Των Βασίλη Κ. Φούσκα – Κωνσταντίνου Δημουλά*

Η Ελλάδα δεν έχει κυβέρνηση. Στην καλύτερη περίπτωση, έχει μια διαχειριστική επιτροπή αντι-συνταγματικών μειοδοτών που προσπαθούν κακήν-κακώς να εφορμόσουν την πολιτική λιτότητας των μνημονίων, χρησιμοποιώντας έναν σαραβαλιασμένο και χαοτικό κρατικό μηχανισμό. Μυριάδες νέες ρυθμίσεις και νόμοι αποσκοπούν στο να αποσπάσουν όλο και περισότερα (περικοπές, νέοι φόροι) από τον λαό προκειμένου να ικανοποιήσουν τα μεγάλα τους αφεντικά. Ο ΕΝΦΙΑ, αυτός ο νέος φόρος-έκτρωμα, δεν αποτελεί παρά ένα τεράστιο κόλπο που εξυπηρετεί τις δαπάνες του πελατειακού συστήματος για την αυτοσυντήρησή του. Επειτα έχουμε χαριστικές απαλλαγές ημετέρων από φόρους, εισφορές και χρέη, ξεπούλημα κερδοφόρων τομέων του Δημοσίου, αναξιοκρατικές μετατάξεις και διαθεσιμότητες των δημόσιων υπαλλήλων, νέες επιδοτήσεις στους δήθεν χαμηλόμισθους και παραχωρήσεις σε μικρούς και μεγάλους εργολάβους του Δημοσίου, υψηλή μισθοδοσία στρατιών από συμβούλους, κι όλα αυτά δήθεν στον βωμό του πρωτογενούς πλεονάσματος. Η όποια κυβέρνηση υπάρχει είναι αυτή της καταστολής και της κατάφωρης παραβίασης του Συντάγματος. Ποτέ δεν έχει γίνει τέτοια αισχρή μεταφορά εισοδήματος από τις παραγωγικές μεσαίες και εργαζόμενες τάξεις στο πελατειακό σύστημα, στις παρασιτικές δραστηριότητες και στις τράπεζες και μάλιστα, υπό την κυβερνητική εποπτεία και διαχείριση αυτών που δημιούργησαν αυτό το χάλι, συν της τρόικας.

Ο ελληνικός λαός, στη μεγάλη του πλειονότητα, έχει πειστεί ότι αυτό δεν πάει άλλο και θέλει πολιτική αλλαγή. Αδυνατεί, όμως, από μόνος του να αρθρώσει πρόγραμμα. Επειτα, επειδή δεν βλέπει την Αριστερά να λειτουργεί δομημένα και προγραμματικά, την «τιμωρεί», κατά κάποιον τρόπο, με ποσοστά κάτω του 30%. Εμείς πιστεύουμε ακράδαντα ότι μαζική προοδευτική εκλογική έκφραση της κοινωνικής δυσαρέσκειας θα υπάρξει αν η Αριστερά κάνει πράξη τη «Σκιώδη Κυβέρνηση» (Σ.Κ.), χωρίς ταυτόχρονα να χάνει τις ιδεολογικές και επιστημονικές αφετηρίες της στον κριτικό μαρξιστικό λόγο και σε άλλες θεωρητικές συμβολές της παράδοσης του Διαφωτισμού.

Μιλάμε για Σ.Κ. της Αριστεράς και όχι του «Κέντρου». Το υπόδειγμά μας δεν είναι η Σ.Κ. του αγγλικού Κοινοβουλίου (shadow government) ή της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης (Contre-gouvernement ή cabinet fantôme). Εκεί το «Κέντρο» έχει απορροφήσει την Αριστερά και έχει υιοθετήσει το πρόγραμμα του νεο-συντηρητισμού. Το «Κέντρο», ειδικά οι ηγεμονικές μερίδες του, έχει δεσμεύσεις προς το νεο-φιλελεύθερο πρότυπο ανάπτυξης υπό την αιγίδα του χρηματιστηριακού κεφαλαίου.

Στην Ελλάδα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, το «Κέντρο» ήταν και είναι πάντα διαπλεκόμενο με τον κυρίαρχο μεταπρατισμό, τη διαφθορά, τις πελατειακές σχέσεις, τη ρεμούλα και την υποτελή εξάρτηση της χώρας από τις ξένες δυνάμεις. Ταυτόχρονα όμως, κι αυτό είναι μια ιδιότητα του «Κέντρου» που συχνά παραβλέπει η Αριστερά, έχει και θέλει να έχει σχέση με την αδέσμευτη, κριτική Αριστερά, διότι σε περιόδους κρίσεων, όπως η σημερινή, οι διαπλεκόμενες ηγεμονικές μερίδες του «Κέντρου» αρπάζονται όλο και περισσότερο από τη διεφθαρμένη εξουσία, χάνοντας έτσι την υποστήριξη της μεγάλης μάζας των μεσαίων στρωμάτων, που βλέπουν το εισόδημά τους να συρρικνώνεται λόγω της ακραίας λιτότητας. Σ’ αυτή τη συγκυρία, διάφορες κοινωνικές μερίδες του «Κέντρου» προσεγγίζουν την Αριστερά, όπου και όταν αυτή δρα ως ανεξάρτητη δύναμη.

Η Ελλάδα είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που έχει το μεγάλο προτέρημα να μπορεί να επιδείξει μια αδέσμευτη, ριζοσπαστική-δημοκρατική Αριστερά, προϊόν της άγριας λιτότητας και των κινητοποιήσεων των τελευταίων πέντε ετών. Η Αριστερά καλωσορίζει στις τάξεις της τα κοινωνικά στρώματα του «Κέντρου» (περισσότερο ίσως του ΠΑΣΟΚ και λιγότερο της Ν.Δ. για ιδεολογικούς λόγους) που αποδεσμεύονται από τη μέγκενη του δικομματικού συστήματος εξουσίας.

Χαρίζει τις υπόλοιπες ηγεμονικές μερίδες των εθνικών μειοδοτών, της μίζας, της αρπαχτής και της υπανάπτυξης στον εξαρτημένο, υποτελή και φθίνοντα δικομματισμό. Αλλά τι γίνεται με τις λαϊκές μάζες που παραμένουν ακόμα δέσμιες αυτού του ηγεμονικού συστήματος, ελπίζοντας στη νεκρανάστασή του; Τι γίνεται με νέα κεντρώα σχήματα (π.χ. Το Ποτάμι, την ιστοσελίδα «Μεταρρύθμιση»), που ταλαντεύονται μεταξύ του ιδεώδους της «μεταρρύθμισης» και της καθαρότητας μιας νέας «Κεντρο-αριστεράς», αμόλυντης και «αντι-λαϊκιστικής»; Γιατί η Αριστερά αδυνατεί να καταγράψει αυτές τις μερίδες στην ανερχόμενη εκλογική της δυναμική ή/και ακόμα να χαράξει μια συνεπή πολιτική συμμαχιών; Υπάρχουν αρκετοί λόγοι γι’ αυτό. Θα σταθούμε όμως εδώ σ’ αυτόν που θεωρούμε ως τον πιο σημαντικό: στο ζήτημα της Σ.Κ. στις ελληνικές συνθήκες.

Το βασικό περιεχόμενο της Σ.Κ. στην Ελλάδα πρέπει να ορίζεται από την κοινωνική και πολιτική εγγύηση της δημοκρατίας, η οποία θα προκύπτει από την εισαγωγή ενός νέου Συντάγματος. Η Αριστερά έχει ήδη συγκροτήσει μια επιτροπή για την αναθεώρηση του Συντάγματος και αυτή θα πρέπει να επαναδραστηριοποιηθεί άμεσα. Ο φοβίες που γεννήθηκαν από την πρόσφατη ενίσχυση των αντιδημοκρατικών συντηρητικών πολιτικών απόψεων στην Ευρώπη δεν πρέπει να ακυρώσουν αυτό το μεγάλο πολιτικό και κοινωνικό αίτημα της Αριστεράς. Το αντίθετο! Η επιτροπή θα πρέπει να επιμεληθεί το προσχέδιο ενός νέου Συντάγματος με βάση τα νέα δεδομένα κρατικού αυταρχισμού στην Ελλάδα και την Ευρώπη, τη σχετική αδυναμία του έθνους-κράτους να χαράξει οικονομική και νομισματική πολιτική και τη σχετική μετατόπιση ισχύος από τον ευρω-ατλαντικό χώρο στην Ασία.

Η κίνηση αυτή, η οποία πρέπει να εκλάβει μεγάλη ευρωπαϊκή και διεθνή δημοσιότητα, διαφοροποιεί de facto την ελληνική Αριστερά από την επίσημη κεντρώα ευρωπαϊκή εκδοχή της (το αγγλικό Εργατικό Κόμμα, το γερμανικό SPD κ.λπ.) και βάζει τη σφραγίδα της στις ευρωπαϊκές εξελίξεις. Η δυναμική και η επιτυχία αυτού του εγχειρήματος θα προβληματίσει ευρύτερα μεσαία στρώματα στην Ελλάδα και την Ευρώπη, τα οποία και θα αρχίσουν να τραβούν το χαλί κάτω από τα εκλογικά πόδια του επίσημου «Κέντρου». Να μην ξεχνάμε ότι λιτότητα υπάρχει παντού στην Ευρώπη, υποστηρίζεται τόσο από τους Συντηρητικούς όσο και από τους Σοσιαλδημοκράτες, μόνο που τα μέτρα εκεί εισάγονται με αργούς και έξυπνους ρυθμούς (αυτός είναι και ο λόγος που τα «κεντρώα-σοσιαλδημοκρατικά» κόμματα απαρτίζουν ακόμα τη μεγαλύτερη ομάδα της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο). Αλλά τη νέα δημοκρατία στην Ελλάδα δεν μπόρεσε και ούτε μπορεί να τη φέρει το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Τον σοσιαλισμό στην Ελλάδα δεν μπόρεσε και ούτε μπορεί να τον φέρει το ΠΑΣΟΚ. Δημοκρατία και σοσιαλισμός θα είναι το έργο της ριζοσπαστικής Αριστεράς στην Ελλάδα, που θα το παρουσιάζει καθημερινά η Σκιώδης Κυβέρνησή της μέσα κι έξω από τη Βουλή.

……………………………………………………………………………………………………………………………………..

* Οι συγγραφείς είναι πανεπιστημιακοί στο Πανεπιστήμιο του Ανατολικού Λονδίνου (Φούσκας) και στο Πάντειο (Δημουλάς). Η κοινή τους μονογραφία για την κρίση στην Ελλάδα και την ευρωζώνη θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά το φθινόπωρο από τις εκδόσεις «Επίκεντρο»