→Χθες, άνοιξε τον δρόμο για να μοιράσει δισεκατομμύρια ευρώ στις ευρωπαϊκές τράπεζες (μέσω της αγοράς τραπεζικών ομολόγων και τιτλοποιημένων δανείων) προκειμένου αυτές να δώσουν νέα δάνεια.
→Το πρόγραμμα παροχής απεριόριστης ρευστότητας (στα πρότυπα των ΗΠΑ) το άφησε προς το παρόν στο συρτάρι του λόγω των σφοδρών γερμανικών αντιδράσεων.
→Το ζήτημα είναι αν όλα αυτά θα ισχύσουν και για τις «προβληματικές» χώρες, όπως η Ελλάδα

Του Βασίλη Γεώργα

^[1]

EPA / FRANK RUMPENHORST

Το πρώτο βήμα για την πολυθρύλητη «ποσοτική χαλάρωση» στην ασθμαίνουσα οικονομικά Ευρώπη έκανε χθες μέσα στο «γήπεδο» των Μέρκελ – Σόιμπλε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ανοίγοντας τον δρόμο για να μοιράσει, στο όνομα της ανάπτυξης, εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ στις ευρωπαϊκές τράπεζες και τις κεφαλαιαγορές, με τη μορφή αγοράς τραπεζικών ομολόγων και τιτλοποιημένων δανείων. Το μεγάλο «όπλο» της ΕΚΤ, που είναι η εφαρμογή ενός συνολικού προγράμματος παροχής ρευστότητας μέσα από απεριόριστες αγορές κρατικών και εταιρικών ομολόγων στα πρότυπα των ΗΠΑ, έμεινε για την ώρα στη θήκη του λόγω της σφοδρής αντίθεσης των Γερμανών. Θεωρείται όμως πλέον πως είναι θέμα χρόνου να χρησιμοποιηθεί, καθώς η ευρωπαϊκή οικονομία βαδίζει από το κακό στο χειρότερο.

Στο 0,05% τα επιτόκια!

Ταυτόχρονα, σε μια κίνηση που λίγοι ανέμεναν, η ΕΚΤ μείωσε κι άλλο τα ευρωπαϊκά επιτόκια, τα οποία πλέον τείνουν να καταστούν αρνητικά, αν συνυπολογιστεί και ο χαμηλός πληθωρισμός. Το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ θα μειωθεί από την ερχόμενη Τετάρτη στο 0,05% από 0,15% σήμερα, ενώ κατά δέκα μονάδες βάσης μειώνονται τα επιτόκια διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης (0,30%) και το επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων (-0,20%).

Για την Ελλάδα καθώς και για τις χώρες του «προβληματικού Νότου» όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, οι αποφάσεις της ΕΚΤ ενδέχεται να αποδειχτούν δώρον άδωρον. Και αυτό γιατί είναι ακόμη άγνωστο αν η Κεντρική Τράπεζα θα χαλαρώσει τους κανονισμούς αποδοχής εγγυήσεων από τις τράπεζες των προβληματικών χωρών, των οποίων η αξιολόγηση είναι πολύ χαμηλή, προκειμένου αυτές να μπορούν να αντλήσουν ρευστότητα. Ταυτόχρονα, με τα ευρωπαϊκά επιτόκια να βρίσκονται ήδη σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα αλλά στην Ελλάδα το κόστος δανεισμού επιχειρήσεων και νοικοκυριών να ξεπερνά το 10-12% (όπου… δίνονται δάνεια), η ελληνική οικονομία δεν έχει να προσδοκά πολλά από τα μηδενικά επιτόκια.

Ωστόσο, κάτι δείχνει πλέον να αλλάζει τόσο στη ρητορική όσο και στις πρακτικές των κεντρικών τραπεζιτών απέναντι στις μονοδιάστατες και «τιμωρητικές» πολιτικές λιτότητας. Από την έδρα της ΕΚΤ στη Φρανκφούρτη ο Ιταλός κεντρικός τραπεζίτης, Μάριο Ντράγκι, έστειλε μήνυμα προς τις χώρες που αντιτίθενται στην ποσοτική και δημοσιονομική χαλάρωση και κυρίως στη γερμανική κυβέρνηση, επισημαίνοντας πως «είναι απαραίτητο οι δημοσιονομικές πολιτικές στην Ευρώπη να καταστούν πιο φιλικές προς την ανάπτυξη».

Εσωτερικές διαφωνίες

Ο ίδιος ανέδειξε και τις έντονες διαφωνίες που υπάρχουν στο εσωτερικό της ΕΚΤ, λέγοντας πως «κάποια μέλη τάχθηκαν υπέρ τού να γίνουν περισσότερα, κάποια άλλα μέλη δεν ήθελαν να γίνουν τόσο πολλά…». Δεν παρέλειψε, όμως, να ισορροπήσει ανάμεσα στα γερμανικά συμφέροντα και τις ανάγκες των προβληματικών οικονομιών του Νότου, σημειώνοντας πως οι χώρες που κινδυνεύουν περισσότερο είναι όσες «δεν έχουν καλύψει το σύνολο των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων».

Τα διαρκώς επιδεινούμενα στοιχεία της ευρωπαϊκής οικονομίας δικαιολογούν σύμφωνα με την ΕΚΤ τη λήψη έκτακτων μέτρων. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναθεώρησε επί τα χείρω τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη της ευρωζώνης, στο 0,9% για το 2014 (από 1% που είχε προβλέψει τον Ιούνιο) και στο 1,6% από 1,7% που προέβλεπε για το 2015. Παράλληλα, προβλέπει ότι πληθωρισμός θα διαμορφωθεί στο 0,6% το 2014, στο +1,1% το 2015 και στο +1,4% το 2016.