Του Γιώργου Μαργαρίτη*

 

Σε εποχές όπου η πολιτική, από σύνθετο μείγμα στρατηγικών στόχων και τακτικής, έχει εκφυλιστεί σε τεχνική επικοινωνίας, εμπορική σχεδόν διαφήμιση, η έννοια και η σημασία των λέξεων πρέπει να εξετάζονται δύο φορές. Δεν είναι ο όποιος αυτοπροσδιορισμός που προσδίδει ταυτότητα και χαρακτηριστικά στους πολιτικούς φορείς. Οι πολιτικές επιλογές των τελευταίων, οι σχεδιασμοί που προωθούν, η αντίληψή τους για τις αιτίες και πηγές των προβλημάτων, οι κοινωνικές τους αναφορές είναι τα ουσιαστικά σημεία με τα οποία θα πρέπει να τους αξιολογήσουμε και να τους τοποθετήσουμε. Ειδεμή, παρασυρμένοι από τον οίστρο των διαφημιστών, θα πρέπει να δεχτούμε ότι στο στενό περιβάλλον του νυν πρωθυπουργού, περιβάλλον που επεξεργάζεται τις πιο αντιλαϊκές πολιτικές που έχει γνωρίσει η «μεταπολιτευτική» Ελλάδα, υπάρχουν «αριστεροί», όπως πολύ ακούστηκε στην περί ανασχηματισμού συζήτηση.

 

Δεν μπορούμε λοιπόν να θεωρήσουμε ότι το πολιτικό σκηνικό άλλαξε επειδή, γενικώς και αορίστως, η «Αριστερά» έγινε πρώτη δύναμη στις τελευταίες ευρωεκλογές. Η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, ανεξάρτητα από τις επιμέρους ρητορείες και την –τεχνητά καλλιεργούμενη, για λόγους πολυσυλλεκτισμού– πολυσημία, είναι σταθερά προσηλωμένη στο γενικό πολιτικό πλαίσιο, στη βάση του οποίου χτίστηκε και λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ενωση. Οταν σ’ αυτό το πλαίσιο η ανταγωνιστικότητα (η καπιταλιστική ανταγωνιστικότητα) είναι θεμέλιος λίθος, τότε οι κοινωνικές προτεραιότητες αναγκαστικά προσαρμόζονται σ’ αυτόν τον σκοπό. Οπωσδήποτε, δε, δεν είναι οι λαϊκές ανάγκες στην πρώτη σειρά αυτών των προτεραιοτήτων.

 

Δυστυχώς για τον ΣΥΡΙΖΑ, η χρόνια οικονομική δυσπραγία που διατρέχει το ευρωπαϊκό σύστημα δυνάμεων –και τις έχει οδηγήσει στη δημιουργία αυτού του κοινού οργανισμού που είναι η Ευρωπαϊκή Ενωση– δεν επιτρέπει σοσιαλδημοκρατικές ή κεϊνσιανές (όπως συχνά παπαγαλίζουν σ’ αυτόν τον χώρο) συνταγές. Η σοσιαλδημοκρατία καλείται να αμβλύνει τις κοινωνικές αντιθέσεις ανακατανέμοντας μέρος ενός όποιου πλεονάσματος. Οταν η ανάγκη για όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συγκέντρωση μονοπωλιακού κεφαλαίου απαγορεύει την όποια διανομή πλεονάσματος, τότε η σοσιαλδημοκρατία απλώς καλείται να ανοίξει τον δρόμο σε πιο στιβαρές –ακροδεξιές– μορφές διακυβέρνησης. Πραγματικά η εφαρμογή περιοριστικών, αντεργατικών και αντιλαϊκών πολιτικών από κατ’ όνομα «αριστερές» (σοσιαλδημοκρατικές) κυβερνήσεις ήταν στη σύγχρονη πολιτική ιστορία το απαραίτητο στάδιο για την ανάδειξη ακροδεξιών σχηματισμών ανοιχτού ταξικού (και όχι μόνο) πολέμου.

 

Ο ΣΥΡΙΖΑ, με μόνο (αριστερό) άλλοθι την πιο «χρηστή» διαχείριση που υπόσχεται, διακηρύσσει σε κάθε ευκαιρία και επίπεδο την προσήλωσή του στις κυρίαρχες πολιτικές. Σε κανένα του κείμενο, από όποια τάση και ρεύμα και αν προέρχεται, δεν θίγει το ζήτημα της κεντρικής στρατηγικής του ευρωπαϊκού κεφαλαίου, της πολιτικής δηλαδή που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση. Αντίθετα, με άκρατη δημαγωγική διάθεση, εξορκίζει την όποια σχετική συζήτηση, με την αόριστη υπόσχεση ότι θα μεταβάλει την Ενωση αυτή σε «Ευρώπη των Λαών». Θα επρόκειτο για βαριά μορφή ηλιθιότητας εάν δεν ήταν απλά και μόνο συνειδητή παραπλάνηση.

 

Διακρίνεται στο σημερινό πολιτικό σκηνικό ο άμεσος κίνδυνος. Τα επιχειρήματα που εκθέσαμε παραπάνω φαίνεται πως τα συμμερίζεται –ή τα ψυχανεμίζεται– ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας, και μάλιστα των εργαζομένων, μισθωτών και μεροκαματιάρηδων, με ή χωρίς εργασία. Για τον λόγο αυτό ο έντονα υποσχετικός λόγος του ΣΥΡΙΖΑ δεν προκαλεί κύματα ενθουσιασμού, δεν δημιουργεί δυναμική, δεν προκαλεί έκρηξη των εκλογικών ποσοστών και προπαντός δεν συσπειρώνει οργανωτικά κόσμο στη βάση. Η επιχείρηση επανάληψης του 1981 (της ανόδου του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία) έχει προφανώς καθολικά αποτύχει.

 

Μπροστά σ’ αυτό το αδιέξοδο ο ΣΥΡΙΖΑ στρέφεται προς «κεντρώες» επιλογές επιταχύνοντας τη μετατροπή του σε κόμμα διαχείρισης με ολοένα και λιγότερο διακριτές πολιτικές από εκείνες των άλλων αστικών κομμάτων. Με τον τρόπο αυτό το «δίπολο» εναλλαγής διαχειριστών που προσπαθεί να στήσει το αστικό πολιτικό σύστημα ξεθωριάζει. Και επειδή ένα –πολιτικό-κοινωνικό– δίπολο όπου από τη μια πλευρά θα είναι αστικά κόμματα και από την άλλη το ΚΚΕ είναι αδιανόητο στο σημερινό σύστημα, διακρίνεται πλέον με ευκρίνεια η προώθηση της Χρυσής Αυγής (κατά το δυνατόν εξημερωμένης) στη θέση του δεύτερου πόλου.

 

Δεν δείχνει ιδιαίτερα ελπιδοφόρο το πολιτικό σκηνικό μετά τη «νίκη» των δυνάμεων της «ριζοσπαστικής Αριστεράς»!!!

 

…………………………………………………………………………………………………………..

 

* Καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Ιστορίας ΑΠΘ.