Της Ελλης Πάνου Φωτ.: REUTERS / Rodi Said

«Ανάμεσα στους χαμηλούς θάμνους στο Βουνό Σιντζάρ, νέοι σωροί από πέτρες σημαδεύουν το ξερό άδειο τοπίο: είναι οι πρόχειροι τάφοι για δεκάδες, ίσως εκατοντάδες Γεζήδες, που άφησαν πίσω τους οι επιζώντες, απελπισμένοι να βρουν δίοδο διαφυγής από τους σουνίτες ενόπλους που τους κυνηγούν», περιγράφει η Αλίσα Ρούμπιν στους New York Times, στο οδοιπορικό μιας ανθρωπιστικής τραγωδίας, που εκτυλίσσεται τις τελευταίες ημέρες στον τραχύ αφιλόξενο ορεινό όγκο, εκεί όπου μπερδεύονται τα σύνορα της Συρίας και του βόρειου Ιράκ.

Κάτω από τον καυτό ήλιο, αφυδατωμένοι από τη δίψα κι αδύναμοι από την εξάντληση, δεκάδες χιλιάδες ξεχύθηκαν από τις πόλεις τους, με τα παιδιά παραμάσχαλα, χωρίς εφόδια, πολλοί χωρίς καν προλάβουν να φορέσουν τα παπούτσια τους. Πανικόβλητοι άρχισαν να διασχίζουν το βουνό με τα πόδια, άλλοι με προορισμό το Κουρδιστάν, άλλοι διέσχισαν με τρεμάμενα πόδια τη στενή γέφυρα στον ποταμό Τίγρη, για να περάσουν στη Συρία. Κανείς δεν ξέρει από όσους έμειναν πίσω πόσοι ακριβώς εκτελέστηκαν ή απήχθησαν από τους εξτρεμιστές του Ισλαμικού Κράτους. Κανείς δεν ξέρει πόσες γυναίκες και νεαρά κορίτσια κρατούνται ως «νύφες» ή για να πουληθούν ως σκλάβες. Και κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πόσοι πέθαναν στον δρόμο για τη σωτηρία.

Παρά την πρώτη κινητοποίηση των ΗΠΑ, του Ιράκ και της Βρετανίας με ρίψεις βοήθειας, από το βουνό φτάνουν στις κουρδικές περιοχές πρόσφυγες στα πρόθυρα της κατάρρευσης, σε σύγχυση, με ματωμένα πόδια και τη φωνή μόλις που ακούγεται. «Δεν θυμάμαι τίποτα», είπε ο 64χρονος Ιλίας Χάκου Νάμο, που έφτασε στο Ντοχούκ έχοντας χάσει στην πορεία όλη του την οικογένεια και τώρα φοβάται για τα χειρότερα. «Στην αρχή», είπε, «τρέχαμε μαζί, εγώ, η γυναίκα μου και τα τρία μου παιδιά. Μετά, όταν πλησιάζαμε στην κορυφή του βουνού, τους έχασα. Τα μόνα πράγματα που έχω κάνει στη ζωή μου είναι η δουλειά μου και η οικογένειά μου. Τώρα, τα έχασα και τα δύο και θέλω να πεθάνω». Η προέλαση των ισλαμιστών εξτρεμιστών έχει προκαλέσει μαζικό κύμα φυγής μέσα σε λίγες ημέρες και όχι μόνο από τη μειονότητα των Γεζήδων, αλλά και από αυτές των χριστιανών, των Τουρκμένων, των σιιτών: περίπου 580.000 έχουν φτάσει συνολικά στα κουρδικά εδάφη, οι 200.000 την τελευταία εβδομάδα. Οσο προελαύνει το Ισλαμικό Κράτος, τα χωριά αδειάζουν το ένα μετά το άλλο. Οι Κούρδοι προσφέρθηκαν να βοηθήσουν, μεταφέροντας μαζικά κόσμο στις καρότσες και τα πορτμπαγκάζ αυτοκινήτων και φορτηγών, αλλά οι εκτοπισμένοι είναι πολλοί και στο Κουρδιστάν ήδη φιλοξενούνται και άλλοι 230.000 πρόσφυγες από τη Συρία.

Χθες εκτυλίχθηκαν φοβερές σκηνές, όταν ελικόπτερο προσπάθησε να εφοδιάσει με τρόφιμα και νερό οικογένειες στο βουνό. «Σε κατάσταση απελπισίας, Γεζήδες πετάχτηκαν από το βουνό», γράφει ο δημοσιογράφος του Channel 4, Τζόναθαν Ράγκμαν, που επέβαινε στο ελικόπτερο, «πολλοί με δάκρυα στα μάτια έχουν παγιδευτεί στο Σιντζάρ επί 10 ημέρες χωρίς νερό και τροφή, με τη θερμοκρασία στους 33 βαθμούς. Προσπαθούσαν απεγνωσμένα να ανέβουν στο ελικόπτερο (…) κάποια στιγμή διαπίστωσα ότι τραβούσα προς τα μέσα αφυδατωμένα παιδάκια, προσπαθώντας να τα σώσω… Απίστευτες σκηνές… Είδα μικρές οικογένειες παγιδευμένες στο πουθενά… Οταν το ελικόπτερο δέχθηκε πυρά, ο κόσμος άρχισε πάλι να κλαίει με λυγμούς. Τα παιδιά τρομοκρατήθηκαν από τις σφαίρες… Πολλοί από αυτούς θα πεθάνουν εάν δεν διασωθούν ΑΜΕΣΑ».

Δεν έχουν τρόπο να δραπετεύσουν, πολλοί είναι ηλικιωμένοι και αδύναμοι, μετέδωσε και ο ανταποκριτής του «Guardian» στο Κουρδιστάν, Μάρτιν Τσουλόφ, και «ο μόνος τρόπος για να σωθούν είναι να δημιουργηθεί ένας «στρατιωτικός διάδρομος» για όσους βρίσκονται στη νότια πλευρά και δεν έχουν πρόσβαση στην κορυφή… Και οι Κούρδοι δεν έχουν τον βαρύ οπλισμό που χρειάζεται για να αντιμετωπίσουν τους ενόπλους του Ισλαμικού Κράτους».