Της Μαργαρίτας Βεργολιά

^[1]Το «σύνθημα» για την έναρξη του εμπορικού πολέμου με τη Δύση είχε ήδη δώσει από προχθές ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, σε απάντηση των οικονομικών κυρώσεων που επέβαλαν την 1η Αυγούστου ΗΠΑ και Ε.Ε.

Κι έτσι χθες ο Ρώσος πρωθυπουργός, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, πέρασε στο «παρασύνθημα», ανακοινώνοντας κατ' αρχάς τη μακρά λίστα του εμπάργκο στις εισαγωγές διατροφικών προϊόντων από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ενωση, την Αυστραλία, τον Καναδά και τη Νορβηγία.

Οι ρωσικές κυρώσεις, που τέθηκαν από χθες σε ισχύ έχουν διάρκεια έναν χρόνο -αν και ο Μεντβέντεφ τόνισε ότι «εφόσον οι εταίροι μας επιδείξουν εποικοδομητική στάση σε θέματα συνεργασίας, τότε είμαστε έτοιμοι να αναθεωρήσουμε τους όρους αυτών των περιορισμών».

Ωρα για… παζάρια

Εν αναμονή της δημοσιοποίησης από τη Μόσχα μιας πιο αναλυτικής λίστας ανά χώρα και προϊόντα, είναι προφανές ότι το Κρεμλίνο αφήνει ανοιχτό το πεδίο για διαπραγματεύσεις και «παζάρια», με πολλά διπλωματικά-οικονομικά «δούναι και λαβείν» και στόχο να χαράξει στους κόλπους της Ε.Ε. νέες διαχωριστικές γραμμές.

Προς το παρόν, η Κομισιόν τηρεί στάση αναμονής. Ο Γάλλος υπουργός Γεωργίας, Στεφάν Λε Φολ, μίλησε χθες για προγραμματισμένη «σύνοδο σε ευρωπαϊκό επίπεδο» την επόμενη εβδομάδα, όπου θα συζητηθεί το ρωσικό εμπάργκο κι «εάν στη συνέχεια κριθεί απαραίτητο, θα διεξαχθεί ένα άτυπο συμβούλιο των υπουργών Γεωργίας».

Από την Ουάσινγκτον, ο υφυπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Κόεν, διεμήνυσε ότι η χώρα του είναι έτοιμη να επιβάλει νέες κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, σε περίπτωση που δεν αλλάξει στάση έναντι του αυτονομιστών ή εάν προχωρήσει στη φημολογούμενη συμφωνία ανταλλαγής πετρελαίου έναντι τροφίμων με το Ιράν…

^[2]Τρίζοντας τα «δόντια» η Μόσχα, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο επέκτασης των δικών της κυρώσεων. Το σχετικό προεδρικό διάταγμα που υπέγραψε την Τετάρτη ο Πούτιν, εξάλλου, μνημονεύει «απαγορεύσεις ή και περιορισμούς στις εισαγωγές και πρώτων υλών» πέρα των διατροφικών προϊόντων.

Χθες, ο Μεντβέντεφ ανέφερε μεταξύ άλλων τους τομείς «της αεροναυπηγικής, της ναυπηγικής, της αυτοκινητοβιομηχανίας», ενώ πέταξε ένα ακόμη «πυροτέχνημα»: το σενάριο απαγόρευσης της διέλευσης από ρωσικό εναέριο χώρο, πτήσεων αεροπορικών εταιρειών της Ε.Ε. και των ΗΠΑ από και προς την Ασία.

Τελικές αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί, διευκρίνισε, όμως αυτή η απαγόρευση έχει ήδη επιβληθεί στις πτήσεις transit των ουκρανικών αεροπορικών εταιρειών.

Η επέκταση της απαγόρευσης θα σήμαινε αφενός εκτίναξη του κόστους για τους ευρωπαϊκούς αερομεταφορείς, αλλά και μείωση των εσόδων -λόγω μη είσπραξης τελών υπερπτήσης- για την ίδια τη Ρωσία. Προς το παρόν, πάντως, μένει να σταθμιστούν οι επιπτώσεις των υφιστάμενων ρωσικών κυρώσεων στην ίδια την αγορά της Ρωσίας, όπου ο πληθωρισμός έχει πάρει την ανιούσα και μέχρι και χθες τα ευρωπαϊκά προϊόντα αντιστοιχούσαν στο 37% των εισαγωγών κρέατος, 30% των λαχανικών, 24% των φρούτων και 25% των ποτών.

«Δεν υπάρχει τίποτε το θετικό στις κυρώσεις», επισήμανε ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, στη διάρκεια συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου. «Ελπίζω ειλικρινά ότι ο οικονομικός πραγματισμός θα υπερισχύσει επί των ανόητων πολιτικών απόψεων των εταίρων μας και ότι θα το σκεφτούν να μην απομονώσουν ή να μην εκφοβίσουν τη Ρωσία. Ομως, ακόμη και υπό αυτές τις συνθήκες είμαστε πεπεισμένοι ότι θα καταφέρουμε να εκμεταλλευθούμε την κατάσταση προς όφελός μας», τόνισε, δεσμευόμενος «να εμποδίσει την αύξηση των τιμών» και να απελευθερώσει θέσεις στη ρωσική αγορά «για τους δικούς μας παραγωγούς»…

Η πρώτη αντίδραση στο χρηματιστήριο της Μόσχας άφηνε να διαφανεί ένα κλίμα ανησυχίας: λόγω ρευστοποιήσεων, οι τιμές των περισσότερων μετοχών σημείωσαν πτώση, ενώ αντίθετα το κόστος κρατικού δανεισμού αυξήθηκε.

«Το πρώτο θύμα θα είναι η εσωτερική αγορά», εκτιμά ο Αμπάσιαν, ανώτερος οικονομολόγος του Διεθνούς Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ. «Παρ' όλα αυτά», επισημαίνει, «θα έχει επιπτώσεις και στους παραγωγούς των πληττόμενων (από το ρωσικό εμπάργκο) κρατών».

«Είναι ξεκάθαρο ότι οι ρωσικές αρχές εκτιμούν πως οι κυρώσεις θα πλήξουν τους ξένους εξαγωγείς περισσότερο απ' ό,τι θα πληγεί η ρωσική οικονομία», μεταδίδει από τη Μόσχα ο ανταποκριτής του BBC, Στιβ Ρόζενμπεργκ. Ηδη, η Μόσχα κοιτά αλλού για εισαγωγές τροφίμων. Αυτή την εβδομάδα έχει προγραμματίσει διαπραγματεύσεις με την Αργεντινή, τον Ισημερινό και τη Βραζιλία.

Ανοιγμα σε Χιλή

Κατόπιν διαβουλεύσεων με τον Χιλιανό πρέσβη στη Μόσχα, ο επικεφαλής της ρωσικής Υπηρεσίας Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου, Σεργκέι Ντάνκβερτ, προσέθεσε χθες στη λίστα των πιθανών νέων «εμπορικών εταίρων» κι αυτή τη χώρα της Λατινικής Αμερικής. Παράλληλα, ο Ρώσος υπουργός Γεωργίας, Νικολάι Φιοντόροφ, έβαλε στο «παιχνίδι» μέχρι και τη Νέα Ζηλανδία για την εισαγωγή τυριών. Ενώ από μία θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων σίγουρα προβλέπεται για την Κίνα και την Τουρκία, τονίζουν αναλυτές.

«Στο μυαλό μου έρχεται η φρασεολογία που χρησιμοποιεί η Ε.Ε., όταν αναφέρεται στην ενεργειακή συνεργασία με τη Ρωσία και μιλά για τον μακροπρόθεσμο στόχο μείωσης της εξάρτησης από τις ρωσικές προμήθειες», τόνισε χθες με καυστική διάθεση ο Ρώσος πρέσβης στην Ε.Ε., Βλαντιμίρ Σχιζόφ. «Τα δικά μας μέτρα είναι στον τομέα των τροφίμων. Είναι επίσης ένα είδος εφαρμογής μίας μακροπρόθεσμης, στρατηγικής για τη μείωση της (ρωσικής) εξάρτησης στις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων»…

«Χαστούκι» με Σνόουντεν

Προφανώς με την ίδια διάθεση πικαρίσματος των ΗΠΑ, οι ρωσικές αρχές ενέκριναν την τριετή ανανέωση της άδειας παραμονής του πρώην συνεργάτη της αμερικανικής Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας (NSA), Εντουαρντ Σνόουντεν, που έχει αποδειχθεί για την Ουάσινγκτον το πιο καταστροφικό «βαθύ λαρύγγι». Την απόφαση ανακοίνωσε χθες ο Ρώσος δικηγόρος του, Ανατόλι Κουτσέρνα, τονίζοντας ότι η σχετική απόφαση έχει τεθεί σε ισχύ από την 1η Αυγούστου.