Της Βίκυς Καπετανοπούλου

^[1]

Ένας άνδρας της φυλής των Τουαρέγκ ψηφίζει σε εκλογικό κέντρο της Γκατ, στη βορειοδυτική Λιβύη
REUTERS/Ali Alhmdani Aghali

Τετρακόσιες χιλιάδες τολμηροί Λίβυοι, λιγότερο από το ένα τρίτο των συνολικά 1,5 εκατ. εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, είχαν προσέλθει ώς χθες το απόγευμα στις κάλπες για να εκλέξουν τα 200 μέλη του νέου τους Κοινοβουλίου. Αιτία της τεράστιας αποχής δεν ήταν βέβαια ο… καύσωνας, όπως ισχυρίστηκαν στελέχη της εκλογικής επιτροπής, αλλά ο διάχυτος τρόμος των πολιτών για οργανωμένες επιθέσεις σε εκλογικά τμήματα από τις περίπου 1700 (!) ανεξέλεγκτες κι αδίστακτες πολιτοφυλακές (βλέπε πάνοπλες συμμορίες) αντιμαχόμενων φυλάρχων, τζιχαντιστών, στρατιωτικών ή πρώην ανταρτών του εμφυλίου κατά του καθεστώτος Καντάφι, που έχουν βυθίσει την πετρελαιοπαραγωγό Λιβύη στο χάος και την αναρχία, τρία χρόνια μετά την ιστορική πτώση της δικτατορίας του διαβόητου συνταγματάρχη. Κοινός παρονομαστής, η ανηλεής προσπάθεια να αυξήσουν το μερτικό τους σε εξουσία και… πετροδολάρια στην μετα–Καντάφι εποχή.

Δίκτυα λαθρεμπορίας

Η «ατζέντα» τους, όμως, διαφέρει, κι αυτό εξηγεί γιατί πολεμούν λυσσαλέα μεταξύ τους: άλλοι στηρίζουν (και χρηματοδοτούνται από) τους μετριοπαθείς ισλαμιστές -πρωτίστως τη Μουσουλμανική Αδελφότητα της Λιβύης-, άλλοι επιδιώκουν κοσμική διακυβέρνηση, άλλοι διεξάγουν «ιερό πόλεμο» διατηρώντας δεσμούς με την Αλ Κάιντα (π.χ. η οργάνωση Ανσάρ αλ Σαρία), άλλοι καταλαμβάνουν πετρελαιοπηγές και λιμάνια με στόχο να στήσουν δίκτυα λαθρεμπορίας μαύρου χρυσού και άλλοι έχουν σηκώσει το δικό τους μπαϊράκι, τόσο ενάντια στους ισλαμιστές όσο και κατά της αποδυναμωμένης -αν όχι ανύπαρκτης- κεντρικής κυβέρνησης εν γένει.

Στην τελευταία κατηγορία ανήκει ο αποστάτης -επί Καντάφι- στρατηγός Χαλίφα Χάφταρ, που έχει ξεκινήσει από τον Μάιο αιματηρό «ανένδοτο» με τις πλάτες πλέον ολόκληρων μονάδων του λιβυκού στρατού και της αεροπορίας, που λιποτάκτησαν «απαλλοτριώνοντας» πολεμικά αεροσκάφη και τεθωρακισμένα και αγωνίζονται πια στο πλευρό του. Πριν από λίγες εβδομάδες μαχητές του «ιδιωτικού» στρατού του Χάφταρ εισέβαλαν και άνοιξαν πυρ μέσα στο κτίριο της Βουλής στην Τρίπολη, επιχειρώντας να ματαιώσουν τον διορισμό νέου μεταβατικού πρωθυπουργού…

Εκρήξεις και πυρά

Ανήμερα των χθεσινών βουλευτικών εκλογών στην ταραγμένη Βεγγάζη στα ανατολικά της Λιβύης -προπύργιο τόσο του στρατηγού όσο και της Ανσάρ αλ Σαρία- οι κάτοικοι ανέφεραν εκρήξεις και πυρά από στρατιωτικό αεροσκάφος. Τα εκλογικά τμήματα της πόλης παρέμειναν άδεια αλλά ανοιχτά, σε αντίθεση με άλλες περιοχές της χώρας. Κάλπες ερμητικά κλειστές για «λόγους ασφαλείας» καταγράφτηκαν στη Ντέρνα, θέατρο συγκρούσεων μεταξύ ισλαμικών πολιτοφυλακών επίσης στα ανατολικά, ενώ επιμέρους εκλογικά τμήματα δεν λειτούργησαν στη νοτιοανατολική πόλη Κούφρα και στη Σάμπχα στον Νότο.

Η κυβέρνηση, η οποία έχει αλλάξει τρεις πρωθυπουργούς μέσα σε διάστημα λίγων μηνών, αδυνατεί να ελέγξει την κατάσταση και να επιβάλει τον νόμο και την τάξη, καθώς ένοπλες δυνάμεις και αστυνομία -διαλυμένες συθέμελα μετά την επανάσταση, τους ΝΑΤΟϊκούς βομβαρδισμούς και τον θάνατο του Καντάφι το 2011- παραμένουν σε πλήρη αποσύνθεση. Ο ενθουσιασμός και η σχετικά υψηλή συμμετοχή στις πρώτες ελεύθερες, δημοκρατικές εκλογές το 2012, μετά από 40 χρόνια στυγνής δικτατορίας, έδωσαν ξανά τη θέση τους στον φόβο και την αβεβαιότητα για το μέλλον της χώρας και των 6 εκατομμυρίων κατοίκων της. Από τον Φεβρουάριο που έληξε τυπικά η θητεία της κυβέρνησης, στην οποία έχουν μικρή πλειοψηφία οι ισλαμιστές, η πολιτική ζωή της χώρας έχει παραλύσει. Το νέο Σύνταγμα, που θα καθορίσει και το πολίτευμα, παραμένει ακόμα μακρινό όνειρο.

Η προκήρυξη των βουλευτικών εκλογών έγινε μόλις έναν μήνα πριν, με αποτέλεσμα να μην υπάρξει ουσιαστικά προεκλογική εκστρατεία. Για λόγους αποτροπής παραταξιακών ταραχών, αποφασίστηκε να μη λάβουν μέρος σύσσωμα τα κόμματα στη διαδικασία, αλλά επιμέρους υποψήφιοι -περίπου 1.700 στον αριθμό- που κατεβαίνουν ως ανεξάρτητοι. Παρότι κανείς δεν τολμά να κάνει προγνωστικά μέσα σ’ αυτό το κλίμα, οι ισλαμιστές αναμένεται να απολέσουν δυνάμεις στο νέο κοινοβούλιο. Αστάθμητος παράγοντας παραμένει φυσικά η αντίδραση των ένοπλων πολιτοφυλακών στα εκλογικά αποτελέσματα, ενώ τα κράτη της Δύσης αναμένουν από απόσταση ασφαλείας να δουν αν αυτή τη φορά θα βρουν τον δρόμο τους τα μετέωρα βήματα του εκδημοκρατισμού ή αν η Λιβύη θα παραμείνει έρμαιο της βίας και της ανομίας, που στέκεται εμπόδιο στη βασική τους επιδίωξη, να βάλουν δηλαδή ακόμα βαθύτερα το χέρι τους στα τεράστια πετρελαϊκά της αποθέματα…