Της Ντίνας Δασκαλοπούλου

Πολύ παραπάνω από ένα σχολείο, το Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών είναι ένας ζωντανός, δημιουργικός πυρήνας που παράγει πολιτική, πολιτισμό κι έναν τρόπο ζωής. Στη φετινή γιορτή του θα βρεθεί ξανά η Αθήνα που ονειρεύεται και υπερασπίζεται έναν κόσμο πολύχρωμο και χωρίς διακρίσεις.

Εκεί θα συναντήσουμε και τους encardia, που, αντί άλλων συστάσεων, σας τους παρουσιάζουμε με τα δικά τους λόγια: «Τραγουδούν στα γκρεκάνικα και σε άλλες πέντε γλώσσες-διαλέκτους. Εχουν τσιμπηθεί πες από αράχνες, πες από βέλη πολλών και ποικίλων φτερωτών θεών και γι' αυτό παίζουν, τραγουδούν και χορεύουν αδιάκοπα, φέρνουν τον κόσμο άνω-κάτω αν βρεθούν όλοι μαζί. Στην αρχή νομίζεις ότι είναι συγκρότημα, αλλά όταν λίγο τούς γνωρίσεις βλέπεις ότι είναι μεταξύ τους συγγενείς και μέλη μιας παράξενης οικογένειας.

Τους αρέσει να ζωντανεύουν τα παραμύθια και να παραμυθεύουν τη ζωή, αλλά όταν τελειώνουν όλα αυτά, εξαφανίζονται μαζί με τις αράχνες και τις νεράιδες, τις ταραντάτες και τους θρύλους τους. Προτιμούν να παίζουν μουσική στους δρόμους και στις πλατείες, αλλά τελικά παίζουν όπου κι αν τους συναντήσεις. Τους αρέσουν τα ταξίδια στις πεδιάδες και τα όρη του Νότου, αλλά να παίρνουν και τους φίλους τους μαζί. Χαίρονται όταν βλέπουν τους ανθρώπους να χορεύουν με την καρδιά τους και να τραγουδάνε. Μιλούν για «συναντήσεις» μάλλον, παρά για συναυλίες». Μιλήσαμε με τον Κώστα Κωνσταντάτο.

• Συμμετέχετε στη γιορτή που διοργανώνει το Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών. Πέρα από τη χαρά που θα έχουμε να σας δούμε επί σκηνής το Σάββατο, υπάρχει και κάποιο άλλο μήνυμα στην επιλογή σας;

«Πιστεύουμε ότι η προσπάθεια των ανθρώπων του Σχολείου είναι ουσιαστική, αφού έχει σκοπό την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας στους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Η γλώσσα είναι πολιτισμός, είναι όχημα για να υπάρξεις και να ζήσεις σ’ έναν τόπο, είναι τρόπος να τον γνωρίσεις καλά, να επικοινωνήσεις και να σχετιστείς με τους ανθρώπους. Πέρυσι που ήμασταν πάλι στη γιορτή χαρήκαμε την προσφορά, την καλοσύνη και τα χαμόγελα μεταναστών και προσφύγων που μας κοιτούσαν, μας μιλούσαν και μας κερνούσαν με αληθινή ευγένεια και ευγνωμοσύνη. Παντού υπάρχουν άνθρωποι κι άνθρωποι. Αληθινή αρχοντιά μπορείς να συναντήσεις σίγουρα και στο φανάρι όταν θα δεχτείς ή δεν θα δεχτείς να σου καθαρίσουν το τζάμι».

• Ο καλλιτεχνικός κόσμος του τόπου μας έχει επαρκώς αντιταχθεί στο φαινόμενο του νεοναζισμού;

«Δεν ξέρω. Κάποιοι έχουν αντιταχθεί περισσότερο και κάποιοι λιγότερο από άλλους. Σημασία έχει να συνειδητοποιήσουμε όλοι το μερίδιο της ευθύνης, συλλογικής κι ατομικής, που μας αναλογεί. Αυτά τα φαινόμενα δεν δημιουργούνται τυχαία. Μορφώνονται συνήθως όταν επικρατούν δυσκολίες και αδιέξοδα κοινωνικά, οικονομικά η πολιτικά. Ενα τέτοιο μόρφωμα διαιρεί τους ανθρώπους περισσότερο και τους αναγκάζει να ασχοληθούν άλλοι με την αντιμετώπισή του κι άλλοι με την υποστήριξή του (ατυχώς) κατά το διαίρει και βασίλευε, κι έτσι το «σύστημα» προχωρεί περισσότερο την εγκαθίδρυσή του. Ας κοιτάξουμε λοιπόν ο καθένας μέσα του, στην οικογένειά του, στο περιβάλλον του, στην εργασία του και ας εντοπίσουμε το μερίδιο της ευθύνης που μας αναλογεί και δημιουργεί το πρόσφορο έδαφος για μια τέτοια «καλλιέργεια».

»Δραματικά γεγονότα σαν τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα απασχολούν -και δικαίως αφού πρόκειται για εγκληματική αφαίρεση ανθρώπινης ζωής- την αφυπνισμένη κοινή γνώμη και στοχευμένα το κλίμα βαραίνει από τα χάσματα και τις αντιπαραθέσεις. Ετσι οι ένοχοι πετυχαίνουν βαθιά τους σκοπούς τους… Εύχομαι σύντομα να βρούμε έναν τρόπο όλοι μαζί να ενώσουμε μία και μοναδική φωνή απέναντι σε κάθε μορφή τέτοιας εγκληματικής πράξης. Τότε η φωνή μας θα γίνει πραγματικό μπούμερανγκ… τότε ίσως πάψουν να δολοφονούνται άνθρωποι και συνειδήσεις…».

• Στη συναυλία μνήμης για την επέτειο της δολοφονίας του Φύσσα ακούσαμε μέχρι και συνθήματα όπως «ο Παύλος ζει, μορφώστε τους ναζί». Ποια η γνώμη σας;

«Εγώ θα έλεγα ότι το σύνθημα αυτό εντάσσεται στην γκάμα στιγμιαίων και πρόχειρων, στερουμένων έμπνευση και νόημα συνθημάτων και δεν αξίζει τον κόπο να το πάρουμε σοβαρά. Τα πρόσωπα μορφώνονται και καλλιεργούνται. Ο όρος «ναζί» αναφέρεται σε ιδιότητα προσώπων. Κι όταν τα πρόσωπα «μορφώνονται» τότε φωτίζονται και δεν δέχονται επάνω τους καμία τέτοια ιδιότητα που σχετίζεται με το σκοτάδι και τη βία. Αρα νοηματικά το σύνθημα δεν «πατάει»…».

• «Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο», είπε ο Αλμπέρ Καμί. Το συμμερίζεστε;

«Αν οτιδήποτε γίνεται έχει μέτρο και αφετηρία την αγάπη είναι όμορφο. Οταν αγαπάς ανακαλύπτεις, υποχρεωτικά, την ομορφιά. Στους ανθρώπους, στο περιβάλλον, μέσα σου. Ναι, η ομορφιά μπορεί να σώσει τον κόσμο. Και η αγάπη μπορεί να φανερώσει την ομορφιά».