ΕΠΙΠΛΕΟΝ

«Eτσι τον έμαθα και τον έρωτα. Eμαθα πως είναι μεγαλύτερος απ’ τον άνθρωπο, είναι, λοιπόν, ακατόρθωτος»…

Ο Δημήτρης Χατζής μετά είκοσι οκτώ χρόνια εξορίας στην ανατολική Ευρώπη επιστρέφει με την πτώση της δικτατορίας στην Ελλάδα και το 1975 δημοσιεύει «Το διπλό βιβλίο». Από πέρσι το «Βιβλίο» του «διαβάζεται» και από σκηνής. Μπορεί, άραγε, ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα της μεταπολεμικής περιόδου να γίνει παράσταση;

Η ομάδα Pequod έδωσε καταφατική, πειστική απάντηση όταν ανέβασε στο θέατρο το «Διπλό βιβλίο». Τώρα ξεκινά έναν νέο κύκλο παραστάσεων στο «104», μέχρι τέλος Φεβρουαρίου. Οι τρεις ηθοποιοί (Νικολίτσα Ντρίζη, Δημήτρης Ξανθόπουλος, Αγγελική Παπαθεμελή) καθισμένοι σε καρέκλες, μ' ένα μπουκάλι νερό δίπλα τους, μοιράζονται τη συναρπαστική αφήγηση. Ακολουθούν τη ζωή του Κώστα αλλά και του «συγγραφέα» (πρόσωπο του μυθιστορήματος), των δυο ηρώων που εναλλάσσονται στην αφηγηματική ροή των εννέα, ανεξάρτητων αλλά και συνδεδεμένων μεταξύ τους κεφαλαίων.

Αναζητούν το «ρωμαίικο» στο εργοστάσιο Αουτο Ελέκτρικα της Στουτγκάρδης, στα ελληνικά καφενεία της προσφυγιάς, στο Ξυλάδικο του Βόλου, στις πλαγιές της Πίνδου, στους Μολάους. Η φτώχεια και το αδιέξοδο της επαρχίας, ο εμφύλιος, η χούντα, η ξενιτιά. Τα χρόνια στην ξένη χώρα με τη μοναξιά να σουλατσάρει στους φωτισμένους δρόμους, τον έρωτα να μοιράζεται ακριβοδίκαια, α λα γερμανικά -φίφτι-φίφτι-, την αποξένωση να διαβρώνει τις ψυχές μέσα στα γερμανικά εργοστάσια, το όνειρο του σοσιαλισμού να απομακρύνεται, τον αγιάτρευτο νόστο να συντηρεί αμυδρά την ελπίδα.

Και μετά, η επιστροφή στην πατρίδα-έρημη χώρα. Οι τρεις ηθοποιοί φέρνουν μπροστά μας τις ιστορίες με αμεσότητα, συγκίνηση, χιούμορ. Μόνο με την έκφραση του βλέμματος και του λόγου, την ανεπαίσθητη κίνηση. Και μας έκαναν, σήμερα που έχουμε ξαναχάσει την μπάλα της εθνικής ταυτότητας, να θυμηθούμε τι σημαίνει ρωμαίικο: «Γιατί ρωμαίικο δεν είναι τόπος, κόσμος, εργοστάσια, ξυλάδικα, τίμιες δουλειές – είναι καημός μονάχα. Αυτό το δάκρυ στα μάτια της αδερφής σου, μέρα του γάμου της…»

Εφη Μαρίνου