Της Μαργαρίτας Βεργολιά

Με φόντο τον πόλεμο των κυρώσεων μεταξύ Μόσχας και Δύσης, έναν νέο γύρο ψυχροπολεμικών προειδοποιήσεων για επερχόμενη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία με ανθρωπιστικά προσχήματα, τις πανηγυρικές διακηρύξεις του ουκρανικού στρατού ότι είναι έτοιμο να ανακαταλάβει το αυτονομιστικό Ντονέτσκ κι ένα γαϊτανάκι επικοινωνιών με «σπασμένα κόκκινα» τηλέφωνα μεταξύ Μόσχας-Βρυξελλών-Ουάσινγκτον-Κιέβου, η διεθνής κοινότητα δείχνει να συμφωνεί κατ' αρχήν στο αυτονόητο: στην αναγκαιότητα άμεσης αποστολής ανθρωπιστικής βοήθειας στα αιματοβαμμένα εδάφη της ανατολικής Ουκρανίας…

Μέχρι και χθες το βράδυ, ωστόσο, παρέμενε «μετέωρο» εάν υπάρχει πράγματι διεθνής συναίνεση για μία κοινή αποστολή ή για δύο διαφορετικές πρωτοβουλίες Μόσχας και Κιέβου-Δύσης. Για πολλοστή φορά, ο «διάβολος» δείχνει να κρύβεται στις λεπτομέρειες, στο πλαίσιο ενός ηγεμονικού πολέμου, έστω κι εάν αυτό αφορά μόνον τις εντυπώσεις.

Η ρωσική πλευρά

Με τις πρωθύστερες προτάσεις της Μόσχας να έχουν ήδη βρει «τοίχο» στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν διεμήνυσε χθες, στη διάρκεια ωριαίας τηλεφωνικής επικοινωνίας του με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μπαρόζο, ότι «σε συνεργασία με τη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (ICRC), η ρωσική πλευρά αποστέλλει ανθρωπιστική εφοδιοπομπή στην Ουκρανία», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά σε ανακοίνωση του Κρεμλίνου, χωρίς να διευκρινίζει και το πότε…

Λίγο μετά, το προεδρικό μέγαρο στο Κίεβο εξέδωσε δική του ανακοίνωση, τονίζοντας -κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας του Πέτρο Ποροσένκο με τον Λευκό Οίκο- πως «ο Αμερικανός πρόεδρος υποστηρίζει την πρωτοβουλία του Ουκρανού προέδρου για μια διεθνή αποστολή για το Λουγκάνσκ υπό την αιγίδα της ICRC και τη συμμετοχή των Ε.Ε., Ρωσίας, Γερμανίας», υπογραμμίζοντας παράλληλα «την πρόθεση των ΗΠΑ να λάβουν ενεργά μέρος».

Ζητούμενο για την ουκρανική και την αμερικανική πλευρά φαίνεται ότι είναι ο βαθμός της ρωσικής συμμετοχής στην ανθρωπιστικού χαρακτήρα επιχείρηση. Σε κάθε περίπτωση, και από το Κίεβο, αλλά και από τη Μόσχα, έχει αποκλειστεί το ενδεχόμενο συμμετοχής στην αποστολή ρωσικών στρατευμάτων…

Χωρίς να λύσει το διπλωματικό μυστήριο, η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού ανακοίνωσε αργά χθες το βράδυ ότι είχε ήδη διαβουλεύσεις με τις ουκρανικές και τις ρωσικές αρχές κι ότι έχει καταθέσει έγγραφο και στις δύο πλευρές, ζητώντας από αμφότερες εγγυήσεις ασφαλείας. «Το έγγραφο επίσης ορίζει ότι πριν από την έναρξη της επιχείρησης, η ICRC θα λάβει χωρίς καθυστέρηση από τις αρχές της Ρωσικής Ομοσπονδίας όλες τις απαραίτητες λεπτομέρειες που αφορούν τη βοήθεια», τονίζεται στην ανακοίνωση, «συμπεριλαμβανομένων του όγκου και του τύπου των προϊόντων και των απαιτήσεων για τη μεταφορά και την αποθήκευσή τους».

Ζητούμενο παραμένει εν τω μεταξύ εάν τίθεται και ζήτημα εκεχειρίας στα ανατολικά της Ουκρανίας, όπου σύμφωνα με τον ΟΗΕ έχουν χάσει τη ζωή τους πάνω από 1.100 άνθρωποι, από τα μέσα Απριλίου – συμπεριλαμβανομένων Ουκρανών στρατιωτών, αυτονομιστών και αμάχων.

Διεθνής διάσκεψη

Κατά τον χθεσινό πάντως γύρο των τηλεφωνικών επικοινωνιών, ο Πέτρο Ποροσένκο διαμήνυσε στον Μπαρόζο ότι επιθυμεί την άμεση σύγκληση μιας διεθνούς διάσκεψης για τη διευθέτηση της ουκρανικής κρίσης, «κατά το πρότυπο της Νορμανδίας ή της Γενεύης», όπως αναφέρεται σε χθεσινή ανακοίνωση της ουκρανικής προεδρίας.

Επίσης, ζήτησε να τεθεί το θέμα εκτάκτως στην ειδική σύνοδο κορυφής της Ε.Ε., στις 30 Αυγούστου, η οποία τυπικά έχει βασικό θέμα στην ατζέντα τη σύνθεση της νέας Κομισιόν και την αναπλήρωση των έτερων υψηλόβαθμων ευρωπαϊκών πόστων. Αυτή η διάσκεψη θα προηγηθεί της αναγγελθείσας μόλις χθες συνάντησης μεταξύ Ποροσένκο και Ομπάμα, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του NATO, στις 4-5 Σεπτεμβρίου, στο Νιούπορτ της Βρετανίας.

Κι αυτή με τη σειρά της πιθανόν να συμπέσει με μια τριμερή συνάντηση μεταξύ Ε.Ε.-Ρωσίας-Ουκρανίας, που σύμφωνα με δηλώσεις ανώνυμων ευρωπαϊκών πηγών στα ρωσικά πρακτορεία Itar-Tass και RIA Novosti, προωθείται διακαώς από τις Βρυξέλλες.

Επίκεντρο είναι τα ενεργειακά ζητήματα, που παραμένουν εκκρεμή από τον περασμένο Ιούνιο, αφότου η ρωσική Gazprom σταμάτησε την προμήθεια φυσικού αερίου στο Κίεβο, λόγω μη εξυπηρέτησης των δυσθεώρητων χρεών του.

Μέχρι τότε φαίνεται πάντως ότι θα έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι.

Σήμερα κιόλας η φιλοδυτική κυβέρνηση Γιάτσενιουκ καταθέτει προς ψήφιση στη Βουλή στο Κίεβο νομοσχέδιο που προβλέπει την επιβολή κυρώσεων κατά 172 προσώπων και 65 εταιρειών, καθώς και απαγόρευση στις ρωσικές μεταφορές αγαθών μέσω ουκρανικών εδαφών, συμπεριλαμβανομένου και του φυσικού αερίου. Εξέλιξη που η Μόσχα έχει διαμηνύσει ότι δεν θα αφήσει αναπάντητη και προκαλεί εύλογη ανησυχία στην ενωμένη (;) Ευρώπη.

«Να μη βιαστεί»…

Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Βερολίνο κάλεσαν χθες το Κίεβο να μη βιαστεί να λάβει αποφάσεις. Από την πλευρά της, η κρατική ουκρανική εταιρεία φυσικού αερίου Naftogaz -που χθες αντικατέστησε με εντολή της ουκρανικής κυβέρνησης το 5ο κατά σειρά μέλος του Δ.Σ. της- διευκρίνισε ότι τη μεταφορά ρωσικής ενέργειας προς την Ευρώπη θα μπορούν να φέρουν εις πέρας όσες εταιρείες μείνουν εκτός της λίστας των κυρώσεων, αρκεί βέβαια να υπογράψουν νέες συμφωνίες για transit μεταφορές με την αρμόδια κρατική, μονοπωλιακή Ukrtransgaz!

Κλείνοντας πάντως με νόημα το μάτι ένθεν κι ένθεν -κι αφήνοντας να εννοηθεί ότι, στην κατάσταση της ακήρυχτης χρεοκοπίας στην οποία βρίσκεται το Κίεβο, είναι διατεθειμένο να βγάλει κι από τη μύγα ξίγκι- εκπρόσωπος της Naftogaz εξήγησε στο πρακτορείο Reuters ότι «βασική ιδέα είναι η μεταφορά να συνεχιστεί χωρίς προβλήματα, εφόσον η αγορά του (ρωσικού) φυσικού αερίου γίνεται απευθείας στα ανατολικά σύνορα της Ουκρανίας» και όχι στα δυτικά, όπως γίνεται σήμερα, «ας πούμε για παράδειγμα από ευρωπαϊκές εταιρείες»…