Για το θαύμα της ισχυρότερης ευρωπαϊκής οικονομίας με τη χαμηλή ανεργία (6%), κάποια… εκατομμύρια πληρώνουν πολύ σκληρό τίμημα: εργαζόμενοι και συνταξιούχοι αντιμέτωποι με τη φτώχεια και νέοι με το φάσμα του κοινωνικού αποκλεισμού

Της Ελλης Πάνου

^[1]Ισχυρή οικονομία, γενναία εμπορικά πλεονάσματα, χαμηλή ανεργία περίπου στο 6%, ικανοποιητική ανάπτυξη, ελεγχόμενο χρέος και έλλειμμα. Με άλλα λόγια: μια χώρα με πολύ «νοικοκυρεμένα» τα βιβλία της. Αλλά αυτή η μακροοικονομική «επιτυχία» της Γερμανίας -ως ατμομηχανή μιας Ευρώπης σε κατάσταση κρίσης- έχει βαρύ κόστος για ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού της: τα ποσοστά της φτώχειας παγιώνονται, το χάσμα με τους πλούσιους μεγαλώνει, αυξάνονται οι «εργαζόμενοι φτωχοί», εκατομμύρια συνταξιούχοι ζουν στο όριο ή κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ το 18,9% της νεολαίας της χώρας, συνολικά 2,5 εκατομμύρια παιδιά και νέοι 15-24 ετών οδεύουν στην ενηλικίωση με τον φόβο του κοινωνικού αποκλεισμού, εξαρτημένοι από τα κοινωνικά επιδόματα για την επιβίωσή τους.

Μελέτη του Ινστιτούτου Bremen έδειξε ότι το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ στα αστικά κέντρα, με το Βερολίνο, τη Βρέμη και τις βιομηχανικές πόλεις στο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας να κρατούν τα σκήπτρα, πλησιάζοντας τα αρνητικά ρεκόρ της πρώην ανατολικής Γερμανίας. Πάνω από 680.000 παιδιά, για παράδειγμα, ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας στη Β. Ρηνανία-Βεστφαλία, ποσοστό 27,6% αυξημένο κατά 6% από το 2005. Οι αριθμοί είναι ακόμα πιο σκληροί μεταξύ των παιδιών των μεταναστών, όπου το ποσοστό της φτώχειας αγγίζει το 44%!

Στο Βερολίνο, σχεδόν τα μισά παιδιά μεταξύ 15-18 ετών μεγαλώνουν «αγκαλιά» με τη φτώχεια και ένα στα τρία ζει από τα κρατικά επιδόματα, καθώς η πρωτεύουσα της Γερμανίας, που ελέγχεται επί μια δεκαετία από τους Σοσιαλδημοκράτες, έχει εξελιχθεί σε κέντρο ανέχειας και μισθών των 400 ευρώ, που βοηθούν μεν την κυβέρνηση να περηφανεύεται για τα χαμηλά ποσοστά ανεργίας στα χαρτιά, αλλά δεν επιτρέπουν και δεν θα επιτρέψουν ποτέ στον «εργαζόμενο φτωχό» να σηκώσει κεφάλι.

Αντίστοιχα υψηλά είναι τα ποσοστά της φτώχειας στη Λειψία (24%) αλλά και το Ντούισμπουργκ (23,5%), που, όπως επισημαίνεται στην έρευνα, είναι «μια πόλη η οποία έχει βουλιάξει ως σύνολο στην ανέχεια» και στη χρεοκοπία, κάνοντας πολύ δύσκολη τη ζωή ακόμα και στους εργαζόμενους πολίτες της.

«Οποιος πέσει, δεν σηκώνεται» έγραφε το περιοδικό «Spiegel», παραθέτοντας τη «σκιώδη» έκθεση για τη φτώχεια στη Γερμανία, που παρουσίασε μια συμμαχία κοινωνικών και φιλανθρωπικών οργανώσεων τον Νοέμβριο και η οποία χαρακτηρίζει «σκάνδαλο» τα επίπεδα της φτώχειας στη χώρα, επισημαίνοντας ότι σε αυτήν βουλιάζουν σιγά σιγά και σχεδόν ένας στους τέσσερις χαμηλόμισθους εργαζόμενους.

Αυτό είναι αποτέλεσμα -σύμφωνα με την έκθεση- των μεταρρυθμίσεων, γνωστών ως «Hartz ΙV», που προώθησε η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του Γκέρχαρντ Σρέντερ το 2003 και αποδείχθηκαν βούτυρο στο ψωμί των Χριστιανοδημοκρατών της Ανγκελα Μέρκελ, αλλάζοντας εντελώς το εργασιακό τοπίο και αυξάνοντας τις μισθολογικές και κοινωνικές ανισότητες. Οπως είπε και ο επικεφαλής του Εθνικού Συνεδρίου για τη Φτώχεια, Τόμας Μπάγερ, «επί μία δεκαετία, οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι, οι φτωχοί φτωχότεροι και οι πολιτικοί παραμένουν απλοί θεατές», καταδικάζοντας εκατομμύρια πολίτες σε μια ζωή χωρίς καμία διέξοδο.

Η κυβέρνηση Μέρκελ είχε παρουσιάσει την ίδια περίοδο δύο εκδοχές της δικής της έκθεσης, απαλείφοντας τη δεύτερη φορά κρίσιμες παραγράφους των πρώτων εκτιμήσεών της. Για παράδειγμα, η «αναθεωρημένη» έκθεση δεν περιελάμβανε την παραδοχή ότι «η ιδιωτική ιδιοκτησία δεν είναι δίκαια κατανεμημένη», ότι «το 2010, πάνω από τέσσερα εκατομμύρια εργαζόμενοι κέρδιζαν μεικτά λιγότερα από 7 ευρώ την ώρα» και ότι η αύξηση των αμοιβών στα ανώτερα εισοδήματα απειλεί την κοινωνική συνοχή. Η κυβέρνηση προσπαθεί να αποκρύψει κρίσιμα στοιχεία, φώναξαν τότε τα συνδικάτα και όχι μόνο.

«Στις μεγάλες πόλεις, όπως η Κολονία, η φτώχεια πλέον έχει ριζώσει μόνιμα» δήλωσε στο «Spiegel» ο ερευνητής Κριστόφ Μπάτερβεγκε. «Συναντά κανείς ανθρώπους, καλά ντυμένους να ψάχνουν στα σκουπίδια για να βρουν μπουκάλια να πουλήσουν για μερικά ευρώ. Η φτώχεια πλέον είναι ορατή σε όποιον περπατάει με τα μάτια του ανοιχτά…»