Tα προοδευτικά κόμματα της Ε.Ε., παρά το γεγονός ότι η οικονομική κρίση οξύνεται, δεν έχουν καταφέρει να προβληθούν ως εναλλακτικές λύσεις στην ηγεμονία του νεοφιλελευθερισμού

Του Νίκου Σβέρκου

«Η Ευρώπη των λαών θα νικήσει την Ευρώπη των μνημονίων και της βαρβαρότητας» δήλωσε ο Αλέξης Τσίπρας στις 9 Οκτωβρίου του 2012 στο Σύνταγμα, έχοντας στο πλευρό του τον πρόεδρο του γερμανικού Die Linke, Bernd Riexinger. Η δήλωση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ εμπεριέχει βεβαίως έναν οραματικό στόχο γενικότερη λαϊκής αφύπνισης, αλλά η σημερινή πραγματικότητα δυσχεραίνει τα σχέδια του αριστερού διεκδικητή της εξουσίας στην Ελλάδα. Διότι αφενός η Ε.Ε. είναι χωρισμένη σε «βόρειους» και «νότιους», με τη γερμανική κυβέρνηση να κατασκευάζει το «σκιάχτρο» των μεσογειακών κρατών, ενώ οι «φτωχοί εταίροι» παλεύουν να βρουν μια λύση πέρα από την επιβαλλόμενη λιτότητα. Και αφετέρου η ευρωπαϊκή Αριστερά, συγκρινόμενη με τα δημοσκοπικά ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, μοιάζει ακόμα αδύναμη να «συντροφεύσει» την ελληνική Αριστερά στο νεοφιλελεύθερο «κολαστήριο» της Ε.Ε.

Υποχώρηση στον Βορρά

Στον πυλώνα της πολιτικής λιτότητας στην Ε.Ε., τη Γερμανία, η Αριστερά δεν φαίνεται να κερδίζει απέναντι στην Ανγκελα Μέρκελ, καθώς το Die Linke χάνει δυνάμεις δημοσκοπικά, δείχνοντας ότι η ρητορεία της Γερμανίδας καγκελαρίου έχει επικρατήσει ολοκληρωτικά στη χώρα των Τευτόνων. Στις εκλογές του τοπικού κρατιδίου της Κάτω Σαξονίας μάλιστα, το Die Linke έχασε πάνω από τις μισές δυνάμεις του και από το 7,1% έπεσε στο 3%, οπότε δεν εξασφάλισε την παραμονή του στο τοπικό κοινοβούλιο. Το αριστερό κόμμα, που δημιουργήθηκε από την ένωση του PDS των άλλοτε Ανατολικογερμανών κομμουνιστών και των αριστερών Σοσιαλδημοκρατών του Οσκαρ Λαφοντέν, κατάφερε από το 8,7% του 2005 να «ακουμπήσει» το 2009 το 12%, γεμίζοντας ελπίδες τους αριστερούς ανά την Ευρώπη ότι κάτι γεννιέται στην «καρδιά του κτήνους». Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις πάντως για τις εκλογές του Σεπτεμβρίου δείχνουν ότι τα ποσοστά θα καμφθούν και θα φτάσουν το πολύ το 8%. Γι' αυτό και τα στελέχη του Die Linke ξεκίνησαν την προεκλογική περίοδο με ομιλία του Αλέξη Τσίπρα προ λίγων ημερών.

Η σταθερή συνοδοιπόρος της Γερμανίας στην Ε.Ε., η Ολλανδία, έδωσε πρόσφατα ελπίδες ότι θα ήταν η επόμενη χώρα στην οποία η Αριστερά θα έπαιζε καθοριστικό ρόλο. Ομως το ξενοφοβικό κλίμα καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την πολιτική ατζέντα. Μπορεί τα δημοσκοπικά ποσοστά του Σοσιαλιστικού Κόμματος (κοντά στο 19%) να έδιναν πιθανότητες ακόμα και για «διεμβόλιση» της κυβέρνησης, εν τέλει το μαοϊκών καταβολών κόμμα έλαβε στις εκλογές του Σεπτεμβρίου μόλις 9,7%. Το κόμμα πάντως δεν διακρίνεται για τις φιλικές διαθέσεις του έναντι της Ελλάδας, καθώς, αν παρακολουθήσει κανείς την αρθρογραφία στελεχών του, θα βρει απόψεις περί «ώθησης της Ελλάδας έξω από το ευρώ, ώστε να μην επωμίζεται ο Ολλανδός εργαζόμενος ένα τεμπέλικο κράτος του Νότου».

Περιορισμένη ενίσχυση στον Νότο

Στην Ισπανία δραστηριοποιείται το ομόσπονδο κόμμα της Ενωμένης Αριστεράς, το οποίο αποτελείται από το ιστορικό Κομμουνιστικό Κόμμα και άλλα μικρότερα αριστερά κόμματα. Στις τελευταίες εκλογές η Ενωμένη Αριστερά κατήλθε στις εκλογές μαζί με οικολογικούς και πράσινους πολιτικούς σχηματισμούς, πετυχαίνοντας το 6,92% και διπλασιάζοντας σχεδόν τα ποσοστά της. Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις για τις επόμενες εκλογές, που λόγω της καλπάζουσας κρίσης και ανεργίας μπορεί να είναι και πρόωρες, ο αριστερός σχηματισμός συγκεντρώνει από 10 έως 15%, δίνοντας ελπίδα ανάκαμψης σε αριστερούς και κομμουνιστές, που το 2008 κατέγραψαν το χειρότερο αποτέλεσμά τους με ποσοστό 3,8%.

Το Μπλόκο της Αριστεράς στην Πορτογαλία ήταν τα προηγούμενα χρόνια μια από τις ελπίδες του ΣΥΡΙΖΑ και των ευρωπαϊκών αριστερών κομμάτων για ανάκαμψη. Η ένωση αριστερών και κομμουνιστών σε ένα κόμμα με οριζόντια οργάνωση και αναφορές από τον Τρότσκι μέχρι την κομμουνιστική ανανέωση γέμισε ορισμένους ελπίδα ότι θα μπορούσε να αμφισβητηθεί η δυναμική του Πορτογαλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, που είναι βαθιά ριζωμένο σε συνδικάτα, ενώ η νοοτροπία του πλησιάζει το ΚΚΕ. Αν και το 2009 το Μπλόκο ακούμπησε το 10%, μέσα σε δύο χρόνια η Δημοκρατική Ενωτική Συμμαχία του Κ.Κ. και των Πρασίνων έμεινε σταθερή με 7,9%, ενώ το Μπλόκο έχασε σχεδόν 5 μονάδες. Ωστόσο, στις δημοσκοπήσεις για τις επόμενες εκλογές στην Πορτογαλία και τα δύο αριστερά κόμματα αυξάνουν σημαντικά την επιρροή τους. Αφενός το Κ.Κ. με τους Πράσινους συγκεντρώνουν 10% με 12%, ενώ το Μπλόκο 7,5% με 9%.

Στην Ιταλία βέβαια η εξέλιξη των πραγμάτων στη ριζοσπαστική Αριστερά δεν αντιστοιχεί στην ιστορική παρακαταθήκη του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, που, από «παράδειγμα» του ανανεωτικού κομμουνιστικού κινήματος του 34%, έφτασε σήμερα να είναι διασπαρμένο σε όλο το φάσμα της «Κεντροαριστεράς». Ακόμα και το κόμμα με το οποίο ο ΣΥΝ είχε αγαστές σχέσεις, η Κομμουνιστική Επανίδρυση, μετά την κεντροαριστερή συγκυβέρνηση υπέστη μεγάλες απώλειες στις δυνάμεις του. Στον συνδυασμό «Κοινωνική Επανάσταση», υπό τον εισαγγελέα Αντόνιο Ινγκρόια, συμμετέχουν οι εναπομείναντες στην Επανίδρυση μαζί με μικρότερα αριστερά κόμματα, ενώ η «δεξιά» διάσπαση του Νίκι Βέντολα συμμετέχει στον κεντροαριστερό συνασπισμό «Ιταλία Κοινό Καλό» του Μπερσάνι. Και πρόκειται για μονάχα λίγες «διευθύνσεις και ονόματα» που προέκυψαν από τις συνεχείς διασπάσεις των τελευταίων χρόνων. Πάντως, η «Κοινωνική Επανάσταση» φαίνεται ότι θα παλέψει για την είσοδό της στη Βουλή, καθώς συγκεντρώνει στις δημοσκοπήσεις από 4,5% έως 5,5%.

Στη Γαλλία πάντως το πολιτικό σύστημα δεν προσφέρεται για εύκολα συμπεράσματα, καθώς ο «προεδροκεντρικός» χαρακτήρας του μπορεί να φέρνει αντιφατικές εικόνες για την επιρροή κάθε κόμματος. Η πρόσφατη ενωτική προσπάθεια του Μετώπου της Αριστεράς, στο οποίο συμμετέχουν το ιστορικό γαλλικό Κ.Κ. και το Αριστερό Κόμμα άλλοτε σοσιαλιστών, κατάφερε με τον Ζαν Λικ Μελανσόν να ξεπεράσει το 11% στις προεδρικές εκλογές, αλλά στις βουλευτικές έφτασε μόλις το 6,9%. Το Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα, που με τον ταχυδρόμο Μπεζανσενό κινήθηκε σε ικανοποιητικά ποσοστά προ λίγων ετών, σήμερα έχει διασπαστεί, μερίδα του έχει προσχωρήσει στο Μέτωπο και συγκεντρώνει ποσοστό περίπου 1%.

Στην Κύπρο το ΑΚΕΛ, με το οποίο διατηρούν παραδοσιακά καλές σχέσεις και ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ, κυβέρνησε με τρόπο που βεβαίως δεν συμβαδίζει με τα προτάγματα της εν Ελλάδι Αριστεράς. Το μνημόνιο στο οποίο εντάχθηκε η χώρα προκάλεσε αλγεινή εντύπωση και προβληματισμό σε ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ, ενώ το εκλογικό σώμα στην Κύπρο «στρίβει» δεξιά. Στις ερχόμενες προεδρικές εκλογές ο υποψήφιος του ΑΚΕΛ, Σταύρος Μαλάς, συγκεντρώνει στις δημοσκοπήσεις μόλις 20%, ποσοστό πολύ χαμηλότερο από το 33,3% του Δημήτρη Χριστόφια το 2008. Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι πρόκειται για λογικό φαινόμενο λόγω της χαμηλότερης απήχησης και αναγνωρισιμότητας που έχει ο Σ. Μαλάς, ενώ άλλοι θεωρούν καθοριστική τη θητεία του Δ. Χριστόφια, που δεν έφερε καλά αποτελέσματα.

[email protected]