Δικαστήριο της Χάγης επιδίκασε αποζημιώσεις σε θυγατρική της SHELL στη Νιγηρία γιά τις ολέθριες πετρελαιοκηλίδες στο δέλτα του Νίγηρα αλλά απέρριψε 4 άλλες αγωγές εναντίον της μητρικής Ολλανδικής εταιρείας

Του Δημήτρη Σ. Φαναριώτη

^[1]Ολλανδικό δικαστήριο άνοιξε χθες την πόρτα της αποζημίωσης των δεκάδων χιλιάδων κατοίκων του Δέλτα του Νίγηρα, οι οποίοι καταστράφηκαν από τις γιγαντιαίες πετρελαιοκηλίδες που προκάλεσε η θυγατρική της Royal Dutch Shell, η Shell Petroleum Development Company of Nigeria, καταστρέφοντας παράλληλα έναν από τους σημαντικότερους υδροβιότοπους παγκοσμίως.

Μερική η ευθύνη

Στη Χάγη, το δικαστήριο αποφάνθηκε χθες ότι η θυγατρική φέρει μεν μερική ευθύνη για τη μόλυνση που προκλήθηκε στο Δέλτα του Νίγηρα, στη νότια Νιγηρία, με το σκεπτικό ότι η εταιρεία θα έπρεπε να έχει εμποδίσει την πράξη δολιοφθοράς στις εγκαταστάσεις της, αλλά απέρριψε τέσσερις άλλες αγωγές που είχαν κατατεθεί εις βάρος της ολλανδικής μητρικής εταιρείας. Οι ενάγοντες πάντως ελπίζουν ότι η όλη υπόθεση θα δημιουργήσει προηγούμενο για αξιώσεις απέναντι σε πολυεθνικές εταιρείες.

Η αγωγή στρεφόταν εναντίον της μητρικής εταιρείας της Shell στην Ολλανδία και της θυγατρικής της στη Νιγηρία Shell Petroleum Development Co (SPDC). Πρόκειται για τη μεγαλύτερη εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Νιγηρία και τον μεγαλύτερο παραγωγό ενέργειας στην Αφρική, με καθημερινή παραγωγή μεγαλύτερη του ενός εκατομμυρίου βαρελιών.

Το δικαστήριο δέχτηκε το επιχείρημα της Shell ότι οι πετρελαιοκηλίδες προκλήθηκαν από σαμποτάζ και όχι από κακή συντήρηση των εγκαταστάσεών της, όπως ισχυρίζονταν οι Νιγηριανοί. Πάντως, το περιφερειακό δικαστήριο της Χάγης κάλεσε τη Shell να αποζημιώσει με άγνωστο ποσό έναν αγρότη, ο οποίος καταστράφηκε από τη ρύπανση. Μιλώντας στο πρακτορείο Reuters, ο 52χρονος αγρότης κατήγγειλε ότι «οι κηλίδες κατέστρεψαν δεκάδες ψαρότοπους αφήνοντας τον ίδιο και την οικογένειά του χωρίς τροφή και έσοδα και πρόσθεσε ότι μέχρι σήμερα ζει με τη βοήθεια των γειτόνων του».

Εξέφρασε δε την ελπίδα πως η δικαστική απόφαση θα αποτελέσει ένα καλό μάθημα στη Shell ότι δεν πρέπει να καταστρέφει τις ζωές των ανθρώπων για το κέρδος. Σχολιάζοντας την απόφαση ο Αλάρντ Καστελάιν, αντιπρόεδρος της Shell, αρμόδιος για θέματα περιβάλλοντος, υποστήριξε πάντως ότι η εταιρεία δεν έχασε την υπόθεση, πρόσθεσε ότι θα καταβάλει τις αποζημιώσεις και ανέφερε ότι η διαρροή ήταν αποτέλεσμα σαμποτάζ ακτιβιστών.

Νέες διεκδικήσεις

Η απόφαση του δικαστηρίου αφορά την αγωγή που κατέθεσαν τέσσερις Νιγηριανοί και η περιβαλλοντική οργάνωση Friends of the Earth («Φίλοι της Γης») το 2008 στην Ολλανδία, διεκδικώντας αποζημίωση για διαφυγόντα κέρδη εξαιτίας της μόλυνσης του εδάφους και της θάλασσας στην περιοχή του Δέλτα του Νίγηρα. Οι Νιγηριανοί -ψαράδες και αγρότες- υποστήριξαν ότι δεν μπορούσαν να θρέψουν πλέον τις οικογένειές τους επειδή η περιοχή μολύνθηκε από πετρέλαιο από τους αγωγούς της Shell και από τις εγκαταστάσεις παραγωγής.

Αυτή ήταν η πρώτη φορά που κατατέθηκε αγωγή εις βάρος ολλανδικής εταιρείας σε τοπικό δικαστήριο για αδικήματα που φέρεται ότι διέπραξε θυγατρική της και ειδικοί επί νομικών θεμάτων εκτιμούν πλέον ότι μπορεί να ανοίξει ο δρόμος για τη διεκδίκηση αποζημιώσεων και από άλλους κατοίκους του Δέλτα του Νίγηρα, η ζωή των οποίων καταστράφηκε από τις πετρελαιοκηλίδες της βρετανο-ολλανδικής πετρελαϊκής κοινοπραξίας. Η Shell θα βρεθεί αντιμέτωπη και με έναν δεύτερο δικαστικό αγώνα, καθώς 11.000 κάτοικοι της περιοχής Μπόντο έχουν προσφύγει σε βρετανικό δικαστήριο ζητώντας αποζημιώσεις για την πετρελαιοκηλίδα του 2008 όταν μισό εκατομμύριο βαρέλια χύθηκαν στο Δέλτα.

Η εταιρεία παραδέχεται μεν ότι προκάλεσε τη μόλυνση, υποστηρίζει ωστόσο ότι το πετρέλαιο που διέρρευσε είναι πολύ λιγότερο απ' όσο καταγγέλλουν οι κάτοικοι της περιοχής.

……………………………………………………………………………………………………………………………………… 

Δυτικές πετρελαϊκές στη Νιγηρία: μια ιστορία 77 ετών

Πριν καν ξεσπάσει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, το 1936, η Shell μαζί με την BP ξεκίνησαν να διερευνούν τις προοπτικές άντλησης πετρελαίου από τη Νιγηρία. Ωστόσο, το πρώτο φορτίο πετρελαίου απέπλευσε μόλις το 1958.

Το 1990, το «Κίνημα για την επιβίωση των Ογκόνι», υπό την ηγεσία του ακτιβιστή Κεν Σάρο Βίβα, ξεκινά καμπάνια για την αποζημίωση των κατοίκων της περιοχής από τις δραστηριότητες της πετρελαϊκής εταιρείας και 3 χρόνια αργότερα 300.000 κάτοικοι διαδηλώνουν στην περιοχή, την οποία στη συνέχεια καταλαμβάνουν οι δυνάμεις του δικτάτορα Σάνι Αμπάσα. Το 1995, ο Βίβα και 8 ακόμη ηγετικά στελέχη των Ογκόνι εκτελούνται από τη χούντα του Αμπάσα.

Το 2003 η θυγατρική της Shell στη Νιγηρία αντλεί καθημερινά 1 εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως. Τρία χρόνια αργότερα, οι κάτοικοι του Δέλτα οργανώνονται σε αντάρτικο και αρχίζουν να πλήττουν τις εγκαταστάσεις της Shell. Το 2010 η θυγατρική της Shell πωλεί ορισμένες από τις περιοχές που είχε αγοράσει. Εναν χρόνο αργότερα, έκθεση του ΟΗΕ ασκεί δριμεία κριτική στη Shell και τη νιγηριανή κυβέρνηση για την περιβαλλοντική καταστροφή που προκάλεσε η επί 50 χρόνια εκμετάλλευση του μαύρου χρυσού στη γη των Ογκόνι.