^[1]Της Ασημίνας Ξηροτύρη – Αικατερινάρη*

Κατά τη συζήτηση το 2001 του νόμου 2971/2001 «για τον αιγιαλό και την παραλία», που αντικατέστησε μετά εξήντα χρόνια τον νόμο 2344/1940, αναδείχτηκε η νέα πραγματικότητα στη χώρα. Κατ’ αρχάς η θεσμική, με την ανάγκη προσαρμογής στις επιταγές της συνταγματικής μας αλλά και της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας νομοθεσίας για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, και κατά δεύτερον οι πολύ κρίσιμες, άναρχες χωροταξικές αλλαγές, με την έντονη μετακίνηση του πληθυσμού από την ενδοχώρα στις παραθαλάσσιες περιοχές, όπου αυξήθηκε κατακόρυφα η αξία της γης και σε συνδυασμό με την άναρχη τουριστική ανάπτυξη συνοδεύτηκε από σημαντικές παρενέργειες: καταπατήσεις δημόσιας γης, αυθαίρετες κατασκευές, παράνομες χρήσεις, συγκέντρωση των μονάδων της βιομηχανίας σε παρακείμενες βασικών λιμένων ή παραθαλάσσιες περιοχές.

Από την άλλη πλευρά, όλο και περισσότεροι Ελληνες πολίτες συνειδητοποιούν ότι οι ακτές, οι θάλασσες, οι λίμνες, οι παραδοσιακοί οικισμοί και το τουριστικό παραθαλάσσιο περιβάλλον πρέπει να προστατευθούν. Η πίεση αυτή των πολιτών, το Σύνταγμά μας και οι σχετικές ευρωπαϊκές οδηγίες επέβαλαν το 2001 την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου.

Παρά ταύτα, ο νόμος 2971/2001 είχε πολλά προβλήματα και υπήρχε κίνδυνος, σήμερα πολύ περισσότερο, το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, από νομοθέτημα για «την προστασία του αιγιαλού και της παραλίας» να καταλήξει σε νομοθέτημα για τη δόμηση ή την παραχώρηση σε χρήση της παραλίας ή ακόμη και νομιμοποίηση της αυθαίρετης δόμησης. Διορθώθηκαν τότε σημαντικά θέματα για τους όρους και τις προϋποθέσεις «αξιοποίησης» της παραλίας και των ακτών, ώστε να αποφευχθεί οριακά η συνταγματική αταξία και να διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον και οι αρχές προστασίας του περιβάλλοντος. Παρέμειναν όμως πολλά προβλήματα και ασάφειες, κυρίως όσον αφορά τα θέματα παραχώρησης χρήσης και της οριοθέτησης του αιγιαλού, αφού το Κτηματολόγιο παραμένει ακόμη ανενεργό.

Αυτό το πλαίσιο απέτρεψε την εφαρμογή στη χώρα μας του ισπανικού μοντέλου, εκεί όπου λόγω της χαλαρότητας των νόμων και της ταυτόχρονης καταπάτησής τους οδηγήθηκαν στην τσιμεντοποίηση και την πλήρη υποβάθμιση της ισπανικής ακτογραμμής. Για να έρθουμε στην τελευταία διετία. Η κυβέρνηση με διατάξεις σε διάφορους νόμους άρχισε να απορρυθμίζει το υπάρχον καθεστώς, με αποκορύφωμα το σχέδιο για διαβούλευση «Οριοθέτηση, διαχείριση και προστασία αιγιαλού και παραλίας», που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, αφού:

Με την οριοθέτηση αίρονται όλοι οι περιορισμοί στην παραχώρηση για απλή χρήση, όπως αίρεται και η απαγόρευση της παραχώρησης της αποκλειστικής χρήσης αιγιαλού και παραλίας.

Διευκολύνεται η δημιουργία μόνιμων κατασκευών, η νομιμοποίηση αυθαιρέτων στον αιγιαλό και τις ακτές και επιτρέπεται η επιχωμάτωση θαλάσσιου χώρου, όταν πρόκειται για επιχειρηματικούς σκοπούς.

Οσον αφορά την προστασία του παράκτιου περιβάλλοντος της χώρας, μήκους 16.000 χλμ., που αν πολλαπλασιαστεί με 5 χλμ., που επηρεάζονται άμεσα από τη χρήση, φτάνει στο 50% της έκτασης της χώρας, αυτό το πολύτιμο «γωνιακό οικόπεδο» παραδίδεται στη στρεβλή χρήση, στη μη βιώσιμη και μη ισόρροπη ανάπτυξη, με μόνο κριτήριο τη μεγιστοποίηση του κέρδους.

Η θάλασσα και οι λίμνες έχουν πράγματι μεγάλη σημασία για την τουριστική, βιομηχανική και γενικά την οικονομική ανάπτυξη, εξαρτάται όμως για ποια ανάπτυξη μιλάμε και όταν αυτή αφορά το 50% της χώρας και επηρεάζει καταλυτικά το υπόλοιπο της ενδοχώρας. Το υπουργείο Οικονομικών και όχι το αρμόδιο, το ΥΠΕΚΑ, αναλαμβάνει να προσδιορίσει νομικά ένα φυσικό στοιχείο όπως είναι ο αιγιαλός και οι παρόχθιες ζώνες και τα διαχειρίζεται ως ακίνητα προς εκμετάλλευση και όχι προς προστασία. Υποκύπτει στα προκλητικά «προαπαιτούμενα» της τρόικας, αγνοώντας και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Διαμορφώνει δύο κατηγορίες πολιτών: τους ιδιώτες επιχειρηματίες, που σταθερά ευνοεί, και τους πολίτες στους οποίους αρνείται να διασφαλίσει ακόμα και το δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης. Εν τέλει τίθεται σε κίνδυνο ο φυσικός πλούτος των παράκτιων περιοχών, ανοίγεται ο δρόμος για την «ισπανοποίησή» τους.

Το νομοθέτημα που κατατέθηκε για διαβούλευση δεν πρέπει να φτάσει στο Κοινοβούλιο. Είναι αντισυνταγματικό, παραβιάζει τις αρχές της κοινωνικής συνοχής, της βιώσιμης και ισόρροπης ανάπτυξης και της περιβαλλοντικής προστασίας.

………………………………………………………………………….

*Βουλευτής ΔΗΜΑΡ Α’ Θεσσαλονίκης