Λονδίνο, Γκάνα, Καμερούν και Νιγηρία συντονίζονται

Η «Τate Modern», πότε στον νέο υπόγειο χώρο της, το «Tank», πότε σε μεγάλες πόλεις της Αφρικής, προωθεί ένα διετές πρόγραμμα εκθέσεων και συνεδρίων με τίτλο «Across the Board» για να αναδειχθούν νέοι καλλιτέχνες, αλλά και συλλογικά δίκτυα τέχνης σε αλληλεπίδραση με τις ντόπιες κοινωνίες

Της Αγνής Κατσιούλα

^[1]Η «Τate» διοργάνωσε την προηγούμενη εβδομάδα ένα μεγάλο τριήμερο συμπόσιο στην Ακρα της Γκάνα (21-23 Φεβρουαρίου). Στην Γκάνα, όπου, όπως αποκάλυψε ο Γ. Αυγερόπουλος στο φύλλο του περασμένου Σαββάτου στην «Εφ.Συν.» (http://archive.efsyn.gr/?p=25880), παίζεται το «Κατάμαυρο σουξέ του ΔΝΤ». Η ανάπτυξη εκτοξεύτηκε το 2011 στο 14,4%, αλλά το 53% του πληθυσμού δεν μπορεί να αντέξει το κόστος αγοράς των τροφίμων και το 30% ζει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας.

Κι όμως, εκεί διάλεξε η «Tate» να εξεταστεί πώς μπορεί η τέχνη να χρησιμοποιηθεί ως κινητήρια δύναμη για τον κοινωνικό μετασχηματισμό, να αναζητηθούν δρόμοι για καινούργια δίκτυα τέχνης και θεσμούς. Ηταν η δεύτερη μεγάλη εκδήλωση σ' ένα δίχρονο πρόγραμμα τεσσάρων συνολικά εκδηλώσεων, με τίτλο «Across the Board», που αφορούν την τέχνη και τις συλλογικότητες από το άκρο της Νότιας Αφρικής μέχρι την Αλγερία. Κύριος σκοπός τους είναι να προβάλλουν τους αναδυόμενους Αφρικανούς καλλιτέχνες και τις πρόσφατες πρακτικές των τοπικών αγορών. Οι επόμενες εκθέσεις και εκδηλώσεις θα επαναλαμβάνονται όχι μόνο στην «Tate» αλλά και σε τρεις μεγάλες πόλεις της Αφρικής: την Ακρα στν Γκάνα, την Ντουάλα στο Καμερούν και το Λάγος στη Νιγηρία.

Η συγκεκριμένη εκδήλωση κλήθηκε να διερευνήσει τα αναδυόμενα δίκτυα τέχνης στην Αφρική, που ενθαρρύνουν την επαγγελματική ανάπτυξη των τεχνών. Προσπάθησε να ανοίξει μια μακροπρόθεσμη συζήτηση σχετικά με τον αντίκτυπο της συλλογικότητας και των τεχνών στην κοινωνική αλλαγή. Πήραν μέρος τρία μεγάλα τοπικά ιδρύματα: το ίδρυμα Nubuke, το ίδρυμα Dei και το Κέντρο Τέχνης για της Κοινωνικές Δομές της Γκάνα. Είχαν προσκληθεί και όλοι οι «ανήσυχοι» άνθρωποι, που επιθυμούν να συνεργαστούν με καλλιτέχνες από το Αλγέρι, την Αντίς Αμπέμπα, το Γιοχάνεσμπουργκ, το Ντακάρ και το Ναϊρόμπι. Στους συμμετέχοντες Αφρικανούς καλλιτέχνες συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων και οι σημαντικότατοι Aida Muluneh, Gabi Ngcobo, Kader Attia, Bernard Akoi-Jackson, Ato Annan, Rikki Wemega-Kwawu, Joe Osae-Addo, Kofi Setordji, Jimmy Ogonga και Nana Oforiatta-Ayim.

Οι πρώτες εκθέσεις του προγράμματος «Across the Board» ξεκίνησαν τον περασμένο Νοέμβριο. Κατ' αρχάς στον νέο χώρο «Tank» της «Τate Modern» παρουσιάστηκαν δύο σημαντικοί καλλιτέχνες, η Otobong Nkanga από τη Νιγηρία και ο Nástio Mosquito από την Αγκόλα, δύο πρωτοπόροι της σύγχρονης τέχνης. Μετέφεραν τις πτυχές της πολιτιστικής τους ταυτότητας στο βρετανικό κοινό. Η Otobong Nkanga μέσα από μια σειρά εγκαταστάσεων διερευνούσε άυλα πράγματα, όπως την ταυτότητα, τη μνήμη και την αντίληψη. Ο Nástio Mosquito, μέσα από τα «ασεβή» βίντεό του, στα οποία απέδιδε συναρπαστικά μουσική, προφορικό λόγο και τραγούδια «a capella», έδωσε ερμηνείες στις έννοιες τέχνη, Αφρική, Δύση. Μπορείτε να δείτε την εκδήλωση από το κανάλι της «Tate»: http://www.tate.org.uk/context-comment/video/across-board

Παρών και ο Γουίλιαμ Κέντριτζ

Στόν ίδιο χώρο ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο και η έκθεση-παρουσίαση του Νοτιοαφρικανού Γουίλιαμ Κέντριτζ, που πρόσφατα απολαύσαμε κι εμείς την παράσταση του «Refuse the Hour» στη «Στέγη». Είχε τίτλο «I am not me, the horse is not mine» (http://www.tate.org.uk/whats-on/tate-modern-tanks/exhibition/william-kentridge-i-am-not-me-horse-not-mine) και ήταν μια εξαιρετική βίντεο-εγκατάσταση προβολής 8 καναλιών. Η προβολή γινόταν ταυτόχρονα στους τοίχους του «Tank» της «Tate», και κάθε ταινία είχε συνεχή ροή (loop) δημιουργώντας έτσι ένα μοναδικό οπτικοακουστικό περιβάλλον. Η κάθε μικρού μήκους ταινία αναφερόταν στο ρώσικο μοντερνισμό, από τα σοβιετικά φιλμ του 1920 και του 1930 μέχρι το καταστροφικό τέλος της ρώσικης πρωτοπορίας. Ο Κέντριτζ έγινε γνωστός από την περίοδο 1989-1996, όταν έκανε ένα σημαντικό κύκλο αλληγορικών ταινιών για τις πολιτικές αναταραχές και το απαρτχάιντ της Νοτίου Αφρικής μέσα από τρεις χαρακτήρες: έναν άπληστο, αχόρταγο ιδιοκτήτη, την παραμελημένη γυναίκα του και τον ποιητή εραστή της.

Το καλοκαίρι η «Tate Μodern» θα συνεχίσει τις εκδηλώσεις. Θα αφιερώσει μια πτέρυγα της σε δύο από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες της Αφρικής. Κατ' αρχάς στην πρώτη μεγάλη έκθεση του ζωγράφου Ibrahim El-Salahi από το Σουδάν με τίτλο: «Ibrahim El-Salahi: A Visionary Modernist», με 100 περίπου έργα από πέντε δεκαετίες διεθνούς καριέρας. Η αναδρομική του αυτή έκθεση θα αναδείξει τα πιο σημαντικά στοιχεία του αφρικανικού και αραβικού μοντερνισμού.

Η «Tate» επίσης απέκτησε και θα εκθέσει μια εξαιρετική δημιουργική εργασία από το Μουσείο Σύγχρονης Αφρικανικής Τέχνης του Meschac Gaba από το Κοτονού του Μπενίν (τέως Δαχομέη) της Δυτικής Αφρικής. Αποτελείται από 12 τμήματα και περιλαμβάνει αίθουσες γάμου, παιχνιδιών, μουσικής, ψυχαγωγίας κ.ά. Η ολοκληρωμένη αυτή δημιουργία του Meschac Gaba βάλλει εναντίον όλων των προκαταλήψεων για τη σύγχρονη αφρικανική τέχνη.

Οι εκθέσεις, οι εκδηλώσεις και οι συζητήσεις φορέων και καλλιτεχνών θα συνεχιστούν σε πολλές αφρικανικές χώρες και πόλεις, ανανεώνοντας συνεχώς τα προγράμματά τους με τη στήριξη της «Tate».

[email protected]