Του Γιώργου Τσιάρα

Ομαδική φωτογραφία μερικών από τους ηγέτες του G7. Από αριστερά ο πρωθυπουργός του Καναδά Στέφεν Χάρπερ, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Βαν Ρομπάι, η καγκελάριος της Γερμανίας Αγκελα Μέρκελ και ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον (REUTERS / Yves Herman)

Μια… ευχάριστη ατμόσφαιρα επικράτησε χθες στο Παρίσι, όπου οι ισχυροί της γης μαζεύτηκαν, υποτίθεται, για να τιμήσουν τα 70 χρονιά από την D-Day – τη συμμαχική απόβαση στη Νορμανδία. Στην πραγματικότητα βέβαια το «μενού» των συζητήσεων είχε μόνο ένα «πιάτο» – τη συνεχιζόμενη κρίση στην Ουκρανία και το σκηνικό νέου «ψυχρού πόλεμου» που στήνεται εδώ και μήνες γύρω από την τύχη αυτής της άτυχης χώρας, η οποία το έχει στη μοίρα της να γίνεται τακτικά «μπαλάκι» μεταξύ των γειτονικών της αυτοκρατοριών: κι αν ώς τώρα οι δύο παραδοσιακοί «παίκτες» που διαμοίραζαν μεταξύ τους – συνήθως μέσα από τρομερούς πολέμους, με εκατομμύρια νεκρούς- τα ουκρανικά ιμάτια ήταν η Γερμανία και η Ρωσία, τώρα βλέπουμε να μπαίνουν δυνατά στο παιχνίδι οι Αμερικανοί σε (ακόμη) μια προσπάθεια να επεκτείνουν τη σφαίρα επιρροής τους στο «μαλακό υπογάστριο» του Κρεμλίνου.

Η ουκρανική κρίση, και ιδιαίτερα η προσάρτηση της Κριμαίας και οι συνεχιζόμενες αιματηρές συγκρούσεις του ουκρανικού στρατού και των Ρωσ(όφων)ων στις ανατολικές επαρχίες, έχει ήδη χωρίς υπερβολή αλλάξει άρδην τις παγκόσμιες ισορροπίες. Πάρτε παράδειγμα τη σύνοδο της «Ομάδας των Οχτώ» ισχυρότερων βιομηχανικών χωρών, που ενώ επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στο Σότσι της Μαύρης Θάλασσας, με οικοδεσπότη τον Βλαντίμιρ Πούτιν, τελικά όχι μόνο μετακόμισε άρον άρον στις Βρυξέλλες, αλλά και μετατράπηκε ξανά σε… G7 μετά τον αποκλεισμό του «τσάρου», με τη Ρωσία να απουσιάζει από το συγκεκριμένο φόρουμ για πρώτη φορά εδώ και 17 ολόκληρα χρόνια!

Απειλή για νέες κυρώσεις

Απαλλαγμένοι από τον ενοχλητικό εταίρο τους λοιπόν οι «Εφτά» συνέχισαν στις Βρυξέλλες το ψυχροπολεμικό βιολί, που με τόση δεξιοτεχνία έπαιξε ο βιρτουόζος Μπαράκ Ομπαμα κατά την προχθεσινή του επίσκεψη στη «φιλά προσκείμενη» Πολωνία: ανακοίνωσαν λοιπόν ότι είναι έτοιμοι να επιβάλουν αυστηρότερες κυρώσεις (διάβαζε: οικονομικό πόλεμο) κατά της Ρωσίας, εάν οι ταραχές στο ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας δεν τεθούν υπό έλεγχο. Η Γερμανίδα καγκελάριος, Ανγκελα Μέρκελ, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι η Δύση θα ελέγξει «ξανά και ξανά» ώστε να διαπιστωθεί εάν υπήρξε πρόοδος σχετικά με την αποκλιμάκωση της κατάστασης στην ανατολική Ουκρανία, διατρανώνοντας πως «δεν μπορούμε να επιτρέψουμε την περαιτέρω αποσταθεροποίηση στην Ουκρανία», είπε η νέα «Σιδηρά Κυρία» της Ευρώπης.

Το ανακοινωθέν, που εκδόθηκε λίγες ώρες προτού ο Πούτιν πατήσει το πόδι του στη Γαλλία, προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Μόσχας. Ο πρωθυπουργός της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβιέντεφ, έκανε μάλιστα λόγο για «κυνισμό χωρίς όρια»: μιλώντας στο υπουργικό συμβούλιο, που συνεδρίαζε για να αντιμετωπίσει τη μαζική προσέλευση ρωσόφωνων προσφύγων στα σύνορα με την Ουκρανία, ο Μεντβιέντεφ δήλωσε πως «η λεγόμενη G7 μιλά έπειτα απ’ αυτό για «ζυγισμένες δράσεις» του ουκρανικού στρατού εναντίον του ίδιου του λαού της Ουκρανίας. Πρόκειται για κυνισμό χωρίς όρια…»

Στην πραγματικότητα βέβαια τόσο η προσπάθεια για διεθνή αποκλεισμό της Ρωσίας με αφορμή το Ουκρανικό όσο και οι σκληρές απαντήσεις της Μόσχας δεν είναι παρά «πλασαρίσματα» εν όψει του πραγματικού παζαριού, που θα κορυφωθεί σήμερα με το κρίσιμο τετ α τετ Πούτιν – Μέρκελ στο Παρίσι λίγο πριν από την επίσημη έναρξη των εορτασμών για την επέτειο της απόβασης. Ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο να συναντηθεί ο Πούτιν και με τον νέο πρόεδρο της Ουκρανίας, Πέτρο Ποροσένκο, ο οποίος ουσιαστικά συνταξίδεψε με τον Ομπάμα στη «Πόλη του Φωτός» από τη Βαρσοβία.

Οι δύο μεγαλύτεροι «παίκτες», οι ηγέτες της Ρωσίας και των ΗΠΑ, δεν πρόκειται τελικά να συναντηθούν, παρά τη δήλωση Πούτιν πως επιθυμεί να κάτσει μαζί του στο τραπέζι: πώς όμως να γίνει κάτι τέτοιο, όταν ο Ομπάμα στην ομιλία του στη Βαρσοβία θύμισε… Ρίγκαν, κάνοντας λόγο για «σκοτεινές δυνάμεις» που απειλούν την ελευθερία και τη δημοκρατία σε όλο τον κόσμο και συγκρίνοντας τους ακροδεξιούς φονιάδες του «Δεξιού Τομέα» με την «Αλληλεγγύη» του Λεχ Βαλέσα;

Οι ΗΠΑ, ή σωστότερα το στρατο-ενεργο-βιομηχανικό σύμπλεγμα που διαχρονικά τις κυβερνά, δεν κρύβουν πλέον τις προθέσεις τους για εκκίνηση μιας νέας κούρσας εξοπλισμών με τη Ρωσία και την Κίνα, ούτε βέβαια για αντικατάσταση του ρωσικού αερίου και πετρελαίου που κινεί την ευρωπαϊκή οικονομική ατμομηχανή με δικούς της, ακριβότερους μεν, αλλά… δημοκρατικής προελεύσεως αρωματικούς υδρογονάνθρακες των δικών τους πετρελαϊκών κολοσσών. Η μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από τις ρωσικές προμήθειες ενέργειας και η αντικατάστασή τους από αμερικανικές ή συμμαχικές τους πηγές είναι επίσης ένας μακροχρόνιος στόχος των ΗΠΑ, που αξίζει να επιδιωχθεί από μόνος του.

Και καλά κάνει από τη δική της τη σκοπιά και η Ρωσία να βλέπει την ουκρανική κρίση ως τη μεγαλύτερη γεωστρατηγική πρόκληση στην πρόσφατη ιστορία της και να πράττει αναλόγως. Οι πρώτοι τρεις μήνες των κυρώσεων απέδωσαν αμφίρροπα αποτελέσματα. Η Κριμαία ενσωματώθηκε αναίμακτα, τα ρωσικά στρατεύματα που συγκεντρώθηκαν στα ουκρανικά σύνορα δεν τα διέσχισαν, αλλά παραμένουν σε κατάσταση επιφυλακής, ενώ η συνεχιζόμενη εξέγερση στις ανατολικές επαρχίες αποσταθεροποιεί στις δυνάμεις του Κιέβου. Οσο για τον ίδιο τον Πούτιν, η δημοτικότητα του μεταξύ των Ρώσων έχει σπάσει τα κοντέρ…

Αυτοχειρία…

Το ερώτημα τώρα είναι τι ακριβώς κάνει η Ευρώπη στην Ουκρανία; Δεδομένου ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν μόνο περιορισμένη ικανότητα να βλάψουν ευθέως τη ρωσική οικονομία λόγω του πολύ μικρού (μόλις 26 δισ. δολάρια το 2013) κύκλου εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών, στηρίζονται αναγκαία στη διάθεση οικονομικής… αυτοχειρίας των Ευρωπαίων συμμάχων τους δεδομένου του μεγάλου εμπορίου της Ε.Ε. με τη Ρωσία (440 δισ. δολάρια το 2013). Οπως σωστά σημείωσε χθες η «Huffington Post», «μολονότι η Γερμανία και η Βρετανία υποστήριξαν την επιβολή κυρώσεων από την αρχή της κρίσης, οι δύο χώρες διατηρούν στενές οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία, γεγονός που δεν τους επιτρέπει να προβούν σε μονόπλευρες διπλωματικές κινήσεις».

Οπως είχε πει άλλωστε πρόσφατα ένας υψηλόβαθμος Γερμανός διπλωμάτης, ο Βόλφγκανγκ Ισινγκερ, απαντώντας στις αμερικανικές πιέσεις για κλιμάκωση του οικονομικού πολέμου ενάντια στη Ρωσία: «Η Αριζόνα δεν πρόκειται να χάσει ούτε ένα δολάριο» εξαιτίας της επιβολής κυρώσεων, σε αντίθεση με τη Γερμανία με τις 6.200 εταιρείες που ασχολούνται με τη Ρωσία.