Πλήρωσε σχεδόν ένα εκατομμύριο λίρες γι’ αυτά και, επιτέλους, τα εξέθεσε χθες για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό για μία και μοναδική μέρα: το Αγγλικό Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ αγόρασε σε πλειστηριασμό χειρόγραφα του Ιρλανδού θεατρικού συγγραφέα και αυτή την εβδομάδα μπόρεσαν οι θαυμαστές του να δουν με τα ίδια τους τα μάτια τα λογιών λογιών σκαριφήματα του Μπέκετ. Φαίνεται πως ο νομπελίστας λογοτέχνης διασκέδαζε με το να ζωγραφίζει περίεργα πλάσματα αλλά και διασημότητες ανάμεσα στα κείμενά του: έξι απλά, μπλε, φτηνά σημειωματάρια του Μπέκετ, που περιλαμβάνουν εκτεταμένες διορθώσεις, αλλά και σχέδια, στα οποία απεικονίζονται, μεταξύ άλλων, ο φίλος και μέντοράς του Τζέιμς Τζόις, ο Τσάρλι Τσάπλιν, αλλά και ο ίδιος ο συγγραφέας!

«Είναι κάτι πολύ ιδιαίτερο», δηλώνει ο ειδικός στα χειρόγραφα Γκάμπριελ Χίτον. «Είναι το είδος του υλικού που είναι πάρα πολύ σπάνιο στην αγορά και το γεγονός ότι δεν έχει εξεταστεί από μελετητές το κάνει ακόμα πιο ενδιαφέρον». Πράγματι, δεν πρόκειται για ένα απλό χειρόγραφο, αλλά για ένα «εξαιρετικά πλούσιο» χειρόγραφο του πρώτου μεγάλου μυθιστορήματος του συγγραφέα, του «Murphy», απλωμένου σε έξι τετράδια εργασίας, που χρονολογούνται την περίοδο 1935-1936.

Τα κείμενα έχουν συνεχώς διορθώσεις και διαδοχικά αστεία σχέδια περίεργων, γνωστών και μη, προσώπων. Είναι χαρακτηριστικό ότι υπάρχουν οκτώ απορριφθείσες εκδοχές για την εναρκτήρια φράση, αλλά και πολλές υπογραμμίσεις, σβησίματα και περίεργα σχήματα που, όπως φαίνεται, ζωγράφιζε ο Μπέκετ στα διαλείμματα της σκέψης του. Ουσιαστικά ζωντανεύει μπροστά σου όλη η διεργασία της γραφής του.

«Μπορεί να μην είναι η καλύτερη δουλειά του, είναι όμως το πιο παλιό χειρόγραφό του», εξηγεί ο ειδικός στον Μπέκετ, Τζον Πίλινγκ. «Αυτά τα τετράδια είναι ανεκτίμητα. Περιέχουν πολύτιμες πληροφορίες για το σπάνιο αυτό πνεύμα, αν και κάποια είναι εξαιρετικά δυσανάγνωστα, καθώς ο Μπέκετ έγραφε με μολύβι και έσβηνε από πάνω με χοντρό μπλε μαρκαδόρο. Βέβαια, από την αρχή φάνηκε η ιδιαίτερη διαδρομή αυτού του μυθιστορήματος: ο Χάρολντ Πίντερ έκλεψε το αντίτυπο από τη βιβλιοθήκη του Χάκνεϊ, για να το διαβάσει!».

Τα 6 χειρόγραφα τετράδια βρίσκονταν σε ιδιωτική συλλογή από τη δεκαετία του 1960, καθώς ο Μπέκετ τα έδωσε στον συντοπίτη του ποιητή Μπράιαν Κόφεϊ, που τα πούλησε σε ιδιώτη. Το 2013 βγήκαν σε δημοπρασία από τον οίκο Sotheby’s. Για επτά αγωνιώδη λεπτά, το Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ μαχόταν να τα αγοράσει από ανώνυμο υποψήφιο. Τελικά κέρδισε με την τιμή των 962.500 λιρών. Ηδη από το 1969, που πήρε το Νόμπελ, το εν λόγω Πανεπιστήμιο έχει δημιουργήσει μία μεγάλη συλλογή από αντικείμενα του Μπέκετ, συμπεριλαμβανομένων και πολλών δώρων από τον ίδιο, μέχρι και τον θάνατό του το 1989.

*Info: «The Murphy manuscript» εκτέθηκε την Τετάρτη στο Museum of English Rural Life στο Ρέντινγκ.

Νόρα Ράλλη