^[1]Του Παναγιώτη Γεωργουδή

Μαστιγώσαμε με μνήμη και παιδικά όνειρα την πραγματικότητα για να κρατήσουμε όρθια τα μεσοδόκια της αξιοπρέπειας και των οραμάτων.

Τρώγοντας ένα κομμάτι μουχλιασμένο ψωμί αρχές της δεκαετίας του ’60 στη Νεάπολη Λακωνίας, τρέχοντας ξυπόλητοι με δυο πόντους σκληρό πετσί κάτω από το πόδι, πατούσαμε και σπάζαμε με μανία τα μεγάλα αγκάθια για να δοκιμάσουμε την αντοχή μας. Ετσι συλλαβίζαμε το αλφαβητάρι της ζωής. Βρέχαμε το μουχλιασμένο ξεροκόμματο, το αλείφαμε με ζάχαρη και κακάο και να το γλυκό περιωπής! Χορτάτοι από παιχνίδι και όνειρο μέσα στη φτώχεια, το μουχλιασμένο ψωμί ήταν κλειδί στο σύμπαν της ποίησης, αρκεί να έστριβε στην κλειδωνιά της ψυχής με τον κατάλληλο τρόπο. Το υλικό έλλειμμα ήταν θέμα τύχης και τέχνης να γίνει πνευματικό πλεόνασμα. Το σχολείο σκληρό και ταξικό σκούριαζε την κλειδαριά του ονείρου.

Το παραμύθι του παππού, τη νύχτα στο λιακωτό, η απαγγελία των δημοτικών τραγουδιών, του Διγενή, του Θούριου του Ρήγα Φεραίου, του Τυρταίου, κατέβαζαν με πομπή άστρων το αναφυλλητό του αποσπερίτη μέσα στις λέξεις. Καθώς η διήγηση μεγάλωνε, έμπαιναν στη γλώσσα πότε με ορμή πότε με θωπεία οι γαλαξίες, υψώνοντας σιωπηλά άγνωστες αρχιτεκτονικές. Στη σιγαλιά της νύχτας μεταξύ ύπνου και ξύπνου, ο παφλασμός της θάλασσας νότιζε τον λόγο με μουσική. Ο παππούς λάδωνε τη σχολική σκουριά, γήτευε με τη σοφία του το περιττό. Η κλειδαριά λειτουργούσε ρολόι. Μεγαλώνοντας συνειδητοποιούσα πως το Σύμπαν χωρά μόνο στη γλώσσα και στον Ερωτα.

^[2]

Ιούλιος μήνας, είχε τελειώσει ο θερισμός των γεννημάτων, οι θημωνιές υψωνόντουσαν ασημωμένα ποιήματα, περίμεναν το αλώνισμα ως τελετή ευλογίας. Η εμφάνιση της αλωνιστικής μηχανής, τα αλώνια έχαναν τη μαγεία τους, η εποχή άλλαζε. Τα άλογα και τα γαϊδούρια, οι σύντροφοι του ανθρώπου, περνούσαν στο περιθώριο. Ωστόσο τα θερισμένα χωράφια, μαρμαρωμένα φεγγάρια, αφηγούνταν πεισματικά την ιστορία των ανθρώπων και της Φύσης, έτσι όπως είχε παραμείνει για αιώνες ενωμένη και ζωογόνα. Χωρίς εικονική πραγματικότητα, τηλεχειριστήρια, οθόνες, ιστότοπους και άλλα βάρβαρα τεχνουργήματα μιας καταστροφικής προόδου. Μόχθος και γιορτή την ίδια στιγμή και η στιγμή πληρότητα αιωνιότητας.

Ιούλιζε, η θάλασσα της Νεάπολης, μετά τις θύελλες του χειμώνα και της άνοιξης, μια μαγική ηρεμία πορφυρωμένη από ηλιοβασιλέματα, έσταζε αθανασία. Οσοι έπιναν δεν ξεμεθούσαν ποτέ.

Το μικρό λιμάνι, η μεγάλη ελπίδα και ταυτόχρονα η μεγάλη πληγή. Εδώ περίμενε ο κόσμος τους συγγενείς του να γυρίσουν από την ξενιτιά και την πρωτεύουσα με τη λαχτάρα της παντοτινής επιστροφής. Από εδώ έφευγαν οι ντόπιοι μετανάστες, να γλιτώσουν από τη φτώχεια και το σάβανο του μετεμφυλιακού κράτους. Ολοι το φορούσαν αλλά κανείς δεν τολμούσε να το ομολογήσει. Οι αποχωρισμοί σπαραχτικοί, βγαλμένοι από χορικά αρχαίας τραγωδίας, με μοιρολόγια και κατάρες για τα ξένα. Τα μαντίλια ανέμιζαν με θρήνους σαν να συνόδευαν νεκρούς στις πύλες του Αδη. Πόσο γρήγορα η λήθη του καταναλωτισμού της τελευταίας τριακονταετίας έσβησε τη συλλογική μνήμη, ξεχάσαμε τα μαρτύρια των δικών μας μεταναστών, κατατρέξαμε κυνηγημένους και ξένους μετανάστες. Η εξουσία εξοντώνει πάντα τους αδυνάτους. Γι’ αυτό γίναμε μνημονιακοί πρόσφυγες στον τόπο μας. Απώλεια μνήμης, διαβατήριο στην κόλαση. «Καιρός του σπείρειν, καιρός του θερίζειν».

Στην παραλία της Νεάπολης οι ψαράδες καλαφάτιζαν τις βάρκες, ανάμεσα σε βασιλικούς, μαντζουράνες, ηλίανθους και γαριφαλιές. Τις έβαφαν, τις στόλιζαν και τις τραγουδούσαν, έτοιμες νύφες για γάμο. Αρετούσες ενός φανταστικού Ερωτόκριτου. Μοσχοβολούσε ο κόσμος μυρωδικά, μπογιά, καμένο ξύλο από τη φλόγα του καμινέτου. Τα τελευταία καΐκια με πανί ταξίδευαν από Νεάπολη προς Ελαφόνησο και Κύθηρα, ιστία μυθικών πόθων στον κόσμο του Ομήρου. Σφύριζε με την μπουρού ο καπετάνιος του σκαλιέρικου, οι τελευταίοι ήρωες και θεοί να προσέλθουν. Το καΐκι αναχωρεί για Ελαφόνησο. Η μπουρού σίγησε, η πόλις εάλω.

[email protected]