Υποσημειώσεις

Του Γιώργου Σταματόπουλου

Κυριακή βράδυ έπεσα τυχαία επάνω σε γνωστούς που είχα πολύ καιρό να δω. Ησαν χαρωποί, αμήχανοι λίγο, ενθουσιώδεις όμως. Πήγαιναν να ψηφίσουν και να εκλέξουν συνέδρους για το πολυθρύλητο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ (άλλοι θέλουν να γίνει, άλλοι εκτιμούν ότι πρέπει να γίνει κάποια ανασυγκρότηση πρώτα κ.λπ.).

Και όπως διάβασα, πάνω από 110.000 προσήλθαν στις κάλπες. Ο πρόεδρος δεν άφησε την ευκαιρία ανεκμετάλλευτη. Η μεγάλη συμμετοχή -είπε- δίνει τη δυνατότητα στο κόμμα «να εγκαθιδρύσει μια νέα σχέση ειλικρίνειας με την κοινωνία». Εύκολα, βαρύγδουπα συμπεράσματα, διότι η πραγματικότητα δείχνει ότι έχουν διαρραγεί οι δεσμοί των κομμάτων εξουσίας με την κοινωνία. Παραμένουν εντούτοις οι σύνεδροι να εντυπωσιάζουν με το χαμόγελό τους και την πίστη τους ότι υπηρετούν έναν ιερό (σοσιαλιστικό) σκοπό. Πολλοί από τους συνέδρους είναι ειλικρινείς. Γνωρίζουν ότι η κοινωνία τούς έχει στρέψει τα νώτα, εξακολουθούν όμως να ελπίζουν ότι μπορούν να την ξανακατακτήσουν. Δικαίωμά τους να ελπίζουν, αλλά γιατί δεν πείθονται ότι το κόμμα τους τους πρόδωσε, τους εξευτέλισε κάπως; Τι είναι αυτό που τους κρατάει δεμένους στις παρυφές του ή και στο κέντρο του; Μεγαλώσαμε μαζί του, απαντούν οι πολλοί, με αξίες σοσιαλιστικές, που όποιος τις ασπαζόταν θεωρούσε ότι μπορεί να αλλάξει και να σώσει τον κόσμο. Ησαν άλλα χρόνια τότε, λένε' υπήρχε όραμα, πάθος, ελπίδα.

Καλώς. Πέρασαν όμως δεκαετίες πολλές. Η χώρα οδηγήθηκε, υπό την ηγεσία σοσιαλιστών, σε οικονομικό αδιέξοδο, σκάνδαλα επί σκανδάλων άνθησαν, πολλά μέλη του κόμματος πρωταγωνίστησαν στον εξευτελισμό θεσμών, στην επίδειξη αλαζονείας και αυταρχικότητας. Τίποτε εξ αυτών δεν τους προβλημάτισε, δεν τους έκανε τουλάχιστον να θορυβηθούν;

Τώρα που χάθηκαν οι αυτοδυναμίες και οι παντοκρατορίες, τώρα αρχίζει η διστακτική κριτική προς τις ηγεσίες, τώρα ξεκινούν συζητήσεις για μια ευρύτερη κεντροαριστερά, με βάση πάντα το ίδιο κομμα. Αυτό μόνο ξενίζει και όχι τόσο ο φανατισμός τους. Είναι υπαρξιακό το πρόβλημα, ισχυρίζονται μερικοί ή δηλώνουν ρομαντικοί, νοσταλγοί όμως ποιων μεγάλων συγκινήσεων, ποιων ποιοτικών κοινωνικών αλλαγών, ποιου πολιτισμού και ποιας παιδείας; Πώς μπορεί να υπάρξει διάλογος για ανασυγκρότηση με τέτοια λογική; Το συναισθηματικό δέσιμο δεν έχει καμία σχέση με τον πολιτικό ορθολογισμό, εκτός εάν βαφτίζουν το συναίσθημα ορθολογισμό.

Η ελληνική κοινωνία υπέστη (και υφίσταται) ένα παρατεταμένο σοκ και οι ηγεσίες του κόμματος είναι κυρίως υπεύθυνες. Πώς μπορούν να απευθυνθούν στους ψηφοφόρους ζητώντας την ψήφο τους (την εμπιστοσύνη τους δηλαδή); Ισως βασίζονται στη λήθη της κοινωνίας, ίσως πιστέυουν σ' ένα θαύμα, ίσως πάλι να θεωρούν ότι έχουν ακόμη πολιτικό λόγο, πολιτικό πρόγραμμα. Βέβαιο είναι ότι κινούνται στον τόπο της ενδεχομενικότητας (και ό,τι προκύψει…), θεωρώντας ότι η συμμετοχή στην κυβέρνηση θα τους αποφέρει καρπούς στο εγγύς (;) μέλλον. Να πούμε ότι ήταν ένας εξαιρετικός ιστορικός συμβιβασμός για την ίαση της χώρας.

[email protected]