Του Νικόλα Ζηργάνου

Τέσσερις μήνες μετά τις εκλογές, έναν μήνα μετά την κατάληψη («με περίπατο») του ενός τρίτου των εδαφών της χώρας από τους τζιχαντιστές σουνίτες του Ισλαμικού Κράτους (Ι.Κ.) και λίγο πριν διασπαστεί και τριχοτομηθεί το Ιράκ, ο (Κούρδος) πρόεδρος Φουάντ Μασούμ έδωσε χθες την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον σιίτη Χαϊντέρ αλ Αμπάντι, πρώην εκπρόσωπο του κόμματος Dawa, προκαλώντας την οξεία αντίδραση του επίσης σιίτη, ηγέτη του κόμματος Dawa, απερχόμενου πρωθυπουργού, Νούρι αλ Μάλικι.

Ο Μάλικι κατηγορείται από τους σουνίτες, τους Κούρδους, τις άλλες μειονότητες, αλλά πλέον και από μεγάλη μερίδα σιιτών, ότι στην οκτάχρονη διακυβέρνησή του εφάρμοσε μια διχαστική πολιτική που περιθωριοποίησε και αποξένωσε τους μη σιίτες από την εξουσία, με αποτέλεσμα να αναδυθούν οι εξτρεμιστές σουνίτες του Ισλαμικού Κράτους ως υπερασπιστές του συνόλου των σουνιτών και να προελάσουν ανενόχλητοι έως τα πρόθυρα του Αρμπίλ και της Βαγδάτης.

Τα προσωπικά συμφέροντα

Σύμφωνα με τους πολυάριθμους επικριτές του, ο Μάλικι έθεσε τα προσωπικά του συμφέροντα πάνω από τα συμφέροντα της χώρας. Παρά τις εκκλήσεις να μη διεκδικήσει μια τρίτη θητεία και παρά το τράβηγμα του χαλιού που του έγινε από τους πρώην συμμάχους του, Αμερικανούς και Ιρανούς, ο Μάλικι γαντζώθηκε από την εξουσία και αρνήθηκε πεισματικά να συναινέσει στη μετάβαση της διακυβέρνησης σε ένα πλουραλιστικό, ενωτικό και ευρύ κυβερνητικό σχήμα που δεν θα τον περιλαμβάνει ως επικεφαλής και που σκοπό θα έχει τη σωτηρία της χώρας και την εκδίωξη των τρομοκρατών του Ι.Κ. από τα ιρακινά εδάφη.

Ξημερώματα Δευτέρας, ο Μάλικι, σε μια επίδειξη δύναμης απέναντι στους πολιτικούς του αντιπάλους, έδωσε εντολή να βγουν από τους στρατώνες ειδικές δυνάμεις και πιστές σε αυτόν στρατιωτικές μονάδες που κατέλαβαν κεντρικά σημεία της Βαγδάτης.

Ομως, ο κύβος είχε ριφθεί, οι σιίτες είχαν άρει την εμπιστοσύνη τους στον πρώην ηγέτη τους και ο πρόεδρος Φουάντ Μασούμ αψήφησε το προνουντσιαμέντο του Μάλικι (που αποδείχτηκε ανίκανος να υπερασπιστεί την εδαφική ακεραιότητα του Ιράκ, αλλά ικανός να κατεβάζει τον στρατό στους δρόμους, αντί να μάχεται στο μέτωπο κατά των τζιχαντιστών εισβολέων) και προχώρησε χθες το μεσημέρι στην επίδοση της εντολής σχηματισμού κυβέρνησης στον Αμπάντι, σε μια τελετή που μεταδόθηκε απευθείας από την ιρακινή τηλεόραση. «Η τύχη της χώρας βρίσκεται στα χέρια σας» είπε ο Ιρακινός πρόεδρος στον εντολοδόχο πρωθυπουργό, ο οποίος πρέπει να παρουσιάσει την κυβέρνησή του στη Βουλή και να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης.

Οι πρώτες δηλώσεις τού πρώην εξόριστου στο Λονδίνο (επί των ημερών τού Σαντάμ Χουσεΐν), πρώην υπουργού και μέχρι χθες αντιπροέδρου του Ιράκ, Αμπάντι, ήταν ένα κάλεσμα εθνικής ενότητας ενάντια στο «βάρβαρο» Ισλαμικό Κράτος. Σύμφωνα με τοπικά ΜΜΕ, ο Αμπάντι έχει εξασφαλίσει 127 από τους 173 σιίτες βουλευτές και χαίρει ευρείας στήριξης σχεδόν και από το σύνολο των μη σιιτών.

Ο Μάλικι δεν κατέθεσε τα όπλα, ανακοίνωσε ότι δεν αποσύρεται από τη διεκδίκηση της πρωθυπουργίας και έκανε προσφυγή για αντισυνταγματική ενέργεια του προέδρου, καθώς η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης δεν δόθηκε στον ίδιο, ως ηγέτη του μεγαλύτερου σιιτικού συνασπισμού, ενώ έγινε και υπέρβαση των 15 ημερών που δίνει προθεσμία το Σύνταγμα για την επίδοση της εντολής.

Το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο απεφάνθη χθες, μέσα σε χρόνο-ρεκόρ, υπέρ των επιχειρημάτων του Μάλικι, περιπλέκοντας τη χαοτική κατάσταση στο Ιράκ, αν και θεωρείται απίθανο να βρεθεί και πάλι ο 60χρονος σιίτης στο πρωθυπουργικό γραφείο, στην «πράσινη ζώνη» της Βαγδάτης. Για να μην υπάρξουν αμφιβολίες, η Ουάσινγκτον (αλλά και ο ΟΗΕ) έδωσε αμέσως πλήρη στήριξη στον Αμπάντι και ο υπουργός Εξωτερικών, Τζον Κέρι, ζήτησε από τον Μάλικι να μην κλιμακώσει περαιτέρω την πολιτική ένταση.

Η Ουάσινγκτον συνέδεσε επίσης τη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια προς το Ιράκ με τη μετά Μάλικι εποχή και προειδοποίησε ότι «δεν θα υπάρξει διεθνής υποστήριξη για οτιδήποτε αποτελεί παρεκτροπή από τη συνταγματική διαδικασία η οποία βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη». Στο πλευρό του νέου πρωθυπουργού τάχθηκαν επίσης χθες πολλές ευρωπαϊκές χώρες και η Τουρκία. Στην πράξη, ο άλλοτε πανίσχυρος Μάλικι αντιπροσωπεύει πλέον μόνο τον εαυτό του και τη στενή κάστα του και αποτελεί ουσιαστικά παρελθόν.

Συνεχίζονται οι βομβαρδισμοί

Την ίδια ώρα που μαίνεται η μάχη για την εξουσία στη Βαγδάτη, μια άλλη μάχη, στα πραγματικά μέτωπα του πολέμου, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Οι Αμερικανοί συνέχισαν για τρίτη ημέρα τους (περιορισμένους) βομβαρδισμούς θέσεων του Ι.Κ. στις περιοχές που γειτνιάζουν με την πρωτεύουσα των Κούρδων Αρμπίλ και το όρος Σιντζάρ, πάνω από τη Μοσούλη, στο οποίο έχουν καταφύγει οι Γεζήδες πρόσφυγες για να αποφύγουν την εθνοκάθαρση από τους φανατικούς ισλαμιστές αντάρτες.

Οι τζιχαντιστές, απτόητοι, συνέχισαν να κερδίζουν εδάφη και χθες κατέλαβαν την πόλη Τζαλάουα την οποία υπερασπίζονταν οι κουρδικές δυνάμεις. Οι Κούρδοι πάντως υποστηρίζουν ότι ετοιμάζονται για ευρεία αντεπίθεση κατά του Ι.Κ. (θέμα ημερών, λένε στο Αρμπίλ) και ήδη άρχισαν να παραλαμβάνουν βαρέα όπλα από τους Αμερικανούς (και πιθανόν και από άλλες χώρες), καθώς οι ισλαμιστές διαθέτουν βαρύτερο και καλύτερο εξοπλισμό από τους «πεσμεργκά».

Στο πλευρό των Κούρδων του Ιράκ έχουν προστρέξει και οι Κούρδοι της Συρίας, οι οποίοι έστειλαν δυνάμεις για να συνδράμουν τους πεσμεργκά στην ανάσχεση του Ισλαμικού Κράτους.