Ο Ισπανός πρωθυπουργός προσπάθησε να πετύχει μια ισορροπία τρόμου: αφ' ενός να μην εξοργίσει άλλο τους αγανακτισμένους συμπολίτες του κι αφ' ετέρου να διαβεβαιώσει τους Ευρωπαίους εταίρους του ότι δεν θα ξεστρατίσει από τον δρόμο της δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Της Ελλης Πάνου

^[1]Υποσχέσεις, υποσχέσεις, κι άλλες υποσχέσεις… Υποσχέσεις για έξοδο από την οδυνηρή λιτότητα, υποσχέσεις για αναπτυξιακά μέτρα, υποσχέσεις για καταπολέμηση της διαφθοράς. Στην πρώτη ομιλία του για την κατάσταση της χώρας μετά την εκλογή του τον Δεκέμβριο του 2011, ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι προσπάθησε να πετύχει μια ισορροπία τρόμου: αφ' ενός να μην εξοργίσει άλλο τους αγανακτισμένους συμπολίτες του κι αφ' ετέρου να διαβεβαιώσει τους Ευρωπαίους εταίρους του ότι δεν θα ξεστρατίσει από τον δρόμο της δημοσιονομικής πειθαρχίας.

«Η Ισπανία κατάφερε να κρατηθεί στην επιφάνεια… κανείς δεν έχει πλέον αμφιβολίες ότι θα τα καταφέρουμε», ισχυρίστηκε ο Ραχόι στη Βουλή και προέβαλε ως επιτυχία τη μείωση του ελλείμματος κάτω από το 7% το 2012, αποφεύγοντας ωστόσο να πει εάν θα καταφέρει να πετύχει τον στόχο του μνημονίου, που είναι το 6,3%.

Ο Ραχόι επέμενε ότι έκανε το καθήκον του στο ακέραιο, αναγνώρισε ότι «η καθημερινότητα είναι πολύ σκληρή» για τους Ισπανούς και ειδικά για τα 6 εκατομμύρια των ανέργων, αλλά αυτό οφείλεται «σε μια χωρίς προηγούμενο προσαρμογή των δημοσιονομικών» και προανήγγειλε μια «δεύτερη γενιά μεταρρυθμίσεων, που θα στοχεύσουν στην ανάπτυξη και την εργασία». Δηλαδή, όπως είπε, κίνητρα για προσλήψεις νέων -εκεί που η ανεργία έχει ξεπεράσει το 56%- και ανάσα από τη φοροεπιδρομή για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα, όμως, «κοιτάζοντας» βόρεια, προς τη Γερμανία, θέλησε να διαβεβαιώσει τους εταίρους του ότι θα επιμείνει με προσήλωση στη μείωση του ελλείμματος, εφαρμόζοντας πιστά «τις δύσκολες μεταρρυθμίσεις» στην αγορά εργασίας, στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και στα δημοσιονομικά, επαναλαμβάνοντας την αγαπημένη φράση και του ίδιου και της Ανγκελα Μέρκελ: «Δεν μπορείς να ξοδεύεις όσα δεν έχεις». Ωστόσο, μάλλον δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες της Ε.Ε. και της ΕΚΤ, που περίμεναν ότι χθες θα ανακοινώσει με λεπτομέρειες φιλόδοξες νομοθετικές προτάσεις για περαιτέρω δομικές μεταρρυθμίσεις της οικονομίας.

Στο άλλο μεγάλο ζήτημα, αυτό των πολλαπλών σκανδάλων διαφθοράς και διαπλοκής πολιτικών και επιχειρηματιών, ο Ραχόι προσπέρασε την εμπλοκή και του ίδιου στην υπόθεση των «μαύρων ταμείων» του κόμματός του, δεν προσφέρθηκε να δώσει εξηγήσεις στη Βουλή και τον λαό για τα εκατομμύρια που κυκλοφορούσαν επί χρόνια «ασυνόδευτα» από τσέπη σε τσέπη, αλλά και σε offshore λογαριασμούς κι έφτασε κατευθείαν στο «διά ταύτα»: Θα καταθέσει, είπε, νέο σχέδιο νόμου για διαφάνεια στη χρηματοδότηση των κομμάτων και ζήτησε πιο αυστηρές ποινές για τους «διεφθαρμένους», ενώ αρνήθηκε να αποφασίσει «υπό πίεση», όπως είπε, ανασχηματισμό, μόνο και μόνο για να αλλάξει την εντύπωση που έχει η κοινή γνώμη για την κυβέρνησή του. Ισως ευελπιστεί -σχολιάζουν οι Financial Times- ότι μέχρι τις επόμενες εκλογές το 2015 και τα σκάνδαλα θα έχουν «ξεχαστεί» και η οικονομία θα έχει κάνει στροφή προς το καλύτερο.

Προς το παρόν, βέβαια, τίποτε δεν δικαιολογεί την αισιοδοξία. Μόλις μία ημέρα πριν από την ομιλία του Ραχόι, η κτηματομεσιτική και κατασκευαστική εταιρεία Reyal Urbis αναγκάστηκε να κηρύξει χρεοκοπία. Ηταν το δεύτερο μεγαλύτερο «θύμα» της φούσκας των ακινήτων στην Ισπανία και πιθανώς μια ένδειξη αλλαγής πολιτικής εκ μέρους της κυβέρνησης και των τραπεζών, που μέχρι πρόσφατα δέχονταν να αναχρηματοδοτήσουν τα χρέη των κατασκευαστών, ποντάροντας στην επερχόμενη ανάκαμψη. Η Reyal Urbis -μία από τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές της Ισπανίας, που ιδρύθηκε το 2007 από τον ζάπλουτο και καλά δικτυωμένο με τα δύο μεγάλα κόμματα επιχειρηματία Ραφαέλ Σανταμαρία Τρίγο- είχε συνολικά χρέη 4,3 δισ. ευρώ προς τις τράπεζες, τους προμηθευτές της και την εφορία. Μεταξύ των δανειστών της ήταν όλα τα μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας, όπως οι Santander (χρέος 550 εκατ.), BBVA (120 εκατ.), Banco Popular (220 εκατ.), αλλά και η Saber που είναι η κρατική «κακή τράπεζα» και στην οποία η εταιρεία του Τρίγο οφείλει 785 εκατομμύρια ευρώ.

Στα τέλη του 2011, η Reyal Urbis είχε στο πορτοφόλιό της 888 σπίτια, 8 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα γης προς ανοικοδόμηση και 237.000 τετραγωνικά μέτρα εμπορικής ιδιοκτησίας, μεταξύ αυτών εμπορικά κέντρα, βιομηχανικά κτίρια, γραφεία και ξενοδοχεία. Ολη αυτή η περιουσία έχει χάσει πλέον πάνω από 30% της αξίας της και ως επί το πλείστον συμπεριλαμβάνεται στις «οικοδομές-φαντάσματα» που στοιχειώνουν σχεδόν όλη τη χώρα.