Του Γιώργου Τσιάρα

Σε κούρσα χωρίς αντίπαλο εξελίσσονται οι προεδρικές εκλογές του Αυγούστου για τον 60χρονο πρωθυπουργό της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που ανακοίνωσε χτες και επίσημα την υποψηφιότητά του για το ύπατο αξίωμα, ακολουθώντας πιστά το… μοντέλο ελεγχόμενης εναλλαγής στα κορυφαία κυβερνητικά πόστα που «λανσάρισε» πρώτος στη Ρωσία ο Βλαντίμιρ Πούτιν.

Ο αντιπρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος AKP, Μεχμέτ Αλί Σαχίν ανακοίνωσε την ευρέως αναμενόμενη υποψηφιότητα του επί 11 συναπτά έτη πρωθυπουργού, υπό τα ηχηρά χειροκροτήματα μελών του κόμματος, σε συνεδρίαση στην Αγκυρα. Οσο για τον ίδιο τον Ερντογάν, αρκέστηκε να πει –στον αγαπημένο του πρώτο πληθυντικό– πως… «μπήκαμε στην πολιτική για τον Αλλάχ, μπήκαμε στην πολιτική για τον λαό», ενώ οι κομματικοί σύνεδροι τραγουδούσαν εν χορώ «Η Τουρκία είναι περήφανη για σένα».

^[1]

Ο Ερντογάν (εδώ με τη σύζυγό του) παραμένει εξαιρετικά δημοφιλής στην Τουρκία και οι δημοσκοπήσεις του δίνουν άνετη νίκη από τον πρώτο γύρο

Η ομιλία του ήταν γεμάτη θρησκευτικές αναφορές και όρκους πίστης στον Αλλάχ και τον προφήτη: «Αυτοί μας λένε οπισθοδρομικούς αντιδραστικούς, επειδή λέμε τις προσευχές μας… Αυτοί έλεγαν πως δεν είμαστε ικανοί να διοικήσουμε ούτε χωριό, μετά ότι δεν κάναμε για πρωθυπουργοί, μετά ότι δεν μπορούσαμε να εκλεγούμε στην προεδρία. Δεν μας αντιμετώπιζαν καν σαν ισότιμους πολίτες», συμπλήρωσε, χλευάζοντας τους… «αυτούς». Οπου «αυτοί», στο λεξιλόγιο του «σουλτάνου», είναι οι εκπρόσωποι του κεμαλικού κοσμικού κράτους, που ήλεγχαν την Τουρκία μέχρι την άνοδό του στην εξουσία, και βέβαια οι σημερινοί αντίπαλοί του.

Το πόσο ισχυρός είναι ο Ερντογάν, αλλά και πόσο έχει αλλάξει η Τουρκία, φαίνεται πάντως καλά και από την επιλογή των ανθυποψηφίων του: σε μια προσπάθεια να εμποδίσει την εκλογή του, η παλιά ελίτ των υποστηρικτών του κεμαλικού/κοσμικού κράτους στηρίζει τώρα δύο υποψηφίους με ισλαμιστικές καταβολές και έναν τρίτο από την καταπιεζόμενη κουρδική μειονότητα. Με άλλα λόγια, η αντιπολίτευση δεν τόλμησε να κατεβάσει έναν καθαρό «κοσμικό» υποψήφιο, και πολύ περισσότερο να δώσει στην προεκλογική εκστρατεία έναν πιο καθαρά αντι-ισλαμιστικό χαρακτήρα.

Το βέβαιο είναι πως ο Ερντογάν παραμένει εξαιρετικά δημοφιλής, παρά τις μεγάλες διαδηλώσεις εναντίον του πέρσι το καλοκαίρι, και παρά το δυνάμει καταστροφικό για τον ίδιο και την «αυλή» του σκάνδαλο διαφθοράς που ξέσπασε τον περασμένο χειμώνα – το οποίο φυσικά απέδωσε, με επιτυχία όπως αποδεικνύεται, σε «προδότες» και «τρομοκράτες» οπαδούς του πρώην συμμάχου του και νυν ορκισμένου εχθρού του, ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν. Ετσι, είναι κάτι παραπάνω από πιθανό πως θα κερδίσει τις εκλογές τον Αύγουστο, και μάλιστα διά περιπάτου: οι περισσότερες δημοσκοπήσεις τού δίνουν άνετη πλειοψηφία με ποσοστά γύρω στο 55% από τον πρώτο γύρο. Αν το κάνει, θα ενισχύσει τις εκτελεστικές εξουσίες του έπειτα από 11 χρόνια στην πρωθυπουργία, στη διάρκεια των οποίων υπέταξε το δικαστικό σώμα και τη δημόσια διοίκηση που στελεχώνονταν από υποστηρικτές του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους, καθώς και τον πανίσχυρο στρατό.

Η προεδρία που θα αναλάβει ο Ερντογάν, εφόσον εκλεγεί, θεωρητικά δεν θα διαφέρει πολύ από το μάλλον τελετουργικό αξίωμα που κατείχε ο απερχόμενος Αμπντουλάχ Γκιουλ. Ωστόσο, το προσωπικό κύρος του και το γεγονός ότι θα εκλεγεί άμεσα από τον λαό και δεν θα διορισθεί από το Κοινοβούλιο, όπως συνέβαινε ώς τώρα, θα του επιτρέψουν θεωρητικά να διατηρήσει τον έλεγχο του κόμματος και του κράτους – ιδίως αν επιβάλει έναν δικό του άνθρωπο, έναν… Μεντβέντεφ δηλαδή στην πρωθυπουργία, όπως είναι και το πιθανότερο. Γι’ αυτό, άλλωστε, και οι αντίπαλοί του εκφράζουν φόβους ότι η εκλογή του Ερντογάν στην προεδρία θα εδραιώσει για τα καλά το μοντέλο αυταρχικής διακυβέρνησης με θρησκευτικό μανδύα, που επικρατεί από το 2003 στην Τουρκία της μαντίλας και των «ευσεβών» διαπλεκόμενων μεγαλοεπιχειρηματιών…