Της Μαργαρίτας Βεργολιά

Ακούγεται παράδοξο οι ηγέτες Κιέβου, Μόσχας, Βερολίνου και Παρισιού να συζητούν τηλεφωνικά για εκ νέου, δεύτερη παράταση της εκεχειρίας στα ανατολικά της Ουκρανίας, την ώρα που -λίγες ώρες πριν από τη χθεσινοβραδινή εκπνοή της νέας διορίας της- έπεφταν νεκροί στα μέτωπα του Ντονέτσκ ένας Ουκρανός στρατιώτης κι ένας Ρώσος εικονολήπτης: ο 68χρονος Ανατόλι Κλίαν του δικτύου Channel One, συνολικά ο πέμπτος εργαζόμενος σε ΜΜΕ που σκοτώνεται στα ταραγμένα αυτά εδάφη. Παράλληλα, οι ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες SBU ανακοίνωσαν τη σύλληψη 5 «δολιοφθορέων», όλοι τους Ουκρανοί υπήκοοι, που «σχεδίαζαν να ανατινάξουν τρένο με στρατιωτικό εξοπλισμό στην περιοχή του Χάρκοβο»…

^[1]

Εργάτης τοποθετεί σε στάση λεωφορείου στη Μόσχα αφίσα που κοροϊδεύει τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Πέτρο Ποροσένκο, με το σύνθημα: «Τα σκατώσαμε στην Κριμαία, θα τα σκ@τώσουμε σε όλη την Ουκρανία»

Σιγή ασυρμάτου

Κάπως έτσι παρήλθε αργά χθες η εκεχειρία, με το Κίεβο να τηρεί αινιγματική «σιγή ασυρμάτου». Προσερχόμενος στην έκτακτη σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας, ο πρόεδρος Ποροσένκο αρκέστηκε απλά να εκφράσει τη λύπη του επειδή «δεν τηρήθηκαν σημεία της συμφωνίας» από την πρώτη τηλεφωνική διάσκεψη που είχε την Κυριακή με τους ηγέτες της Ρωσίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας. Απέφυγε, δε, να αποσαφηνίσει ποιες αποφάσεις εννοεί και ποιες είναι οι πιθανότητες να παραταθεί και πάλι η εκεχειρία.

Είχε πάντως προηγηθεί λίγες ώρες πριν μια δεύτερη, εξίσου μακρά τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, τον Φρανσουά Ολάντ και την Ανγκελα Μέρκελ, με το πέρας της οποίας το Ελιζέ ανακοίνωσε σε αισιόδοξους τόνους πως το Κίεβο και η Μόσχα συμφώνησαν χθες να συνεργαστούν πάνω στους τέσσερις βασικούς άξονες, για την επίλυση της κρίσης.

Κατ’ αρχάς στην οργάνωση «ουσιωδών τριμερών διαπραγματεύσεων», συμπεριλαμβανομένων δηλαδή και των ρωσόφωνων αυτονομιστών, που θα αφορούν πρωτίστως την ανάληψη σαφών δεσμεύσεων για μια «διμερή κατάπαυση του πυρός», ήτοι και από τον ουκρανικό στρατό και από τους αντάρτες. Επιδίωξη είναι επίσης να καρποφορήσουν αμέσως οι διαβουλεύσεις, με την απελευθέρωση κι άλλων ομήρων και κρατουμένων – από τους αυτονομιστές του Ντονμπάς και τις αρχές του Κιέβου, αντίστοιχα. Ενώ σύμφωνα με την ανακοίνωση του Παρισιού, οι πρόεδροι Ρωσίας και Ουκρανίας συμφώνησαν να εργαστούν και για την «ταχεία εγκαθίδρυση, μαζί με τον ΟΑΣΕ, ενός αποτελεσματικού μηχανισμού ελέγχου της μεθορίου».

Αυτή η τελευταία παράμετρος φαίνεται ότι είναι και η πιο κρίσιμη και για το Κίεβο και για τη Δύση, η οποία έχει απειλήσει τη Μόσχα ότι, σε περίπτωση που δεν δείξει απτά σημάδια συνεργασίας, την περιμένουν σύντομα νέες κυρώσεις. «Ο πρόεδρος Πούτιν πρότεινε να δοθεί σε Ουκρανούς συνοροφύλακες πρόσβαση σε μεθοριακά περάσματα, από τη ρωσική πλευρά των συνόρων (!), ως παρατηρητές για την κοινή επόπτευση της μεθορίου, καθώς και να γίνουν δεκτοί στα ίδια σημεία παρατηρητές του ΟΑΣΕ, από τη ρωσική πλευρά της μεθορίου», ανακοίνωσε λίγο μετά την τετραμερή τηλεφωνική διάσκεψη ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ, προαναγγέλλοντας έτσι ένα μεγάλο «άνοιγμα» της Μόσχας. Βασική βέβαια προϋπόθεση είναι η διαρκής εκεχειρία…

Εκτιμήσεις αναλυτών

Κάποιοι αναλυτές μιλούν για εγκλωβισμό του Πούτιν, όπως o Αμερικανο-ουκρανός Αλεξάντερ Τζ. Μοτούλ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Ρούτγκερς στο Νιου Τζέρσεϊ. «Με τους ελιγμούς του έβαλε εαυτόν και τη Ρωσία σε μια θέση Zugzwang, όπως είναι ο σκακιστικός όρος που περιγράφει την κατάσταση στην οποία ο παίκτης πρέπει να κουνήσει τον Βασιλιά, αλλά δεν έχει επιλογές, καθώς όλες οι κινήσεις οδηγούν σε χάσιμο της παρτίδας».

Είναι όμως πράγματι έτσι; Η χθεσινή εικόνα των 400 Ρώσων ναυτών να φτάνουν στο γαλλικό λιμάνι του Αγίου Λαζάρου, στις ακτές του Ατλαντικού, όπου θα περάσουν το καλοκαίρι τους εκπαιδευόμενοι στο νέο πολεμικό πλοίο, κλάσης Mistral, που οι Γάλλοι έφτιαξαν για το Κρεμλίνο -στο πλαίσιο του μεγαλύτερου μέχρι σήμερα συμβολαίου ΝΑΤΟϊκής χώρας με τη Μόσχα- δεν θα μπορούσε να πει κανείς ότι στηρίζει αυτήν την εκτίμηση.

Εν όψει μάλιστα της παράδοσης του πολεμικού «Βλαδιβοστόκ», αλλά και του «δίδυμου» πλοίου -που κατά τραγική ειρωνεία φέρει το όνομα «Σεβαστούπολη», από τον ρωσικό ναύσταθμο στην (επίσης ρωσική πια) Κριμαία- τα εστιατόρια της περιοχής μετέφρασαν μέχρι και τους καταλόγους τους στα ρωσικά, για να υποδεχθούν το… ρούβλι!