«Σχολικό Ετος 1961-62» ο τίτλος της πρωτότυπης παραγωγής του Φεστιβάλ Φιλίππων. Την Πέμπτη στις 21.00 στο 16ο Δημοτικό Σχολείο Καβάλας ο Κώστας Καναβούρης διαβάζει κείμενα για την αγαπημένη του Καβάλα, τη γενέθλια πόλη, την προσφυγογειτονιά όπου μεγάλωσε, το σχολείο όπου πρωτοπήγε στην Α’ Δημοτικού. Σχεδόν 53 χρόνια μετά ο δημοσιογράφος και ποιητής διαβάζει στον ίδιο αύλειο χώρο του παλιού του σχολείου αυτά τα κείμενα, γραμμένα σε διάστημα 17 χρόνων και δημοσιευμένα στην εφημερίδα «Αυγή». Αναδύονται πρόσωπα από το παρελθόν, πεθαμένοι γονείς, εφηβικές σχέσεις, χαμένοι φίλοι, βασανισμένοι σε ξερονήσια και κυνηγημένοι για τις ιδέες τους. Το κλίμα της εποχής, η αγορά, η εύθραυστη πολιτική κατάσταση, ο φόβος της εξουσίας, η σιωπή που κούρνιαζε μέσα στα αριστερά σπίτια.

Ο Κ. Καναβούρης δεν εξωραΐζει, προσπαθεί να παρηγορήσει το απαρηγόρητο: «Πρώτη τάξη του Δημοτικού. Απλετος χώρος, τεράστιος χρόνος. Κι ύστερα τα παιδιά σκόρπισαν σαν τα τρελά πουλιά. Και ο χώρος έγινε χρόνος. Ο ατελεύτητος χρόνος και μαζί ο ατελεύτητος τόπος. Οταν δεν ζεις εκεί που γεννήθηκες, ο τόπος παύει να είναι πατρίδα, γίνεται γενέθλιος τόπος κι αυτό είναι κάτι διαφορετικό. Μιλάω για το τι σημαίνει προσφυγιά, μετανάστευση, βιώματα ενός παιδιού που μεγαλώνει σε μια αριστερή οικογένεια τη δεκαετία του ‘60. Η Ελλάδα της επαρχίας ήταν μια άλλη Ελλάδα. Πριν ακόμα καταλάβουμε τι σημαίνουν οι έννοιες στρατιωτικός, χωροφύλακας, σημαία, τις φοβόμασταν».

Εκείνη η εποχή της δεκαετίας του ’60 έκρυβε τουλάχιστον μια ελπίδα για το μέλλον; «Ποτέ δεν υπήρχε αισιοδοξία. Μόνο προσπάθεια, κόπος, επιμονή, πολλή λύπη και λίγη χαρά για όποια βήματα μπροστά. Τώρα δεν έχεις καν καιρό να κοιτάξεις τρυφερά πίσω, να δεις με κάποια ευρυχωρία τη λέξη μέλλον. Συνθλιβόμαστε ανάμεσα στις μυλόπετρες του “μεταχτές” και του “προαύριο” όπως λέει ο Νικόλας Κάλας. Υπήρξαν αξιοπρεπείς άνθρωποι τότε, λαϊκοί αλλά πατρίκιοι της λαϊκότητας. Ακριβοί άντρες και γυναίκες. Μεγάλωσα μέσα στα εσνάφια. Δεν συνάντησα ποτέ χυδαιότητα στον λόγο, στην πράξη. Στο τσαγκαράδικο του πατέρα μου έβρισκα και την Αννα Καρένινα…».

Οπως λέει ο ίδιος ο Κ. Καναβούρης στην ποιητική συλλογή του «Εσπασε»: «Εμείς δεν είμασταν στην αρπαγή. Δουλεύαμε έξω· στα ποιήματα».

Εφη Μαρίνου