Της Χριστίνας Πάντζου

^[1]

φωτό: Αλεχάντρο Σεγκάρα

H αμερικανική σειρά «Homeland» έκανε διάσημο σε ολόκληρο τον κόσμο τον «Πύργο του Δαβίδ», έναν ημιτελή ουρανοξύστη στο κέντρο του Καράκας, που στον λαβύρινθο των διαδρόμων του φιλοξενεί χιλιάδες φτωχούς, ενώ υποτίθεται ότι ένοπλοι το έχουν μετατρέψει σε άντρο ανομίας και βίας. Ο τηλεοπτικός μύθος -εσκεμμένα ή όχι- απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Αλλά -όπως κι αν έχει- αυτό που έως σήμερα αποκαλούνταν η «μεγαλύτερη κάθετη παραγκούπολη» του κόσμου, κλείνει ένα κεφάλαιο της ιστορίας του. Την περασμένη εβδομάδα ξεκίνησε η μετεγκατάσταση των πρώτων 160 οικογενειών στα νεόχτιστα σπίτια του κοινωνικού προγράμματος Κατοικία και αναμένεται ότι μέχρι το τέλος του χρόνου και οι υπόλοιπες 1.000 οικογένειες που έχουν απομείνει θα αποκτήσουν για πρώτη φορά στη ζωή τους μια αξιοπρεπή ιδιόκτητη στέγη.

Σχεδιάστηκε για ουρανοξύστης

Το συγκρότημα, με τον ουρανοξύστη των 45 ορόφων, ένα δεύτερο κτίριο 20 ορόφων και το δεκαώροφο γκαράζ του, σχεδιάστηκε ως έδρα του χρηματιστηριακού ομίλου Confinanzas, που χρεοκόπησε με την τραπεζική κρίση του 1994. Εκτοτε παρέμεινε εγκαταλειμμένο έως το 2007, όταν κάπου 1.300 οικογένειες που δεν είχαν μέσα να πληρώσουν ένα σπίτι ακολούθησαν τον Αλεχάντρο «Νίνιο» Ντάσα, πρώην κατάδικο που έγινε Ευαγγελικός πάστορας, και το κατέλαβαν.   Ενας τόπος ακατάλληλος για κατοικία, μόνο σκάλες, κολόνες, τσιμέντο και απροστάτευτα μπαλκόνια να χάσκουν στο κενό, σιγά σιγά χωρίστηκε αυτοσχέδια σε σπίτια. Οταν οι συμμορίες επιχείρησαν να ελέγξουν το συγκρότημα, οι κάτοικοι οργανώθηκαν σε έναν συνεταιρισμό και ενέκριναν κανονισμό λειτουργίας που τιμωρούσε με έξωση όποιον τον παραβίαζε.

Συμμορίτες και ναρκέμποροι βρέθηκαν εκτός. Στην κοινότητα γίνονται δεκτά ζευγάρια και οικογένειες, ποτέ άνδρες μόνοι. Κάθε οικογένεια πληρώνει 20 ευρώ τον μήνα για τη συντήρηση των κτιρίων, τα κοινόχρηστα, το ηλεκτρικό και το νερό. Ειδικά συνεργεία αναλαμβάνουν επισκευές ή και το χτίσιμο ενός «διαμερίσματος», άλλα την καθαριότητα και την αποκομιδή των σκουπιδιών. Οι επισκέψεις ελέγχονται, πρώτα στο κεντρικό θυρωρείο κι έπειτα από τους συντονιστές ασφαλείας που ανέδειξαν οι κάτοικοι ανά όροφο.

Στους 28 από τους 45 ορόφους του βασικού κτιρίου και στους 20 του βοηθητικού ζουν 4.500 άνθρωποι, ενώ η ράμπα του πάρκινγκ χρησιμοποιείται από τις μοτοσικλέτες που μεταφέρουν μέχρι τον 10 όροφο όσους μπορούν να διαθέσουν 0,30 ευρώ για να γλιτώσουν λίγες από τις απελπιστικά πολλές σκάλες που -ελλείψει ανελκυστήρα- πρέπει να ανέβουν για να φτάσουν στα σπίτια τους. Στο ισόγειο υπάρχει η εκκλησία, ο πολυχώρος αθλητισμού και εκδηλώσεων, τα γραφεία του συνεταιρισμού. Στους χαμηλότερους ορόφους μένουν οι πρώτες οικογένειες που εγκαταστάθηκαν ή όσες έχουν ηλικιωμένα και άρρωστα μέλη, στους υψηλότερους οι πιο άτυχοι. Και παντού υποτυπώδη καταστήματα: μπακάλικα, ψιλικά, κομμωτήρια, ρούχα, επιδιορθώσεις υπολογιστών, πρόχειρα εστιατόρια. Οπως παντού, κεραίες τηλεόρασης και απλωμένα ρούχα.

Για τους περισσότερους που κατέφυγαν εκεί, ο Πύργος ήταν μια προσωρινή λύση ανάγκης, ένας δανεικός τόπος να αποθέσουν την ύπαρξή τους. Ενας χώρος που απέκτησε μυθικές διαστάσεις και που λίγο έλειψε να προκαλέσει νέο διπλωματικό πόλεμο ΗΠΑ–Βενεζουέλας, καθώς η αμερικανική σειρά επικαλείται τον Πύργο του Δαβίδ, ενώ στην πραγματικότητα γυρίστηκε στο Πουέρτο Ρίκο και δυσφημίζει τους ανθρώπους που ζουν σε αυτό. Αμέτοχη στον πόλεμο προπαγάνδας, η Γκλάντις Φλόρες δήλωνε στους δημοσιογράφους: «Εμεινα επτά χρόνια εδώ και το μόνο που ήθελα ήταν ένα σπίτι και λίγη γη να καλλιεργώ, κάτι που να μπορώ να αποκαλέσω “δικό μου”. Τώρα μας επιστρέφουν την αξιοπρέπειά μας: οι εγγονές μου θα έχουν επιτέλους ένα σπίτι κατάλληλο για να ζήσουν».