Αύριο ξεκινάει το 67ο Φεστιβάλ Κανών και πιάνει δουλειά και η Τζέιν Κάμπιον. Η 60χρονη Νεοζηλανδή σκηνοθέτις είναι πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής (με καλή παρέα, τη Σοφία Κόπολα, τον Γουίλεμ Νταφόε, τον Νίκολας Γουίντινγκ Ρεφν). Κι αν είναι η δέκατη γυναίκα που προεδρεύει της επιτροπής, εξακολουθεί να είναι η πρώτη και η μόνη που έχει κερδίσει τον Χρυσό Φοίνικα (το 1993 με τα «Μαθήματα πιάνου» εξ ημισείας με τον Τσεν Κάιγκε για το «Αντίο παλλακίδα μου»).

Θυμάται ακόμα «με τρόμο» όταν ανέβηκε στη σκηνή μαζί με όλους τους βραβευμένους σε τιμητική τελετή στα 50ά γενέθλια του φεστιβάλ. Ηταν η μοναδική γυναίκα. «Σοκαριστική στιγμή», λέει σε συνέντευξή της στην «Γκάρντιαν». «Ολοι ένιωθαν αμήχανα, καταλάβαιναν ότι δεν ήταν δίκαιο». Δεν ψέγει, όμως, τις Κάνες. «Το φεστιβάλ ενδιαφερόταν για τις νέες φωνές στο σινεμά, άσχετα με το φύλο του σκηνοθέτη. Το πρόβλημα δημιουργείται από αυτούς που χρηματοδοτούν τις ταινίες. Στις κινηματογραφικές σχολές υπάρχει ισορροπία ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες (50/50). Στη συνέχεια οι γυναίκες τα πηγαίνουν πολύ καλά στους διαγωνισμούς ταινιών μικρού μήκους. Αλλά όταν οι επιχειρήσεις και το εμπόριο συναντούν την τέχνη τα πράγματα αλλάζουν: οι άντρες πάντα εμπιστεύονται περισσότερο τους άντρες».

Τι προτείνει, λοιπόν, η Τζέιν Κάμπιον; Κάτι τολμηρό. «Χρειαζόμαστε μια προσωπικότητα σαν τον Αβραάμ Λίνκολν, που θα πει ότι χρειάζεται ισότητα στις χρηματοδοτήσεις, ειδικά όταν πρόκειται για δημόσιο χρήμα. Οι γυναίκες στη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία είμαστε το 50% του πληθυσμού. Οι κρατικές επιδοτήσεις είναι μια καλή αρχή, μπορείς να πιέσεις, να πεις ότι τα πράγματα δεν γίνονται με δίκαιο τρόπο, ότι θες να αλλάξουν». Από την άλλη, όλος αυτός ο φεμινιστικός λόγος της Κάμπιον δεν φτάνει στα άκρα. Το λέει και στις νέες σκηνοθέτιδες που συναντά. Να μη σκέφτονται πολύ το φύλο και την ιδεολογία τους. «Το σινεμά είναι πολύ σκληρή δουλειά, είτε είσαι άντρας είτε γυναίκα. Η μεγαλύτερη εγγύηση για σας είναι οι καλές ταινίες. Ομως, είναι αλήθεια ότι οι γυναίκες διηγούνται διαφορετικές ιστορίες, ο κόσμος θα ήταν πιο πλούσιος αν οι γυναίκες γύριζαν περισσότερα φιλμ».

Η ίδια ξεκίνησε με μεγάλη φόρα την καριέρα της. «Ενας άγγελος στο τραπέζι μου» (1990), «Μαθήματα πιάνου» (1993), που της χάρισαν και τρία Οσκαρ (ερμηνειών για Χόλι Χάντερ και Αννα Πάκουιν και σεναρίου), «Το πορτρέτο μιας κυρίας» με την Κίντμαν (1996), «Ιερός καπνός» (1999), «Η σκοτεινή πλευρά του πάθους» (2003). Δεν είχε, όμως, την εκτίναξη που όλοι περίμεναν μετά την παγκόσμια επιτυχία του «Πιάνου». «Η ζωή δεν είναι καριέρα», λέει στην «Γκάρντιαν». Ο δώδεκα ημερών γιος της Τζάσπερ πεθαίνει λίγες μέρες μετά τον Χρυσό Φοίνικα. «Ετσι, ποτέ δεν αισθάνθηκα τον θρίαμβο της βράβευσής μου», λέει. «Πενθούσα έναν ολόκληρο χρόνο. Μια δύσκολη περίοδος, που με προστάτευσε από το να πάρουν τα μυαλά μου αέρα. Προσπαθούσα απλώς να επιζήσω».

Γέννησε, πάντως, αργότερα μια κόρη, που κάνει σήμερα καριέρα ηθοποιού, ενώ στις αρχές της δεκαετίας του 2000 αποσύρθηκε από το σινεμά για να της αφοσιωθεί και να αναλογιστεί πάνω στη δική της πορεία. Επέστρεψε το 2009 με το «Bright Star», για μια ερωτική ιστορία του ποιητή Τζον Κιτς στη Βρετανία των αρχών του 19ου αιώνα. Και τώρα μπήκε και πάλι γερά στο παιχνίδι, έκανε μια πολύ πετυχημένη τηλεοπτική σειρά («Top of the Lake») και ετοιμάζει μια νέα ταινία.

Επιμ. Β. Γεωργ