Του Πάρι Α. Τσάρτα

Ι. Τα χαρακτηριστικά των ευρωεκλογών και ο σταυρός προτίμησης

Οι συγκεκριμένες ευρωεκλογές –και αυτό δεν συμβαίνει πάντοτε– αποτελούν κατ' αρχάς μια κρίσιμη αναμέτρηση με πολλές αναφορές στην ατζέντα της «εσωτερικής» πολιτικής ζωής. Χαρακτηρίζονται όμως και από άλλες σημαντικές ιδιαιτερότητες στο πολιτικό πεδίο: την προσπάθεια δυο κομμάτων (ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ) να προβάλουν συνεργατικά σχήματα με στόχευση τη διεύρυνση της βάσης των δυνητικών ψηφοφόρων τους, αλλά τη συζήτηση-μονόδρομο για την Κεντροαριστερά, την απρόσμενη και δημοσκοπικά πετυχημένη παρουσία του Ποταμιού και τη φανερή επιδίωξη της Ν.Δ. (ή Νέας Ελλάδας!;) και του ΣΥΡΙΖΑ να επικρατήσουν με διαφορά ώστε να πάμε ή να μην πάμε σε εθνικές εκλογές. Πρόσθετα στα παραπάνω είναι και η ιδιαιτερότητα της διεξαγωγής των εκλογών παράλληλα με αυτές των ΟΤΑ (κάτι που προκάλεσε πολλή συζήτηση) αλλά και για πρώτη φορά η διεξαγωγή τους ένα μήνα πριν από το σύνηθες.
Αυτό όμως που αναμφίβολα αποτελεί το κυρίαρχο χαρακτηριστικό των ευρωεκλογών είναι ότι διεξάγονται πρώτη φορά στην Ελλάδα με σταυρό προτίμησης, κάτι το οποίο είναι προφανές ότι εγείρει πολλά ζητήματα, αναφορικά με όσους συμμετέχουν στα ψηφοδέλτια και ζητούν την ψήφο του λαού: όπως υψηλό κόστος εκστρατείας, αναγνωρισιμότητα, πολυσυλλεκτικότητα και τελικό όφελος για το κόμμα και τον πολιτικό «χώρο».

ΙΙ. Τα χαρακτηριστικά των ευρωψηφοδελτίων και τα ζητήματα της εκπροσώπησης στην Ευρωβουλή

Είναι σταθερό χαρακτηριστικό των κομμάτων να επιδιώκουν στα ευρωψηφοδέλτια τους μία λιγότερο κομματική και περισσότερο αντιπροσωπευτική της ευρύτερης πολιτικής εμβέλειας του κόμματος, εκπροσώπηση υποψηφίων. Αυτό συχνά -όπως και αυτή τη φορά- οδηγεί σε ψηφοδέλτια όπου εμφανίζονται κατ' αρχάς κομματικά στελέχη, εκπρόσωποι επαγγελματικών ή επιστημονικών φορέων, προσωπικότητες από τον χώρο του πολιτισμού, των ΜΜΕ αλλά και αρκετοί από τον χώρο του θεάματος. Δυσκολεύεται βέβαια κανείς σε όλες αυτές τις ομάδες να αναγνωρίσει τα άτομα που διαθέτουν ευρωπαϊκή ή διεθνή εμπειρία και θα μπορούσαν να εκπροσωπήσουν τη χώρα σε ζητήματα σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Εδώ ακριβώς πρέπει να αναφερθούν κάποια σημαντικά ζητήματα, τα οποία αφορούν στην εκπροσώπηση στο Ευρωκοινοβούλιο και έχουν σημασία και για τα πρόσωπα:
Στην Ευρωβουλή έχει ιδιαίτερη σημασία η συστηματική και επίμονη διαπραγμάτευση των θέσεων και απόψεων.
Η εξειδικευμένη γνώση και η διεθνής εμπειρία αποτελούν σημαντικά εφόδια για τον ευρωβουλευτή.
Οι θετικές αποφάσεις συχνά έχουν θεσμικό χαρακτήρα και είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς και αμοιβαίων συμβιβασμών ανάμεσα σε πολλούς και διαφορετικούς παίκτες και αντιτιθέμενα εθνικά συμφέροντα.
Οι ευρωβουλευτές άρα καλούνται να λειτουργήσουν σε ένα εξαιρετικά γραφειοκρατικό, συγκρουσιακό και διεθνοποιημένο περιβάλλον, υπερασπιζόμενοι τόσο τα εθνικά συμφέροντα όσο και το ευρωπαϊκό κεκτημένο από τον σοβαρότατο κίνδυνο του ανερχόμενου και συχνά πολιτικά τυφλού ευρωσκεπτικισμού.

ΙΙΙ. Οι «αγνώριστοι», οι αναγνωρίσιμοι και οι υπό αναζήτηση ικανοί

Το πρόβλημα που εγείρεται και σχετίζεται με τη σύνθεση των ευρωψηφοδελτίων, των περισσότερων κομμάτων είναι ότι βαδίζουμε πλέον -τόσο λόγω του σταυρού όσο και της κυριαρχίας κυρίως των ηλεκτρονικών μίντια, σε εθνικό αλλά εντονότατα και σε περιφερειακό επίπεδο- στη συγκρότηση μιας άτυπης αλλά ισχυρής «προεπιλεγμένης» ομάδας ορισμένων υποψηφίων από τα ευρωψηφοδέλτια. Στην ομάδα αυτή των «αναγνωρίσιμων» φυσικά υπάρχουν ικανοί υποψήφιοι, χωρίς όμως αυτό να αποτελεί και τον καθοριστικό παράγοντα επιλογής τους είτε από το κόμμα είτε από τους πολίτες….

Η ομάδα των «αναγνωρίσιμων» προκύπτει από την ουσιαστική προ εκλογών παρουσία πολλών υποψηφίων στα μίντια (κυρίως τα ηλεκτρονικά), συχνά όμως και τη μακρόχρονη κομματική τους θητεία. Η κατάσταση αυτή οφείλεται κατά πολύ στα ίδια τα ΜΜΕ, τα οποία συχνά κινούνται με βάση την συντηρητική προσέγγιση «προβάλουμε όσους είναι ήδη γνωστοί», η οποία αποκλείει τους «αγνώριστους» -όχι αγνώστους– και πιθανότατα ικανούς από αυτήν την άτυπη λίστα προεπιλογής. Σχετίζεται επίσης με τις επιλογές των κομματικών μηχανισμών να προβάλουν περισσότερο κάποιους καθώς επίσης και με τη δυνατότητα που έχει ένας υποψήφιος μέσω μιας πιθανότατα δαπανηρής εκστρατείας να προβληθεί και σε εθνικό επίπεδο.

Οι «αγνώριστοι» πάλι πασχίζουν για τον αγώνα τον καλό, ξεκινώντας προφανώς από μειονεκτική θέση, αφού δε διαθέτουν πολυετή παρουσία στα ΜΜΕ ή χρήμα. Ο περιορισμένος χρόνος της προεκλογικής εκστρατείας και τα περιορισμένα μέσα δεν τους επιτρέπουν να ενταχθούν στην ομάδα των «αναγνωρίσιμων». Ο πιθανός, δε, σχεδιασμός μιας στρατηγικής προβολής των απόψεων και θέσεων τους στη μετά εκλογές εποχή και πάλι πιθανά θα ακυρωθεί από τις ίδιες σταθερές τάσεις στα μίντια αλλά και στα κόμματα.

Τελικά καταλήγουμε σε ένα ιδιόμορφο power game όπου ο κοινωνικά ενεργός πολίτης είναι αυτός που μπορεί να κάνει περισσότερο ισόρροπες επιλογές, αλλά επειδή η μεγάλη πλειοψηφία των ψηφοφόρων παραμένει αδιάφορη και με συγκεκριμένες πηγές ενημέρωσης, η «προεπιλεγμένη» ομάδα των αναγνωρίσιμων είναι σίγουρο ότι θα θριαμβεύσει και πάλι. Προφανώς, άρα, η πολυπόθητη και απολύτως αναγκαία σε πρόσωπα, τρόπους και ιδέες ανανέωση που ευαγγελίζονται όλα τα κόμματα πρέπει και πάλι να περιμένει…
Ως πότε;

…………………………………………………………………………………………………………………………………
Πρύτανης Πανεπιστημίου Αιγαίου, υποψήφιος ευρωβουλευτής ΔΗΜΑΡ-Προοδευτική Αριστερά

www.paristsartas.gr