Της Ελλης Πάνου

Από την Παρασκευή οι Ρώσοι τελωνειακοί είχαν αρχίσει να εφαρμόζουν με ζήλο τις κυρώσεις που επέβαλε το Κρεμλίνο στην Ε.Ε., γυρνώντας πίσω φορτηγά γεμάτα προϊόντα, όπως τυρί, γιαούρτι, φρούτα και κρέας, από τις «τιμωρημένες» χώρες.

Από τις πρώτες χώρες που ένιωσαν το «χαστούκι» της Μόσχας ήταν οι πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες Λιθουανία και Εσθονία, που μαζί με τη Λετονία και την Πολωνία βασίζουν τις οικονομίες τους στις εξαγωγές προς τoν ισχυρό γείτονά τους. Με βάση στοιχεία από τη Eurostat, η Ρωσία ήταν πέρσι ο προορισμός του 19,8% των εξαγωγών από τη Λιθουανία, από Λετονία και Εσθονία ήταν 16,2%, από τη Φινλανδία 9,6% και από την Πολωνία 5,3%. Στις ζημιές κανείς δεν έχει συνυπολογίσει τις διαδοχικές, δευτερογενείς επιπτώσεις.

Παράπλευρες απώλειες

Οι εξαγωγείς, για παράδειγμα, σε αυτές τις χώρες ήδη δηλώνουν ότι καταστρώνουν εναλλακτικά σχέδια για μείωση της παραγωγής τους -πιθανόν με αντίστοιχη μείωση του προσωπικού, δηλαδή επιδείνωση της ανεργίας- και διοχέτευσή της σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, που έχουν γλιτώσει μέχρι στιγμής τα χειρότερα, πλημμυρίζοντας την κοινή αγορά με προϊόντα και ασκώντας έντονες πιέσεις προς τα κάτω στις τιμές των αγαθών. Ο υπουργός Γεωργίας της Βουλγαρίας ήδη έχει στείλει επιστολή στον προεδρεύοντα Ιταλό ομόλογό του ζητώντας έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου Γεωργίας και Αλιείας, την οποία προσυπογράφουν η Τσεχία, η Πολωνία, η Αυστρία, η Φινλανδία, το Βέλγιο και η Εσθονία, για να συζητηθούν οι επιπτώσεις και οι αποζημιώσεις για τους παραγωγούς που επηρεάζονται από το εμπάργκο.

Σύμφωνα με τον πρεσβευτή της Ε.Ε. στη Ρωσία, η Ενωση θα χάσει έως 12 δισ. ευρώ από τις κυρώσεις, ωστόσο το ρωσικό πρακτορείο Ria Novosti υποστηρίζει ότι οι Βρυξέλλες δεν λένε όλη την αλήθεια, αφού σε αυτό το κόστος δεν συμπεριλαμβάνονται και οι «παράπλευρες απώλειες», όπως ότι οι αγρότες, και κατά συνέπεια οι εξαγωγείς, οι προμηθευτές και οι εργαζόμενοι του κλάδου που θα επηρεαστούν από τις κυρώσεις, θα δυσκολευτούν να είναι συνεπείς με τις οικονομικές υποχρεώσεις τους απέναντι σε τρίτους, επηρεάζοντας έτσι κι άλλους τομείς της οικονομίας.

«Οι επενδυτές θα μετρήσουν τις αντοχές της εύθραυστης οικονομίας του ευρώ την Πέμπτη που θα ανακοινωθούν τα στοιχεία», σχολιάζει το Reuters. «Και σε μεγάλη αντίθεση με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, που αναπτύσσονται δυναμικά, οι αντίστοιχοι ρυθμοί για την ευρωζώνη το πιθανότερο είναι να φρενάρουν στο τρίμηνο μέχρι τα τέλη Ιουνίου, με την πιο ισχυρή οικονομία της, αυτήν της Γερμανίας, να χάνει τη δυναμική της και την Ιταλία να βουλιάζει πάλι στην ύφεση.

»Τώρα οι κυρώσεις και οι αντικυρώσεις μεταξύ Ρωσίας και Ε.Ε., αλλά και ο φόβος ότι η Μόσχα θα εισβάλει στην ανατολική Ουκρανία υπονομεύουν κι άλλο την εμπιστοσύνη και θα έχουν συνέπειες στους ήδη χλομούς ρυθμούς ανάπτυξης στην Ευρώπη μέχρι τα τέλη του χρόνου».

Με τις ΗΠΑ να κοιτάζουν από απόσταση ασφαλείας την κρίση καθώς δεν καταγράφουν σημαντικές ζημιές από τις κυρώσεις της Μόσχας, αμερικανικές εταιρείες συνεχίζουν τις δραστηριότητές τους στην τιμωρημένη Ρωσία, παρά την κλιμακούμενη ρητορική της Ουάσινγκτον. Ο πετρελαϊκός γίγαντας Exxon Mobil, για παράδειγμα, άρχισε το Σάββατο τις γεωτρήσεις βόρεια της Σιβηρίας στον Αρκτικό Ωκεανό, δίνοντας την ευκαιρία στον Βλαντίμιρ Πούτιν να υποστηρίζει ότι οι δυτικές επιχειρήσεις είναι αποφασισμένες να συνεργαστούν με τη χώρα του «παρά τις δυσκολίες» λόγω την τρέχουσας πολιτικής κατάστασης. «Ο πραγματισμός και η κοινή λογική επικράτησαν και είμαστε ευτυχισμένοι γι’ αυτό», είπε ο Ρώσος πρόεδρος, χαιρετίζοντας αυτή την «υπεύθυνη, παραγωγική προσέγγιση» και δηλώνοντας έτοιμος να «διευρύνει τη συνεργασία του με τους εταίρους».

Η Ρωσία είναι εντάξει

Το Κρεμλίνο προς το παρόν δεν σχεδιάζει «επέκταση των κυρώσεων», δήλωσε το Σάββατο ο εκπρόσωπός του, ωστόσο το Κίεβο, μέσω του πρωθυπουργού του Γιάτσενιουκ, απείλησε ήδη να απαγορεύσει την τράνζιτ διέλευση από τα εδάφη του αγαθών από τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένου και του φυσικού αερίου, το οποίο καλύπτει τις ανάγκες άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

Ετσι, εν όψει και του χειμώνα, η κρίση δεν φαίνεται ακόμα να οδεύει προς κάποια λύση. Το βασικό πεδίο μάχης μεταξύ Ουκρανών στρατιωτών και αυτονομιστών, το Ντονέτσκ, δέχθηκε χθες σφοδρό βομβαρδισμό από τις κυβερνητικές δυνάμεις, ενώ μάχες αναφέρθηκαν και σε άλλες περιοχές στα ανατολικά της πόλης στην προσπάθεια του στρατού να ανακόψει τον ανεφοδιασμό των αυτονομιστών. Με την κατάσταση για τους αποκλεισμένους αμάχους να επιδεινώνεται μέρα με τη μέρα, η κυβέρνηση χθες απέρριψε πρόταση των αυτονομιστών για «ανθρωπιστική εκεχειρία», δηλώνοντας ότι για το Κίεβο «κατάπαυση του πυρός σημαίνει ότι οι αντάρτες θα σηκώσουν λευκή σημαία και θα παραδώσουν τα όπλα τους».

Από την άλλη πλευρά, με τους Ομπάμα και Μέρκελ να προειδοποιούν για άλλη μία φορά τη Μόσχα ότι οποιαδήποτε παρέμβαση στα εδάφη της Ουκρανίας χωρίς προηγούμενη έγκριση θα έχει «επιπρόσθετες συνέπειες», ο Ρώσος υπουργός Λαβρόφ δήλωσε ότι η χώρα του βρίσκεται σε συνεννόηση με τον Ερυθρό Σταυρό και τον ΟΗΕ για την αποστολή βοήθειας στο Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ της ανατολικής Ουκρανίας.