Της Νόρας Ράλλη

Πώς μπορεί κανείς να γιορτάσει 20 χρόνια ενός πετυχημένου θεσμού και 25 ενός από τα πλέον έγκυρα περιοδικά κινηματογράφου; Ισως με κάποιο αφιέρωμα στις καλύτερες ταινίες των χρόνων αυτών ή στις δημοφιλέστερες όλων των εποχών ή στις πιο σπάνιες. «Θα μπορούσαμε», απαντάει ο Ορέστης Ανδρεδάκης, διεθυντής του περιοδικού «Σινεμά» και βασικός υπεύθυνος για τις «Νύχτες Πρεμιέρας», που φέτος μπαίνουν στα είκοσι – την καλύτερη ηλικία. «Θα μπορούσαμε, αλλά θέλαμε να κάνουμε κάτι το διαφορετικό, κάτι έξω από τα τετριμμένα, ακόμη κι αν στον χώρο του σινεμά αυτά ταυτίζονται εν πολλοίς με τα κλασικά». Πράγματι, στην παρουσίαση του προγράμματος του φεστιβάλ, τα χειροκροτήματα σε κάθε σχεδόν ανακοίνωση του Ορέστη δεν σταμάτησαν. Οχι άδικα.

^[1]

Ταινία έναρξης: «Ιστορίες για αγρίους», του Νταμιάν Σιφρόν

Μόνο ο όγκος των ταινιών που θα προβληθούν από μόνος του ξαφνιάζει: από τις 17 έως τις 28 Σεπτεμβρίου οι κινηματογραφόφιλοι θα έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν ανάμεσα σε 241 ταινίες, από τις οποίες οι 97 θα είναι ελληνικές. Οι αίθουσες, οι γνωστές: Δαναός 1 & 2, Odeon Opera 1&2, Ιντεάλ, Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Φέτος προστίθενται η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, καθώς και η Τεχνόπολις για κάποιες συγκεκριμένες προβολές και δράσεις. Οσο για τα εισιτήρια, θα ξεκινούν από 4 ευρώ για τις πρωινές προβολές έως 6 ευρώ οι βραδινές, οι κάρτες διαρκείας άρχισαν να προπωλούνται και 2.500 δωρεάν προσκλήσεις θα δοθούν σε ανέργους.

^[2]

Ταινία λήξης: «Το κορίτσι που εξαφανίστηκε» του Ντέιβιντ Φίντσερ, σε πανευρωπαϊκή πρεμιέρα

Ας προχωρήσουμε στα βασικά. Τις ίδιες τις ταινίες. Το επετειακό φετινό φεστιβάλ θα ξεκινήσει με ίσως την πιο ξεκαρδιστική μαύρη κωμωδία των τελευταίων χρόνων, «Ιστορίες για αγρίους» («Relatos Salvajes») του Αργεντινού Νταμιάν Σιφρόν, που διεκδίκησε τον φετινό Χρυσό Φοίνικα στις Κάνες. Την παραγωγή σε αυτή την πρωτότυπη κοινωνική σάτιρα συνυπογράφει ο Πέδρο Αλμοδόβαρ, τοποθετώντας τη βάση για μια ταινία γεμάτη παιχνιδιάρικα και μακάβρια ξεσπάσματα. Στη λήξη οι εκπλήξεις συνεχίζονται, καθώς η ταινία που θα προβληθεί θα είναι σε πανευρωπαϊκή πρώτη, μετά την παγκόσμια πρεμιέρα στις ΗΠΑ, δύο ημέρες νωρίτερα. Πρόκειται για «Το κορίτσι που εξαφανίστηκε» του Ντέιβιντ Φίντσερ («Seven», «Social Network»), βασιμένο στο ομώνυμο μπεστ σελερ του Τζίλιαν Φλιν (στα ελληνικά από το «Μεταίχμιο»).

^[3]

Αφιέρωμα στον Σταύρο Τορνέ («Καρκαλού», 1984)

Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε και στα αφιερώματα, με πρώτο και καλύτερο αυτό στον Σταύρο Τορνέ (1932-1988). Ο Ορ. Ανδρεαδάκης τον χαρακτήρισε «ίσως τον πιο παραγνωρισμένο Ελληνα δημιουργό». Δύσκολες ταινίες, εξαιρετικά ευαίσθητες και, κυρίως, σπάνιες. Αλήθεια, πού μπορεί να δει σήμερα κάποιος τον «Ντανίλο Τρέλες» ή το «Ενας ερωδιός για τη Γερμανία», αν όχι σε φεστιβαλικές βραδιές; Ο περιπλανώμενος αυτός κινηματογραφιστής στα 17 του βρέθηκε εξόριστος στη Μακρόνησο και αργότερα, ως μετανάστης στην Ιταλία, συμμετείχε σε ταινίες του Φραντσέσκο Ρόζι, του Μάριο Μονιτσέλι, της Ανιές Βαρντά και των αδελφών Ταβιάνι. Ενδιάμεσα, γυρίζει τον κόσμο, ανακαλύπτει άλλους πολιτισμούς και ετοιμάζεται να κάνει τον δικό του κινηματογράφο. Εναν κινηματογράφο ανυποχώρητο, προσωπικό, βγαλμένο την ίδια στιγμή από το μυαλό και το σώμα του. Θα δούμε και τις οκτώ ταινίες του, καθώς και το ντοκιμαντέρ «Σταύρος Τορνές: Ο φτωχός κυνηγός του Νότου» του Σταύρου Καπλανίδη.

Αφιέρωμα θα γίνει και στον Αντρέι Ζουλάφσκι, με οκτώ ταινίες του, στο πλαίσιο και της Βραδιάς Γαλλοφωνίας του φεστιβάλ (20/9). Περίπτωση άκρως ιδιάζουσα, ο αντισυμβατικός Πολωνός δημιουργός βάδισε θαρραλέα μεταξύ mainstream, art house και avant-garde και δεν σταμάτησε ποτέ να ακυρώνει κάθε δεδομένο κινηματογρα­φικό σύνορο.

Μιλώντας για ακύρωση κάδρου και μορφής, δεν θα μπορούσαμε παρά να αναφέρουμε άλλη μια σπάνια ταινία που θα προβληθεί, το «Μοντέλο» του Κώστα Σφήκα, στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Η προβολή θα συνδυαστεί με μία ιδιάζουσα εκδήλωση: ένα κινούμενο κουτί και μία μουσικός, μεταξύ 20 λεπτών σιωπής και 20 λεπτών μουσικής, θα μεταφέρουν τον θεατή σε ένα ξεχωριστό κινηματογραφικό σκηνικό. Στην Τεχνόπολη θα παρουσιαστεί και ένα ακόμη ευφάνταστο δρώμενο, όπου σε 24 οθόνες (όσα και τα καρέ ανά δευτερόλεπτο στο φιλμ) θα παρουσιάζονται αποσπάσματα από 1.000 τρέιλερ ταινιών ντυμένα με τη μουσική του Felizol – ένα νεο-πανκ παραλήρημα βασισμένο στην ηλεκτρονική μουσική, τον ντίσκο παροξυσμό και τα πιο ξεδιάντροπα σάουντρακ της ιστορίας. Θα ακολουθησεί πάρτι με DJ set από τον ντράμερ των Pulp, Νικ Μπανκς (αίθουσα Μηχανουργείο, 26/09, είσοδος ελεύθερη).

^[4]

«70 λεπτά για να πεθάνεις» (1988, ΗΠΑ) του Στιβ ντε Τζαρνάτ (από το αφιέρωμα «post blue velvet days» με ταινίες που επέλεξε ο «The boy», Αλέξανδρος Βούλγαρης)

Στο αφιέρωμα «Post Blue Velvet Days» ο «Τhe Boy» Αλέξανδρος Βούλγαρης επέλεξε πέντε αλλόκοτες ταινίες, που δεν υπάρχουν στο διαδίκτυο ή σε dvd. Πρόκειται για το «The Rapture»/«Εκσταση» (1991, ΗΠΑ) του Μάικλ Τόλκιν, ένα υβρίδιο ερωτικού θρίλερ και θρησκευτικής αλληγορίας, με τη Μίμι Ρότζερς και τον Ντέιβιντ Ντουκόβνι στα νιάτα του, την ταινία δρόμου «Μotorama» (1991, ΗΠΑ) του Μπάρι Σιλς, την εξωφρενική κωμωδία «Twister»/«Ανεμοστρόβιλος» του Μάικλ Αλμερέιδα, το «Dark Backward» / «Ο άνθρωπος με τα τρία χέρια» (1991, ΗΠΑ), το σουρεάλ αριστούργημα του Ανταμ Ρίφκιν και το ρομαντικά άγριο φιλμ του Στιβ Ντε Τζαρνάτ, «Miracle Mile»/«70 λεπτά για να πεθάνεις» (1988, ΗΠΑ).

Την τιμητική του έχει και ο Ρόμπερτ Ολτμαν, που ακολούθησε μια εντελώς προσωπική και ασυμβίβαστη καλλιτεχνική πορεία, πριν φύγει από τη ζωή το 2006, σε ηλικία 81 ετών. Εργασιομανής, με τους δικούς του όρους εντός και εκτός χολιγουντιανού συστήματος, αντιρρησίας απέναντι σε κραταιά στού­ντιο προκειμένου να υπερασπίσει το όραμά του, ακόμη και τυχοδιώκτης προκειμένου να χρηματοδοτήσει τις πιο παράτολμες παραγωγές του, έβαλε την υπογραφή του σε μερικά από τα πιο ασυνήθιστα και τολμηρά σε ύφος και θεματική σχέδια της παγκόσμιας κινηματογραφίας. Θα προβληθούν τα φιλμ: «M*A*S*H» (1970), «Ζάρια, πόκερ και κάτι άλλο»(1974), «Το αγόρι που ήθελε να πετάξει» (1970), «3 γυναίκες» (1977), «Η έντιμος κυρία και ο χαρτοπαίκτης» (1971), «Nashville» (1975), «Κλέφτες σαν κι εμάς» (1974) και «Εφιάλτες» (1972).

Τέλος, μια νέα προσθήκη στα αφιερώματα, το «Αρχιτεκτονική και Σινεμά», σε επιμέλεια της αρχιτέκτονος Αννας Σκιαδά, με τρία ντοκιμαντέρ: «Ο αρχιτέκτονάς μου» του Ναθάνιελ Καν, νόθου γιου του θρυλικού αρχιτέκτονα Λούις Ι. Καν, «Σχέδια του Φρανκ Γκέρι» του Σίντνεϊ Πόλακ και «Ναοί του πολιτισμού 3D» των Βιμ Βέντερς, Ρόμπερτ Ρέντφορντ, Μάικλ Γκλάβογκερ, Μάικλ Μάντσεν, Μάργκρεθ Ολιν, Καρίμ Αϊνούζ. Τέλος, μετά το αφιέρωμα στον αυστραλιανό κινηματογράφο, που έκανε ο αείμνηστος Γιώργος Τζιώτζιος, στις δεύτερες «Νύχτες Πρεμιέρας», φέτος το νέο αυστραλέζικο σινεμά θα δώσει ξανά το «παρών» με έξι ταινίες («Ανθρωπος στο άπειρο» του Χιου Σάλιβαν, «52 Τρίτες» της Σόφι Χάιντ, «Βαποράκι» των Ανγκους Σάμψον και Τόνι Μαχόνι, «Μπαμπούλας» της Τζένιφερ Κεντ, «Αυτές οι τελευταίες ώρες» του Ζακ Χίλντιτς και «The Rover» του Ντέιβιντ Μισό).

Το διεθνές διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ συστήνει νέους σκηνοθέτες που ξεχωρίζουν ανά τον κόσμο. Τα «10.000 km» του Κάρλος Μάρκες Μαρσέτ, μια αφοπλιστικά ειλικρινής σκιαγράφηση της πορείας που διανύει η αγάπη και ο έρωτας σε απόσταση, αλλά και το αγωνιώδες πολιτικό θρίλερ «’71» του Γιαν Ντεμάνζ, που τιμήθηκε στο φετινό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου, είναι κάποιες από αυτές. Οι Pulp και ο Nick Cave καταλαμβάνουν μια θέση στο πρόγραμμα του διαγωνιστικού τμήματος «Μουσική και Φιλμ», με τις ήδη δημοφιλείς ταινίες «Pulp: A Film About Life, Death and Supermarkets» και «20.000 Days on Earth».

^[5]

«Η έκρηξη» του Σύλλα Τζουμέρκα

Ιδιαίτερης σημασίας είναι και το διαγωνιστικό τμήμα ελληνικών ταινιών μικρού μήκους που διοργανώνεται για 3η συνεχόμενη χρονιά. Από 191 αιτήσεις, οι 65 πέρασαν στο διαγωνιστικό. Εννέα θα είναι και οι ελληνικές πρεμιέρες, μεταξύ των οποίων «Στο σπίτι» του Αθανάσιου Καρανικόλα, «Η έκρηξη» του Σύλλα Τζουμέρκα, «Πανδημία» του Δημ. Πιατά, «Η επέλαση των Απάτσι» του Γιάννη Σολδάτου, «Μητριαρχία« του Νίκου Κορνήλιου και «Xenia» του Πάνου Κούτρα.

Ειδικές και μεταμεσονύκτιες προβολές, ντοκιμαντέρ, συζητήσεις, πάρτι, network meetings, masterclasses και εργαστήρια φωτογραφίας (φέτος πρώτη φορά θα δοθεί και Βραβείο Φωτογραφίας) θα περιβάλλουν το φεστιβάλ, προκαλώντας το ενδιαφέρον ακόμα και των δημιουργών (για παραδειγμα, θα γίνουν ομιλίες για το πώς να κάνεις ταινία με ελάχιστα χρήματα ή πώς μπορείς να την προωθήσεις καλύτερα στο εξωτερικό).

Ανάμεσα στους προσκεκλημένους του Φεστιβάλ, ο Φλόριαν Χάμπιχτ, σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ για τους Pulp, ο Νικ Μπανκς, ντράμερ των Pulp, αλλά και ο Κρίστιαν Ζεν, αναπληρωτής του διευθυντή του Φεστιβάλ των Κανών[email protected]

INFO: Αναλυτικά το πρόγραμμα, για λόγους περιβαντολλογικής ευθιξίας, δεν τυπώθηκε και βρίσκεται στο www.cinemag.gr και www.aiff.gr. Η προπώληση μεμονωμένων εισιτηρίων ξεκίνησε ήδη. Η παραλαβή των προσκλήσεων για τους ανέργους θα γίνει την Τρίτη 16/9 στο Aegean College Omiros Educational Group (Πανεπιστημίου 17, 210-3211228), από τις 11.00 έως τις 18.00, αυστηρά. Κάθε κάτοχος κάρτας ανεργίας ΟΑΕΔ θα έχει το δικαίωμα να παραλάβει μέχρι τέσσερις προσκλήσεις, με την επίδειξη και αστυνομικής ταυτότητας.