Η Περιφέρεια Ηπείρου ενέκρινε τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του ελληνο-ιταλικού αγωγού φυσικού αερίου. Στα παράλια φοβούνται ότι θα επηρεάσει αρνητικά τον τουρισμό και στις πόλεις που στενάζουν από το ακριβό πετρέλαιο μιλούν για χαμένη ευκαιρία εάν περάσει από την Καστοριά

Ιωάννινα Του Φιλήμονα Καραμήτσου

^[1]Στο περιθώριο των υψηλών γεωπολιτικών επαφών για τα δίκτυα αγωγών φυσικού αερίου που θα περνάνε ή δεν θα περνάνε από την Ελλάδα, μια μικρότερου μεγέθους εξέλιξη δείχνει ότι η κινητικότητα και το ενδιαφέρον του κεντρικού κράτους δεν σταματά στο πλαίσιο της μεγάλης συζήτησης που γίνεται για τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Νότιο Διάδρομο για την ενεργειακή τροφοδοσία της Κεντρικής Ευρώπης.

Στις 3 Δεκεμβρίου η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Ηπείρου ενέκρινε κατά πλειοψηφία την έγκριση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του ελληνοϊταλικού αγωγού φυσικού αερίου υψηλής πίεσης (ITGI) για το τμήμα που την αφορά, που είναι το πέρασμα από την περιοχή μέχρι και την αρχή του υποθαλάσσιου τμήματος στα ηπειρωτικά παράλια στην περιοχή της Πέρδικας Θεσπρωτίας.

Η είσοδος προς συζήτηση του θέματος είχε θεωρηθεί μάλλον απρόσμενη και εν πολλοίς και τυπική, αφού, όπως είναι γνωστό, ο συγκεκριμένος αγωγός δεν έχει προκριθεί στην τελική φάση για την εξασφάλιση αερίου από το κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ στο Αζερμπαϊτζάν.

Αντίθετα, το σχέδιο που προωθείται πλέον από τις κυβερνήσεις Ελλάδας, Ιταλίας και Αλβανίας είναι του έτερου αγωγού TAP που θα περνάει μεν από την Ελλάδα, αλλά θα έχει έξοδο στην Αλβανία από τη Δυτική Μακεδονία, παρακάμπτοντας την Ηπειρο, για να περάσει στη συνέχεια υποθαλάσσια στην Ιταλία.

Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο η Περιφέρεια ζήτησε οδηγίες από το υπουργείο Περιβάλλοντος, το οποίο και ζήτησε με τη σειρά του να προχωρήσει κανονικά η διαδικασία αδειοδότησης.

Με την έγκριση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στην ουσία η Ηπειρος γίνεται μια «καθαρή», από γραφειοκρατικά και άλλα νομικά θέματα, ζώνη και είναι διαθέσιμη ανά πάσα στιγμή να υποδεχτεί έναν αγωγό.

Κλείνει έτσι ένας μεγάλος, πενταετής κύκλος έντονων συζητήσεων, που άνοιξε με τη χωροθέτηση κυρίως της μονάδας συμπίεσης στα παράλια και προκάλεσε την καθολική και διακομματική αντίδραση των κατοίκων της περιοχής Πέρδικας–Συβότων–Πάργας όπως και θεσμικών φορέων τους.

Η κεντρική ένσταση ήταν στη χωροθέτηση μιας βιομηχανικής μονάδας που θα ερχόταν ως μοντέλο σε σύγκρουση με το κυρίαρχο μοντέλο ανάπτυξης της περιοχής, που είναι ο τουρισμός. Ειδικά, μετά το άνοιγμα της Εγνατίας, η περιοχή αυτή της Θεσπρωτίας, σε έναν άξονα πολλών δεκάδων χιλιομέτρων, δέχεται μεγάλο αριθμό τουριστών και έχει συνδέσει το μέλλον της με την τουριστική ανάπτυξη.

Πάνω σε αυτό το δίλημμα έγιναν βαθμιαία αλλαγές στη μελέτη χωροθέτησης που έφεραν το εργοστάσιο μακρύτερα από την παραλία, ενώ έγινε σαφές από τη μελέτη ότι ο αγωγός θα είναι υπόγειος. Παρ’ όλα αυτά ώς το τέλος, ώς τη συζήτηση στην Επιτροπή, από την οποία δεν έλειψε η ένταση και η αντιπαράθεση με τους μελετητές, κάτοικοι και φορείς της περιοχής επέμειναν και επιμένουν στο να αρνούνται τη διέλευση του αγωγού από τον τόπο τους.

Επιπλέον καταγράφηκαν και πολιτικές αντιρρήσεις, ιδίως από την πλευρά των παρατάξεων της Αριστεράς στο περιφερειακό συμβούλιο, με ένα από τα επιχειρήματα να είναι η άρνηση συμμετοχής στα μεγάλα γεωπολιτικά παιχνίδια των χωρών που ελέγχουν τις πλουτοπαραγωγικές πηγές του πλανήτη.

Κατεγράφη και το επιχείρημα ότι δεν εξασφαλίζεται η άμεση τροφοδότηση της Ηπείρου, με τη διέλευση του αγωγού. Για τον σκοπό αυτό όμως η προηγούμενη κυβέρνηση είχε προχωρήσει στην ίδρυση ΕΠΑ (Εταιρία Παροχής Αερίου) Ηπείρου.

Υπάρχει όμως και μία νεότερη παράμετρος στην όλη συζήτηση.

Το τελευταίο τρίμηνο έθεσε για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού στα Γιάννενα και τις μεγάλες πόλεις της Ηπείρου, και το θέμα της φτηνότερης ενέργειας για θέρμανση. Με το πετρέλαιο- μόνη πηγή θέρμανσης- να φτάνει στα 1.330 ευρώ τον τόνο, η επιλογή άλλων περιοχών της χώρας σε φτηνότερο φυσικό αέριο μοιάζει πολύ ελκυστική. Και το γεγονός ότι σύμφωνα με ρεπορτάζ της Εφ Συν, πολλές φορές φέτος η κατανάλωση φυσικού αερίου χτύπησε «κόκκινο» στην υπόλοιπη Ελλάδα, δημιουργεί κι ένα αίσθημα ανισότητας για τους Ηπειρώτες καταναλωτές. Γι’ αυτό κι ακούς όλο και πιο συχνά τελευταία τη φράση «χαμένη ευκαιρία» για τον αγωγό που θα περάσει πια από την Καστοριά, αν επιλεγεί ο ΤΑP.

Ο πρόεδρος του παραρτήματος Ηπείρου του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας Χρίστος Παπαβρανούσης, μας δήλωσε ό,τι είχε αναφέρει και στην Επιτροπή, στην οποία μετέχει και ως περιφερειακός σύμβουλος με την παράταξη της μείζονος αντιπολίτευσης:

«Η έλευση Φυσικού αερίου στην Ήπειρο ήταν πάγιο αίτημά της. Αποτελεί μαζί με το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο τα αναγκαία έργα υποδομής και τους πυλώνες ανάπτυξής της. Κι αυτό γιατί: Το Φυσικό αέριο είναι ως πηγή ενέργειας το πιο φιλικό προς το περιβάλλον μετά τις ΑΠΕ, το κόστος ενέργειας που προέρχεται από Φυσικό Αέριο αυτή τη στιγμή είναι σαφώς μικρότερο άλλων μορφών ενέργειας και η ενεργειακή επάρκεια κάθε περιοχής είναι βασικός παράγοντας ανάπτυξης».

Η ανάγκη για φτηνότερη θέρμανση έφερε ξανά στο προσκήνιο το φυσικό αέριο στην Ήπειρο. Την ίδια ώρα, η ελληνική κυβέρνηση, εν όψει και της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΠΑ- εταίρο του ελληνοϊταλικού αγωγού- έχει τη δυνατότητα να ρίχνει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και το πλεονέκτημα μίας Ηπείρου ελεύθερης από νομικά εμπόδια για τη διέλευση αγωγών. Αύριο μεθαύριο τα σχέδια μπορεί να αλλάξουν, να γίνουν νέες διακλαδώσεις ή οι αγωγοί να έχουν άλλες κατευθύνσεις, από το Ιόνιο προς τη στεριά ας πούμε, με όλες αυτές τις έρευνες που είναι ανοιχτές.

Η κατάσταση όμως μοιάζει αντιφατική. Τα ενεργειακά σχέδια δείχνουν να ευημερούν, οι κοινωνικές όμως ανάγκες γίνονται όλο και πιο επιτακτικές. Τα πανελλαδικά ρεκόρ λαθροϋλοτομίας σε Ήπειρο και Δυτική Μακεδονία, δείχνουν, ότι οι λύσεις που επιλέγονται πλέον για θέρμανση γίνονται υπό την πίεση της ανάγκης. Κι από κοντά, βέβαια υπάρχουν και οι αστερίσκοι για το περιβάλλον, ή το είδος της ανάπτυξης.

Υπάρχει όμως ένα συνολικό σχέδιο για όλη τη χώρα; Οι ανάγκες των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων για θέρμανση πώς θα καλυφθούν τα επόμενα χρόνια; Και τι θα σημάνει στην πράξη και η περιβόητη «πράσινη» ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών; Προς το παρόν, στην Ήπειρο, αναμένουν στο ακουστικό τους…