^[1]

«Προδομένος» από τους συμμάχους του στην «επαναστατική τριανδρία» του Μειντάν, του ακροδεξιού Σβόμποντα και του δεξιού Ουντάρ, ο Αρσένι Γιάτσενιουκ εξαναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πρωθυπουργία. Παραμένει υπό αίρεση αν θα υπάρξει σχηματισμός κυβέρνησης από την υπάρχουσα βουλή ή θα προκηρυχθούν νέες εκλογές REUTERS/Alex Kuzmin

Της Μαργαρίτας Βεργολιά

Ξεκαθάρισμα πολιτικών «λογαριασμών» ή τακτικός ελιγμός στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδιασμού υψηλού ρίσκου; Η χθεσινή διάλυση της ουκρανικής κυβέρνησης φαίνεται ότι δεν προκάλεσε κατάπληξη σε κανέναν, πέρα ίσως από τον ίδιο τον μεταβατικό πρωθυπουργό, Αρσένι Γιάτσενιουκ, και το κόμμα του «Πατρίδα», επικεφαλής του οποίου είναι η πρώην πρωθυπουργός και προεδρική υποψήφια, Γιούλα Τιμοσένκο…

«Η ιστορία δεν θα μας συγχωρέσει», διαμαρτυρήθηκε σε υψηλούς τόνους ο συνήθως πράος και ακραιφνώς φιλοδυτικός πρωθυπουργός από το βήμα της Βουλής, καθώς ανακοίνωσε την παραίτησή του από το αξίωμα, στο οποίο διορίστηκε πριν από πέντε μήνες, μετά την κατάρρευση της προεδρίας του φιλορώσου Βίκτορ Γιανουκόβιτς. «Είναι απαράδεκτο να ανταλλάσσουμε την τύχη της χώρας με στενά, πολιτικά συμφέροντα. Είναι ένα ηθικό και πολιτικό έγκλημα», διαμαρτυρήθηκε κατόπιν… εορτής, στέλνοντας μήνυμα με πολλούς αποδέκτες. Κατ’ αρχάς στον Ουκρανό νεοεκλεγέντα πρόεδρο Πέτρο Ποροσένκο, που θέλει να χαλυβδώσει τη θέση του μέσα από την εκλογή μιας πιο φιλικής προς αυτόν κυβερνητικής πλειοψηφίας.

Το τέλος της τριανδρίας

Και κατά δεύτερον, στους δύο -πολύτιμους μέχρι και χθες το πρωί- κυβερνητικούς συμμάχους του, που τελικά τον εξανάγκασαν σε παραίτηση, αποσύροντας την στήριξή τους. Κατά τραγική δε ειρωνεία (;), πρόκειται για τους δύο εταίρους του στην περίφημη «τριανδρία» της επανάστασης στο Μεϊντάν: τον γερμανοτραφή πρώην πυγχμάχο, νυν δήμαρχο Κιέβου και ηγέτη του κεντροδεξιού Udar («Γροθιά») Βιτάλι Κλιτσκό, και τον ηγέτη του εθνικιστικού κόμματος Svoboda (Ελευθερία), Ολεχ Τιανίμποκ.

Αμφότεροι -κυρίως δε ο Κλιτσκό- διατηρούν στενούς δεσμούς με τον νέο ισχυρό άνδρα του Κιέβου. Χθες το πρωί -έπειτα από πολυήμερες, αγνώστου ατζέντας παρασκηνιακές ενδοκυβερνητικές διαπραγματεύσεις- οι δυο τους ανακοίνωσαν εν χορώ ότι αποχωρούν από τον κυβερνητικό συνασπισμό «Ευρωπαϊκή επιλογή», ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τη εν ευθέτω διενέργεια βουλευτικών εκλογών στην Ουκρανία.

«Οι πολίτες θέλουν πλήρη επανεκκίνηση των κρατικές δομών», υπογράμμισε σε ανακοίνωσή του ο Ποροσένκο, υπογραμμίζοντας ότι η κίνηση των ηγετών του Udar και του Svoboda συμμορφώνεται με την λαϊκή βούληση. Τις λοιπές διευκρινίσεις ανέλαβε να κάνει ο Τιαγκνιμπόκ. «Πρέπει να πάψει να υφίσταται ένα Κοινοβούλιο που προστατεύει εγκληματίες και πράκτορες της Μόσχας», τόνισε μέσα στη Βουλή. Στο μεσοδιάστημα, ο πρόεδρος του σώματος, Ολεξάντρ Τουρτσίνοφ, είχε ήδη ανακοινώσει τη διά νόμου υποχρεωτική διάλυση του Κομμουνιστικού Κόμματος, εκφράζοντας δημόσια την ευχή «να μην υπάρξει ποτέ ξανά στο ουκρανικό κοινοβούλιο»!

Νομοσχέδια στα χαρτιά

Δεύτερο άμεσο «θύμα» των ραγδαίων πολιτικών ανακατατάξεων στο Κίεβο, που προς το παρόν θυμίζουν σκηνικό «κινούμενης άμμου», ήταν δύο από τα πλέον κρίσιμα κατά τον Γιάτσενιουκ νομοσχέδια της κυβέρνησής του: το ένα είχε να κάνει με τη μερική ιδιωτικοποίηση του δικτύου αγωγών που διατρέχουν τα ουκρανικά εδάφη, το άλλο με την αύξηση των αμυντικών δαπανών του φετινού προϋπολογισμού, ένεκα του ακήρυχτου εμφυλίου…

Τώρα, ο Γιάτσενιουκ καλείται να παραμείνει στο «τιμόνι» τουλάχιστον μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Μέσα σε 30 ημέρες το πολύ -όπως προβλέπει το σύνταγμα- πρέπει να έχει διερευνηθεί η πιθανότητα συγκρότησης μιας νέας κυβέρνησης τεχνοκρατών. Διαφορετικά, η Ουκρανία θα οδηγηθεί με υπηρεσιακή κυβέρνηση σε εκλογές, εντός του φθινοπώρου, το αργότερο τον προσεχή Νοέμβριο.

Παραμένει, ωστόσο, ανοιχτό το ενδεχόμενο ο πρόεδρος Ποροσένκο να προτιμήσει μια πιο άμεση προσφυγή στην κάλπη, με την λήξη δηλαδή της συνταγματικής διορίας. Το εάν θα καταφέρει να διατηρήσει το momentum μοιραία, πάντως, θα εξαρτηθεί από τις παράλληλες εξελίξεις στο διπλωματικό και κυρίως στο στρατιωτικό πεδίο…

Για το πρώτο πεδίο, το διπλωματικό, φροντίζουν ασφαλώς οι Δυτικοί σύμμαχοι. Χθες, η Ε.Ε. προσέθεσε άλλα 15 πρόσωπα και 18 φορείς στη λίστα των στοχευμένων κυρώσεων κατά της Ρωσίας, ενώ το Βερολίνο δηλώνει έτοιμο να συναινέσει στην ενεργοποίηση του «επιπέδου τρία», στα τέλη αυτού του μήνα, με την επιβολή οικονομικών πλέον κυρώσεων, στους τομείς της χρηματοπιστωτικής αγοράς, της ενέργειας και της αμυντικής βιομηχανίας.

Οσο για το δεύτερο πεδίο, το στρατιωτικό; «Συνεργάτες του κ. Ποροσένκο έχουν αναφέρει στους συμμάχους ότι θεωρούν πως η στρατιωτική επέμβαση (στα ανατολικά) μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα σε δύο ή τρεις εβδομάδες, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξει εισβολή από τη Ρωσία ή μια μεγάλη νέα εισροή όπλων και μαχητών από την άλλη πλευρά των συνόρων», ανέφεραν χθες σε ανταπόκρισή τους από τη Μόσχα οι «New York Times».

Προς το παρόν, μέσα στο ρευστό τοπίο που έχει γίνει ακόμη πιο «θολό» μετά την κατάρριψη του μαλαισιανού Μπόινγκ, οι μάχες μαίνονται με σφοδρότητα στις πόλεις του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, όπου λέγεται ότι έχουν περιχαρακωθεί οι ρωσόφωνοι αντάρτες. Το μυστήριο εν τω μεταξύ καλά κρατεί για το ποιος ευθύνεται για την ασύλληπτη τραγωδία. Χθες, ο Ουκρανός λιποτάκτης-ηγέτης του αντάρτικου «Τάγματος του Βοστόκ», Αλεξάντερ Χοντακόφσκι, αναίρεσε στο BBC και στο Russia Today τους προχθεσινούς του ισχυρισμούς στο Reuters ότι οι ρωσόφωνοι αυτονομιστές διαθέτουν ενεργό πυραυλικό σύστημα BUK (που εκτιμάται ότι χρησιμοποιήθηκε για την κατάρριψη του πολιτικού αεροσκάφους).

Μεταμφιεσμένοι αυτονομιστές

Παράλληλα ο έγκριτος, βραβευμένος Αμερικανός ερευνητής δημοσιογράφος, Ρόμπερτ Πάρι (που έχει εργαστεί στο Associated Press και στο Newsweek και έγινε γνωστός από τον κομβικό ρόλο του στο «ξεσκέπασμα» του σκανδάλου Ιράν – Κόντρας), αποκάλυψε ότι πηγή του στη CIA του εκμυστηρεύθηκε πως οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες έχουν πράγματι λεπτομερείς δορυφορικές φωτογραφίες του BUK, πλην όμως τον χειρισμό του απεικονίζεται να έχουν άτομα ντυμένα με στολές του ουκρανικού στρατού… Ηταν αυτονομιστές μεταμφιεσμένοι; Μήπως ήταν λιποτάκτες; «Η αρχική εκτίμηση παραμένει ότι επρόκειτο για Ουκρανούς φαντάρους», γράφει ο Αμερικανός δημοσιογράφος, που «φαίνεται πως ήταν απείθαρχοι και πιθανότατα μεθυσμένοι, καθώς στις φωτογραφίες απεικονίζονται διάσπαρτα στον χώρο αντικείμενα, που μοιάζουν με μπουκάλια μπίρας»!

«Ανακοινώθηκε ότι στοιχεία της αμερικανικής αντικατασκοπίας και δορυφορικές φωτογραφίες επιβεβαιώνουν πως ο πύραυλος εκτοξεύτηκε από εδάφη που ελέγχουν οι αντάρτες», σχολίασε χθες καυστικά ο υφυπουργός Αμυνας της Ρωσίας, Ανατόλι Αντόνοφ. «Υπάρχει ωστόσο ένα ερώτημα: που είναι αυτά τα στοιχεία; Γιατί δεν τα δημοσιοποιούν; Ή μήπως -πώς να το πούμε τώρα- δεν τα έχουν… ακόμη καλά προετοιμάσει;»