Του Βίκτωρα Νέτα

Στην επέτειο των 40 χρόνων από την ίδρυσή του, το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται διχασμένο και διαλυμένο και με τις δημοσκοπήσεις να του δίνουν εκλογική δύναμη 3%, δηλαδή ποσοστό που, αν δεν το αυξήσει ώς τις εκλογές, θα το αφήσει έξω από τη Βουλή. Η σημερινή ηγεσία και τα στελέχη τού άλλοτε ισχυρού κινήματος, το οποίο κυβέρνησε πάνω από 10 χρόνια τη χώρα, ενώ γνωρίζουν τη λαϊκή δυσφορία, όχι μόνο δεν κάνουν τίποτε για να την αντιμετωπίσουν, αλλά και την αυξάνουν με την υποστήριξη αντιλαϊκών μέτρων της συγκυβέρνησης, προπαντός, όμως, με τις εσωτερικές διαμάχες που οδηγούν στη διάλυση. Και είναι δημόσιες οι διαμάχες και οι αντιπαραθέσεις μεταξύ του νυν αρχηγού Ευάγγελου Βενιζέλου και του πρώην αρχηγού και πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου. Εφτασαν μάλιστα και στο σημείο να οργανώσουν δύο διαφορετικές εκδηλώσεις για να τιμήσουν την επέτειο ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ, χωρίς να αναλογίζονται τη ζημιά που προκαλούν όχι μόνον στο κόμμα και τη δημοκρατική παράταξη, αλλά και γενικότερα στον τόπο, αφού οι πολίτες χάνουν την εμπιστοσύνη τους προς τον πολιτικό κόσμο και το πολιτικό σύστημα.

Είχε προβλέψει ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ, Ανδρέας Παπανδρέου, ότι η «δελφινολογία» θα οδηγούσε σε άγονες συζητήσεις και είχε επισημάνει ότι οι φιλοδοξίες δεν έπρεπε να εγκλωβίζουν στελέχη του κινήματος και το κίνημα συνολικά σε μια άκαιρη και χωρίς αντικείμενο εσωστρεφή ενασχόληση, που οξύνει προσωπικές αντιθέσεις. Εθεσε αναλυτικά το θέμα στη Συνδιάσκεψη του ΠΑΣΟΚ, που συνήλθε στις 6 Ιουλίου 1995, όπου επανέλαβε τη θέση που είχε διατυπώσει στο Συνέδριο, ότι: «Το ΠΑΣΟΚ δεν χαρίζεται, δεν κληρονομείται και δεν τεμαχίζεται σε τιμάρια». Και υπογράμμισε: «Για τη μετάβαση στη λεγομένη μεταπαπανδρεϊκή περίοδο, η απάντηση είναι ότι το ΠΑΣΟΚ έχει θεσμοθετημένες και κατοχυρωμένες καταστατικές λειτουργίες, που είναι συγκεκριμένες, διάφανες και μη διαπραγματεύσιμες (…) Η δική μου θέση είναι ότι, όταν και όποτε έρθει η ώρα, εγώ προσωπικά θα εγγυηθώ τη δημοκρατική και αυθεντική έκφραση των μελών του Κινήματός μας. Σε ένα ανοιχτό και μαζικό συνέδριο, όπου η λογική των ομάδων, των συσχετισμών, της παρέας και των τιμαρίων δεν θα έχει λόγο ύπαρξης και δυνατότητα επιρροής».

Πίστευε ο Ανδρέας Παπανδρέου και είχε διακηρύξει ότι με το ΠΑΣΟΚ έμπαινε τέρμα στο δράμα του κατακερματισμού της δημοκρατικής παράταξης, η οποία πλέον θα έμενε ενωμένη ως ισχυρό κοινωνικό και πολιτικό ρεύμα. Λίγους μήνες πριν πεθάνει, στις 6 Ιουλίου 1995 στη Συνδιάσκεψη του ΠΑΣΟΚ, είπε ότι όσο η δημοκρατική παράταξη είναι ενωμένη, ο τόπος έχει σταθερή πυξίδα. Και σημείωσε: «Και χρειάστηκαν πενήντα χρόνια, μετά τη δεκαετία του ’30, για να βρεθεί ξανά, με το ΠΑΣΟΚ, ενωμένη η δημοκρατική παράταξη και να παραμείνει ενωμένη και ισχυρή, πλειοψηφικό ρεύμα πολιτικά, ιδεολογικά και κοινωνικά για 22 ολόκληρα χρόνια. Αυτή η ενότητα δεν είναι μία ενότητα αυτοσκοπός για τις ανάγκες του ΠΑΣΟΚ. Είναι μια ενότητα που την έχει ανάγκη ο τόπος. Και είναι ένα κεκτημένο που δεν πρέπει να χαθεί για τη χώρα».

Και όμως, το «κεκτημένο» χάθηκε το 2012, όταν το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές της 6ης Μαΐου με αρχηγό τον Ευάγγελο Βενιζέλο έπεσε στο 13,18% και στις εκλογές της 17ης Ιουνίου του ίδιου χρόνου κατέβηκε στο 12,28%, οπότε και έπαψε να είναι πλειοψηφικό ρεύμα. Με τον Ανδρέα Παπανδρέου, το ΠΑΣΟΚ συσπείρωσε τη δημοκρατική παράταξη και είχε μια εντυπωσιακή και γρήγορη άνοδο στην εξουσία. Το 1974 πήρε μόλις 13,58%, το 1977 ανέβηκε στο 25,34% και το 1981, με 48,06% και 170 έδρες, σχημάτισε κυβέρνηση. Κέρδισε με 45,2% και 161 έδρες και τις εκλογές του 1985. Με το σκάνδαλο Κοσκωτά έχασε τις εκλογές της 18ης Ιουνίου 1989 και τις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου 1989 και τις εκλογές της 8ης Απριλίου 1990. Επανήλθε στην εξουσία με τις εκλογές της 10ης Οκτωβρίου 1993, μετά την αθώωση του Ανδρέα Παπανδρέου από το ειδικό δικαστήριο. Και με αρχηγό τον Κώστα Σημίτη θα παραμείνει στην εξουσία, κερδίζοντας τις εκλογές του 1996 και του 2000. Θα χάσει την πρώτη θέση στις εκλογές του 2004 και του 2007, αλλά θα την ξανακερδίσει με αρχηγό τον Γιώργο Παπανδρέου το 2009 (43,92%). Θα καταποντιστεί στις εκλογές του 2012, μετά τη συμμετοχή του στις κυβερνήσεις συνεργασίας με τη Νέα Δημοκρατία.

Το ΠΑΣΟΚ δεν μπόρεσε να αποφύγει τη μοίρα της δημοκρατικής παράταξης, η οποία μετά τον πόλεμο κατέβαινε διασπασμένη σε πολλά κόμματα και έχανε τις εκλογές. Ο Νικόλαος Πλαστήρας πέτυχε με την ΕΠΕΚ προσωρινά την ενότητα, σχηματίστηκαν κυβερνήσεις συνεργασίας με τα άλλα κεντρώα κόμματα, αλλά με την κάθοδο του Παπάγου είχαμε νέα διάσπαση και αποστασίες, που συνεχίστηκαν και επί Κωνσταντίνου Καραμανλή. Μόλις το 1961, με τον Γεώργιο Παπανδρέου, συγκροτήθηκε η Ενωση Κέντρου, η οποία κέρδισε τις εκλογές του 1963 και του 1964, σχημάτισε κυβέρνηση, αλλά ήρθε η αποστασία του 1965 και διάλυσε για μια ακόμη φορά τη δημοκρατική παράταξη.

Δυστυχώς τα παθήματα δεν έγιναν μαθήματα, για να συγκροτηθούν κόμματα αρχών με δημοκρατική λειτουργία, οπότε και θα πάψει ο καθένας να θέλει να γίνει αρχηγός, με αποτέλεσμα να κατακερματίζεται η παράταξη σε ομάδες και ομαδούλες!

[email protected]