Της Παρής Σπίνου

^[1]«Στην Ελλάδα είμαστε ρατσιστές». Αυτή η τόσο απογοητευτική όσο και ανησυχητική κατάφαση ήταν η κατάληξη του ντιμπέιτ το βράδυ της Τετάρτης, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Ο δημοσιογράφος Γρηγόρης Βαλλιανάτος και ο Κωστής Παπαϊωάννου, τ. πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, που ήταν υπέρ της πρότασης, διασταύρωσαν τα ξίφη τους με τον Νίκο Μπίστη της ΔΗΜΑΡ και την αν. καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Βασιλική Γεωργιάδου, οι οποίοι επιχείρησαν να αποδείξουν το αντίθετο.

Η τραγική διαπίστωση πως είμαστε μια ρατσιστική κοινωνία επιβεβαιώθηκε περίτρανα από την ηλεκτρονική ψηφοφορία του κοινού στο σάιτ της Ιntelligence Squared Greece, που είχε αναλάβει τη διοργάνωση του ντιμπέιτ. Πριν αρχίσει η συζήτηση 73% είχε ψηφίσει υπέρ της θέσης, 21% κατά, ενώ ένα 6% ήταν ουδέτερο. Η επιχειρηματολογία ότι δεν είμαστε ρατσιστές φαίνεται πως ήταν αδύναμη, ελάχιστα έπεισε. Ετσι το τελικό αποτέλεσμα διαμορφώθηκε ως εξής: 70% ψήφισαν υπέρ και 20% κατά.

Το επίκαιρο ντιμπέιτ, που συντόνισε ο δημοσιογράφος Νίκος Ανδρίτσος, ήταν ζωντανό, με καυστικά σχόλια από τους συμμετέχοντες και εύστοχες ερωτήσεις από το ακροατήριο. Μπορεί να μην προσέλκυσε αρκετό κοινό στη Στέγη, ωστόσο ήταν σε απευθείας σύνδεση με το Sky.gr, ενώ τα αίματα άναψαν στο twitter και το facebook.

Εξαρχής το ενδιαφέρον στράφηκε στα αίτια του φαινομένου του ρατσισμού στην Ελλάδα. Οφείλεται στην οικονομική κρίση και στο μεταναστευτικό κύμα; Γιατί είμαστε ανεκτικοί και πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα;

Γιατί είμαστε ρατσιστές

Οι ομιλητές εστίασαν τόσο στην πολιτική ευθύνη όσο και στην ατομική. «Μήπως το κράτος είναι ρατσιστικό ή με την πολιτική του φουσκώνει ένα τέτοιο κλίμα;», διερωτήθηκε ο Κ. Παπαϊωάννου. «Το πώς οι πολίτες διαμορφώνουν τη θέση τους απέναντι στους μετανάστες εξαρτάται από την πολιτική του κράτους», διαπίστωσε, φέρνοντας το παράδειγμα του Αγίου Παντελεήμονα.

Ο ίδιος έκανε λόγο για τις βαθιές ρίζες του ρατσισμού στον εθνοκεντρισμό και τόνισε ότι «μεγάλο ρόλο παίζει η ασφάλεια που είναι πράγματι ένα υπαρκτό πρόβλημα, αλλά έχει πλέον εργαλειακή χρήση στα χέρια της Ακροδεξιάς».

Ομως και η Εκκλησία δεν έμεινε εκτός βολής. Τη χαρακτήρισε φορέα μίσους. «Ο Αμβρόσιος είναι ίματζ μέικερ της Χρυσής Αυγής», είπε ο Κ. Παπαϊωάννου, προκαλώντας θυμηδία στο κοινό. «Τροφοδότρια του νεοναζιστικού κινήματος είναι η αποσάθρωση του πολιτικού συστήματος. Η Χρυσή Αυγή καλύπτει το κενό του κράτους. Δεν θέλω να τεθεί εκτός νόμου, πρέπει όμως να αντιμετωπιστεί ως συνδικάτο εγκλήματος και το κράτος δικαίου να κάνει αυτό που πρέπει».

Ο Γρ. Βαλλιανάτος επικεντρώθηκε στο θέμα της παιδείας: «Οι Ελληνες είναι ρατσιστές γιατί κανείς δεν τους έμαθε να μην είναι. Προϋπόθεση για να μην είναι, είναι να τους μάθουμε», δήλωσε χαρακτηριστικά καταδεικνύοντας το εύρος των διακρίσεων: κατά των μουσουλμάνων του Εβρου, των γυναικών που δεν μπορούν να διαβούν το Αγιον Ορος ή των ομοφυλοφίλων, των οποίων η συμβίωση δεν αναγνωρίζεται. Τελευταία θύματα, κατά την άποψή του, οι δημόσιοι υπάλληλοι…

Γιατί δεν είμαστε

«Η έκφραση των ρατσιστικών στερεοτύπων δεν συνεπάγεται υποχρεωτικά ρατσισμό», αντέκρουσε η Β. Γεωργιάδου, ενώ τόνισε ότι υπάρχει διχασμός στην ελληνική κοινωνία ανάμεσα σε όσους υιοθετούν ρατσιστικές θέσεις και όσους παίρνουν θέση υπέρ του ξένου. Ωστόσο, συχνά, οι ανθρώπινες συμπεριφορές ανατρέπουν τα στερεότυπα.

Ετσι, σύμφωνα με έρευνα, στην Ηλεία οι γονείς σε ποσοστό 80% θεωρούν ότι τα παιδιά των Τσιγγάνων πρέπει να φοιτούν κανονικά στα σχολεία του νομού κι ότι ακόμα υπάρχουν κάτοικοι σε πολλές γειτονιές της Αθήνας που στηρίζουν τους αλλοδαπούς.

«Ναι, υπάρχουν Ελληνες ρατσιστές, αλλά οι περισσότεροι πλέον συνειδητοποιούν την ανάγκη να αγωνιστούν κατά του ρατσισμού», πρόσθεσε ο Ν. Μπίστης, ο οποίος μάλιστα τον περασμένο μήνα προπηλακίστηκε από μέλη της Χρυσής Αυγής. Κατά την άποψή του, ούτε στο παρελθόν ήμασταν τόσο ανεκτικοί ούτε τώρα είμαστε τόσο ρατσιστές όσο πιστεύουμε πως είμαστε.

Παραδέχτηκε ότι η πολιτική τάξη αλλά και η κοινωνία αιφνιδιάστηκαν από το τεράστιο ρεύμα των μεταναστών, το οποίο το κράτος δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει, αλλά προσπάθησε να το σκεπάσει και να το αγνοήσει ελπίζοντας στον από μηχανής θεό. Τώρα, βλέπει πλέον τη λύση εντός του «ευρωπαϊκού κεκτημένου», το οποίο λειτουργεί σαν ανάχωμα.

[email protected]