Της Μαργαρίτας Βεργολιά

^[1]

Ανταλλαγή αιχμαλώτων κοντά στο Λουγκάνσκ
REUTERS/David Mdzinarishvili

Τρία 24ωρα μετά την υπογραφή memorandum για την εφαρμογή της εκεχειρίας κι ενός ειρηνευτικού σχεδίου στα ανατολικά της Ουκρανίας, άρχισαν να υλοποιούνται από χθες οι πρώτες από τις συνολικά εννέα διατάξεις.

Οι ρωσόφωνοι αντάρτες στο Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ ανακοίνωσαν ότι άρχισαν την απόσυρση του βαρέος οπλισμού τους «από όσες περιοχές οι δυνάμεις του ουκρανικού στρατού έπραξαν το ίδιο». Και κάπως έτσι φαίνεται να προχωρά σταδιακά και η υλοποίηση του πιο κομβικού σημείου της τελευταίας συμφωνίας του Μινσκ: της δημιουργίας αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης κατά μήκος της γραμμής πυρός, πλάτους 30 χιλιομέτρων.

Η απόφαση αυτή άφησε πολλούς Δυτικούς αναλυτές να αναρωτιούνται εάν το Κίεβο τελικά συναίνεσε πρακτικά σε μια ζώνη «παγωμένης διένεξης» στα ανατολικά της χώρας. Κατά τον Ρώσο πρέσβη στον ΟΗΕ Βιτάλι Τσούρκιν πάντως, η προοπτική ειρηνικής επίλυσης της κρίσης είναι σήμερα πιο ορατή όσο ποτέ.

Η αισιοδοξία του, διευκρίνισε στο Associated Press, πηγάζει κυρίως από την πρόσφατη αλλαγή στη Συμφωνία Σύνδεσης μεταξύ Ε.Ε. και Ουκρανίας, με την οποία μπήκε πάγος στο οικονομικό σκέλος της μέχρι τις αρχές του 2016. «Ηταν αυτό που ήθελε η Ρωσία (…) και η μοναδική λογική επιλογή, γιατί σε διαφορετική περίπτωση η ουκρανική οικονομία θα κατέρρεε», υπογραμμίζει.

Ομως ο κίνδυνος αυτός κάθε άλλο παρά έχει παρέλθει. Το τονίζει ξεκάθαρα ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν σε επιστολή που έστειλε στις 17 του μήνα στον Ουκρανό ομόλογό του Ποροσένκο, προειδοποιώντας -σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters- πως αν το Κίεβο επιχειρήσει να προλειάνει με νόμο το έδαφος για οποιασδήποτε μορφής ελεύθερο εμπόριο με την Ε.Ε., η Μόσχα θα αντιδράσει έντονα και αμέσως.

Νέος δανεισμός από το ΔΝΤ

Ακόμη όμως κι εάν το -προεκλογικών ρυθμών- Κίεβο δεν «λοξοδρομήσει», θεωρείται πια εξαιρετικά αμφίβολο εάν μια στάση «ουδετερότητας» αρκεί για να το σώσει από την οικονομική κατάρρευση, που ολοένα και πλησιάζει. Χωρίς περιστροφές, τόσο ο Ουκρανός υπουργός Οικονομικών Ολεξάντερ Σλάπακ, όσο κυρίως το Διεθνές Χρηματοοικονομικό Ινσιτούτο (IIF) άφησαν χθες ορθάνοιχτη την πόρτα για επιπλέον δανεισμό από το ΔΝΤ, πέραν του υφιστάμενου μνημονίου, καθώς ο πεντάμηνος εμφύλιος γονάτισε το εμπόριο (η γρίβνα έχει χάσει το 40% της αξίας της) και βύθισε την ουκρανική οικονομία στην ύφεση (υπολογίζεται μεταξύ 8-10% για φέτος)!

Το αποτέλεσμα ήταν μέσα στο τελευταίο 24ωρο να αρχίσει μαζικό ξεπούλημα των ουκρανικών κρατικών ομολόγων, κυρίως των μακροπρόθεσμων, καθώς οι επενδυτές άρχισαν να οσμίζονται έντονα αναδιάρθρωση του χρέους, με γενναίο «κούρεμα» στους ιδιώτες ομολογιούχους. Αλλά οι απώλειες μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερες και να επεκταθούν άμεσα εκτός των ουκρανικών συνόρων, προειδοποιεί με χθεσινή συνέντευξη στο Reuters ο οικονομολόγος Μοχάμεντ Ελ Εριάν, οικονομικός διευθυντής της γερμανικής Allianz SE και πάλαι ποτέ πρόεδρος της Pimco.

Ηδη η Raiffeisen Bank International AG -η τρίτη μεγαλύτερη αυστριακή τράπεζα, με μεγάλη έκθεση σε Ρωσία και Ουκρανία- εξέδωσε χθες προειδοποίηση κερδοφορίας λόγω της συνεχιζόμενης ουκρανικής κρίσης. Ενώ κατά τον Ελ Εριάν, αρκεί άλλος «ένας ή δύο γύροι» κυρώσεων μεταξύ Δύσης και Ρωσίας για να ξαναβυθιστεί ολόκληρη η Ευρώπη στην ύφεση, ειδικά εάν η Μόσχα σταματήσει την παροχή φυσικού αέριου τον χειμώνα.

Επανεξετάζονται οι κυρώσεις

Προς το παρόν, ωστόσο, η προοπτική αυτή δείχνει να απομακρύνεται… επιμελώς, ένθεν κι ένθεν. Μιλώντας στη ρωσική εφημερίδα Kommersant, η εκπρόσωπος της επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Μάγια Κοτσιγιάνιτς, άφησε να εννοηθεί ότι στις 30 του μήνα η Ε.Ε. θα επανεξετάσει με θετική διάθεση τις τελευταίες κυρώσεις που επέβαλε στη Ρωσία. Κι αυτή με τη σειρά της διεμήνυσε ξανά ότι δεν σκέφτεται προς το παρόν το ενδεχόμενο οικονομικών αντιποίνων.

Φαίνεται πάντως ότι οι σχέσεις με τη Δύση θα περάσουν από νέο κόσκινο στις 26 Σεπτεμβρίου, στην τριμερή συνάντηση μεταξύ Ε.Ε., Ουκρανίας και Ρωσίας. Κι εκεί, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί την υπογραφή ενδιάμεσης συμφωνίας, με την ελπίδα μιας προσωρινής επίλυσης της ρωσο-ουκρανικής διένεξης για το φυσικό αέριο, πριν φτάσει ο χειμώνας…