Παράσταση εμπνευσμένη από τη Γώγου στο «Τζένη Καρέζη»

Μετά την επιτυχία τού έργου της για τη Σωτηρία Μπέλλου η συγγραφέας Σοφία Αδαμίδου στράφηκε στη «ρομαντική αυτόχειρα», που φέτος κλείνουν είκοσι χρόνια από τον θάνατό της. Οι σχέσεις της με τους γονείς και την κόρη της, αλλά κυρίως η ποίησή της είναι στο κέντρο του

Της Εφης Μαρίνου

Και να με λένε Οδύσσεια.

Καταμεσής τής θάλασσας χωρίς σκαρί

χωρίς συντρόφους και πανιά

στ' απόκρημνα νερά

χωρίς για μένα γυρισμό

μόνο να ταξιδεύω.

^[1]Το έργο της Σοφίας Αδαμίδου «Πέρασα με κόκκινο», εμπνευσμένο από τη ζωή και το έργο της Κατερίνας Γώγου, που φέτος συμπληρώνονται 20 χρόνια από τον θάνατό της, παίζεται στο θέατρο «Τζένη Καρέζη». Αμφιλεγόμενη, αναρχική, παραδομένη στην εξάρτηση, οργισμένη, πάντα ασυμβίβαστη και επαναστατημένη, ήθελε να είναι «εκεί που απαγορεύεται». Δεν άντεξε κι έσπασε. Μόλις 53 μόλις χρόνων έφυγε «γιατί δεν ήταν που δεν ήθελε να ζήσει. Είναι το γαμώτο που δεν έζησε»…

«Η Γώγου, αυτό το τόσο παρεξηγημένο πρόσωπο, ήταν πάντα στο μυαλό μου», λέει η Σοφία Αδαμίδου. «Ομολογώ ότι έχω μια αδυναμία στους ρομαντικούς αυτόχειρες. Είναι πρόσωπα που ιντριγκάρουν όσους αναζητούν το βάθος τέτοιων ψυχών. Κάποιοι φοβούνται τη ζωή, κάποιοι τον θάνατο. Η Κατερίνα Γώγου αγαπούσε τη ζωή και συγχρόνως δεν την άντεχε. Από «αιώνες λυπημένη», είχε έναν πολιτικό λόγο, σκληρό και οδυνηρά επίκαιρο. Ξαναδιαβάζοντας την ποίησή της ξαφνιάστηκα. Τριάντα χρόνια πριν προφήτευε πράγματα που σήμερα ακούγονται ως συνθήματα. Αναρχική στις απόψεις και στη ζωή της έγραφε στίχους που σου καρφώνονταν στο μυαλό: «άντρες πηδάνε ανεμίζοντας την κάρτα της ανεργίας τους. Πρέπει να τους προλάβω. Με περιμένουν. Αντίο. Αντίο» ή «οι τράπεζες γεννούν τους τρομοκράτες». Η ποίησή της δεν αποτύπωνε απλώς την πραγματικότητα, ήθελε να αλλάξει τον κόσμο: «Ενα πρωί θα ανοίξω την πόρτα ίσα, ολόισια στην φωτιά. Και θα πω, όπως και χτες, φωνάζοντας: φασίστες». Και να σκεφτείς ότι πέθανε ένα μήνα πριν από την ίδρυση της Χρυσής Αυγής… Απομονωμένη, κλεισμένη στο σπίτι, εγκαταλειμμένη από φίλους, πέρασε απελπισμένη τα τελευταία της χρόνια. Αποδυναμωμένη απ' τα ναρκωτικά -αλλά και πριν υπήρχαν τα χάπια και το αλκοόλ-δεν άντεξε».

Το έργο δεν ακολουθεί τη δομή βιογραφίας όπως έγινε με το προηγούμενο θεατρικό της συγγραφέως για τη Σωτηρία Μπέλλου. Είναι εμπνευσμένο κυρίως από την ποίηση της Γώγου, κρατώντας κάποια βιογραφικά στοιχεία που αφορούν την επώδυνη σχέση της με τη μητέρα, τον πατέρα και την κόρη της, πρόσωπα που καθόρισαν τη ζωή της.

Από τα παιδικά της χρόνια η Γώγου βασανιζόταν με ό,τι ένιωθε, ό,τι σκεφτόταν.Οι γονείς της χώρισαν όταν ήταν μικρή. Η μητέρα της ένα αγαθό πλάσμα, σαν αερικό. Μεγάλωσε με τον πατέρα της, τον οποίο μισούσε και λάτρευε. Από τη μια ήταν μαζί της βίαιος, την κτυπούσε, απ' την άλλη της μάθαινε πράγματα. Πέντε χρονών διάβαζε εφημερίδα, ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με την ποίηση αποστηθίζοντας τις επιτύμβιες στήλες στους τάφους, γιατί η βόλτα που την πήγαινε εκείνος ήταν στο Α' Νεκροταφείο. Από νωρίς δηλαδή εξοικειώθηκε με τα σκοτάδια, με τους αυτόχειρες: «Αγαπώ τον Βλαντιμίρ Mαγιακόφσκι αλλά παντρεύτηκα τον Σεργκέι Γιεσένιν»»…

Η κόρη της ήταν τα πάντα στη ζωή της. Εγραψε: «Να μη μάθει ποτέ η Μυρτώ τα αίτια του θανάτου μου. Μπορείτε να της πείτε πως δεν άντεξα την άνοιξη ή πως πέρασα με κόκκινο. Ναι. Αυτό είναι πιο πιστευτό. Με κόκκινο. Αυτό να πείτε».

Οδηγός της Σοφίας Αδαμίδου στο γράψιμο ήταν ένα κομμάτι από το έργο της «Με λένε Οδύσσεια». Στην παράσταση εκτός από τις τρείς γυναίκες (Μελίνα Βαμβακά, Τζένη Κόλλια και Κατερίνα Φωτιάδη), παίζει κι ένας άντρας (Στέλιος Γεράνης) φάντασμα ή άγγελος με τον οποίο συνομιλούσε η ποιήτρια. «Μέσω αυτού του προσώπου -ένας αρχάγγελος πρωταγωνιστεί σε ποίημά της- συνομιλεί με τα δυο αρσενικά στοιχεία της ζωής της: τον Παύλο Τάσιο και τον πατέρα της».

Κλειστά παράθυρα το σκηνικό της παράστασης. Πίσω από τις γρίλιες κλεισμένη εκείνη. Ετσι την φαντάστηκε ο σκηνοθέτης Κοραής Δαμάτης: «Πίσω από θαμπό τζάμι η φιγούρα. Πηγαινοέρχεται, ανάβει τσιγάρο, κάθεται, μια λέξη στο χαρτί, μετά σηκώνεται. Η στάχτη απ' το τσιγάρο πέφτει στο πάτωμα. Στις σκιές του δωματίου ο χρόνος δεν βιάζεται, περιμένει. Ανάβει άλλο τσιγάρο. Το ξέρει ότι είναι εκεί, στο δέρμα της ο χρόνος, νιώθει την αδημονία του. Στέκεται κάτω απ' το φως. Μετράει και ξαναμετράει. Υπολογίζει παρουσίες, απουσίες, κρατάει σημειώσεις με τον νου, κανονίζει αυτά που πρέπει να γίνουν, πότε πρέπει να γίνουν, κι ύστερα θλίβεται. Τα περισσότερα πράγματα δεν ήρθαν στην ώρα τους, ξέφυγαν»…

Η Σοφία Αδαμίδου, ύστερα από την επιτυχία του πρώτου της θεατρικού έργου με θέμα τη Σωτηρία Μπέλλου, συνεχίζει να γράφει. Μετά την Κατερίνα Γώγου, σειρά έχει ο Βασίλης Τσιτσάνης. «Από το πανεπιστήμιο ακόμα ήξερα ότι αυτό που με ενδιαφέρει είναι το θέατρο. Μέσω της δημοσιογραφίας τελικά συναντήθηκα μαζί του, δουλεύοντας στο πολιτιστικό του «Ριζοσπάστη». Πάντα έγραφα, αλλά δεν τολμούσα. Ημουν μικρότερη, φοβόμουν. Τώρα, ναι, πήρα φόρα. Νιώθω συγκινημένη από την ανταπόκριση του κόσμου τόσο από τις παραστάσεις της Μπέλλου όσο και τώρα με τη Γώγου».

INFO: Θέατρο Τζένη Καρέζη «Πέρασα με κόκκινο» της Σοφίας Αδαμίδου. Σκηνοθεσία-Σκηνικά-Κοστούμια: Κοραής Δαμάτης, Μουσική: Διονύσης Τσακνής. Παίζουν: Μελίνα Βαμβακά, Στέλιος Γεράνης, Τζένη Κόλλια και Κατερίνα Φωτιάδη. Παραστάσεις: Δευτέρα και Τρίτη στις 9 μ.μ και Τετάρτη στις 8 μ.μ.