην Αγίου Μελετίου. «Πριν από χρόνια, μαζί με τον αδελφό μου είχαμε δοκιμάσει να ανοίξουμε ένα ανάλογο μαγαζί με προϊόντα που κινούνται στην ελληνική αγορά. Αλλά ήταν δύσκολο να “χτυπήσουμε” τον ανταγωνισμό των σούπερ μάρκετ».

Οι πιο πολλοί πελάτες του προέρχονται από την Αλβανία, τη Ρουμανία και τη Ρωσία, λιγότεροι είναι οι Βούλγαροι –ίσως γιατί λίγα μέτρα από την πόρτα του, κατηφορίζοντας προς τη Λιοσίων υπάρχει ένα κατάστημα με αμιγώς βουλγάρικα προϊόντα– και οι Πολωνοί –πολλοί εκ των οποίων έχουν επιστρέψει στις πατρίδες τους τα τελευταία χρόνια. «Είμαστε μεγάλο διάστημα στη δουλειά και ζήσαμε τα καλά χρόνια… Τώρα είναι διαφορετικά. Η κατάσταση πλέον συντηρείται κουτσά-στραβά» ομολογεί.

Ανεβαίνοντας την Ιουλιανού προς την Αχαρνών, λίγο πριν από τη διασταύρωση με τη Μιχαήλ Βόδα, πέσαμε πάνω σε ένα μικρό μάρκετ με μια πολωνική σημαία στην ταμπέλα του. Γεμάτο κόσμο –«είναι και Παρασκευή», μας λένε. Στρίβοντας αριστερά στην Αχαρνών υπάρχει ένα ρουμάνικο αντίστοιχο κατάστημα –διόλου συμπτωματικά λίγο πιο πέρα κάνουν στάση πολλά λεωφορεία με προορισμό το Βουκουρέστι και όχι μόνο.

«Μη φανταστείς πως δεν έχουμε και Ελληνες πελάτες» σπεύδει να μας διευκρινίσει η Ειρήνη, που δουλεύει στο «Cosmos» των Κάτω Πατησίων. «Είναι ίσως, μετά τους Αλβανούς, οι δεύτεροι καλύτεροι πελάτες μας, μαζί με τους Ρουμάνους». Η εικόνα που αντικρίζει κανείς στα «ρώσικα» της Καλλιθέας –όπου μεταξύ άλλων μπορείς να βρεις απίθανες βότκες, μπρικ και χαβιάρι που… δηλώνει αυθεντικό– ή στην Ηλιούπολη, λίγο πριν από την πλατεία Κανάρια, μοιάζει να την επιβεβαιώνει. Οποιος έχει άλλωστε επισκεφτεί έστω μία φορά τη «Βαλεντίνα» στην Καλλιθέα, το «Dorna» στον Αγιο Λευτέρη, το «Balkan» ή το «Σβέικ» στον Νέο Κόσμο –μάλλον το παλιότερο τσέχικο μαγαζί στην Αθήνα– είναι πολύ πιθανό να νιώσει την επιθυμία να αναζητήσει σε κάποιο εξ αυτών την αυθεντική γεύση και αίσθηση. Καλή η Ευρώπη στο κάτω κάτω, αλλά (και) εδώ είναι Βαλκάνια…