→ΙΤΑΛΙΑ Ο ηγέτης της Κεντροαριστεράς προβάλλει μία ατζέντα προτάσεων και περιμένει την αντίδραση του πραγματικού θριαμβευτή των εκλογών Μπέπε Γκρίλο

Του Θεόδωρου Ανδρεάδη Συγγελάκη

^[1]Πρόκειται για το πολυπλοκότερο σκηνικό της νεότερης ιστορίας της Ιταλίας: αυτή είναι η μόνη διαπίστωση στην οποία συμφωνούν όλοι. Η Κεντροαριστερά κέρδισε την πλειοψηφία στη Βουλή, αλλά όχι στη Γερουσία, ο μπερλουσκονικός συνασπισμός κατάφερε να παραμείνει ζωντανός, χωρίς όμως να μπορεί να αναπτύξει πολιτική πρωτοβουλία, και το κίνημα «Πέντε Αστέρων» του Μπέπε Γκρίλο, με το 25,5% στη Βουλή, στάθηκε ικανό να απορροφήσει σημαντικότατο ποσοστό ψηφοφόρων και από τις δύο παρατάξεις, με κύρια δεξαμενή ψήφων τον προοδευτικό χώρο.

Η Κεντροαριστερά, τώρα, προσπαθεί να αντιδράσει. Ο Πιερλουίτζι Μπερσάνι, αφού αναγνώρισε ότι «η παράταξή του πρέπει να δείξει βαθιά επίγνωση της κατάστασης και μετριοφροσύνη», επιχείρησε να μετατραπεί σε κύριο σημείο αναφοράς του πολιτικού παιχνιδιού: «Εμείς θα παρουσιάσουμε στις πολιτικές δυνάμεις που μπήκαν στο Κοινοβούλιο ένα βασικό πρόγραμμα, με τα κύρια σημεία που εννοούμε να αναπτύξουμε, και θα περιμένουμε την αντίδρασή τους», είναι το μήνυμα που έστειλε ο υποψήφιος πρωθυπουργός των προοδευτικών κατά την πρώτη συνέντευξη Τύπου μετά τις εκλογές.

Μιλάμε, δηλαδή, για τη μεταρρύθμιση του εκλογικού νόμου, τη μείωση του συνολικού κόστους της πολιτικής, μια νέα ηθική και εντιμότητα στον δημόσιο βίο και για τη στήριξη όσων έχουν μείνει άνεργοι και πλήττονται από την κρίση.

Εκ πρώτης όψεως θα μπορούσε να πει κανείς ότι πρόκειται για προτάσεις που απευθύνονται τόσο στην μπερλουσκονική συμμαχία όσο και στο κίνημα «Πέντε Αστέρων», αλλά δεν είναι έτσι. Υπάρχει μια βασική διαφορά. Εστω και αν δεν το είπε ανοιχτά, ο ηγέτης των Δημοκρατικών ταυτίζει την «εντιμότητα του δημόσιου βίου» με την επαναθέσπιση του αδικήματος πλαστού ισολογισμού των εταιρειών και την έγκριση νόμου που να ορίζει το ασυμβίβαστο πολιτικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας. Πρόκειται για δύο μέτρα που ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι δεν πρόκειται ποτέ να στηρίξει, αφού θεωρεί ότι πλήττουν άμεσα τα συμφέροντά του.

Ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς, φτάνει να σκεφτεί κάποιος πως πρώτα θα εκλεγούν οι πρόεδροι Βουλής και Γερουσίας -στα μέσα Μαρτίου- και τότε μόνο θα μπορέσουν να ξεκινήσουν οι διαβουλεύσεις του προέδρου της Δημοκρατίας, Τζόρτζιο Ναπολιτάνο.

Ο Μπερσάνι, όμως, με την κίνησή του αυτή έκανε το πρώτο βήμα. Προσπαθεί να αποδείξει ότι το κόμμα και η συμμαχία του μπορούν ακόμη να εκφράσουν τα βασικά αιτήματα των αριστερών ψηφοφόρων και των ασθενέστερων στρωμάτων και, συγχρόνως, θέλει να «αναγκάσει» το κίνημα «Πέντε Αστέρων» να βγει από την απομόνωσή του και να πάρει θέση επί συγκεκριμένων προτάσεων.

Το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών απομακρύνεται, γιατί άλλωστε γνωστοί συνταγματολόγοι υποστηρίζουν ότι ο Ναπολιτάνο, η θητεία του οποίου ολοκληρώνεται σε λίγες εβδομάδες, δεν έχει καν τη δικαιοδοσία να προκηρύξει και να ελέγξει τη διεξαγωγή μιας νέας εκλογικής αναμέτρησης. Οπως απομακρύνεται, παράλληλα, και η πιθανότητα συνεργασίας με την Κεντροδεξιά του καβαλιέρε.

Κανείς δεν μπορεί να την αποκλείσει με βεβαιότητα, αλλά η Κεντροαριστερά την απεύχεται: φοβάται ότι με ένα τέτοιο πείραμα θα έχανε και νέο ποσοστό ψηφοφόρων και, από την άλλη, δεν θέλει να δώσει νέα παράταση στην πολιτική καριέρα του «μίστερ τιβί».

Είναι σαφές, άλλωστε, ότι βασικής σημασίας στελέχη των προοδευτικών, όπως ο Νίκι Βέντολα -επικεφαλής του κόμματος Αριστερά και Ελευθερία- και η Αννα Φινοκιάρο, εκπρόσωπος των Δημοκρατικών στη γερουσία, ζητούν άμεση προσέγγιση των βουλευτών και γερουσιαστών του Γκρίλο.

Θα πρέπει να δούμε πού θα οδηγήσει η όλη στρατηγική του Μπερσάνι και αν υπάρχουν ρεαλιστικές πιθανότητες επιτυχίας.

Αρχίζοντας, παραδείγματος χάριν, από το κύριας σημασίας θέμα του ευρώ. Τα «Πέντε Αστέρια» θέλουν δημοψήφισμα με το οποίο οι Ιταλοί να πουν αν θέλουν να παραμείνουν εντός του ενιαίου νομίσματος, έστω και αν το Σύνταγμα της χώρας δεν το προβλέπει.

Το Δημοκρατικό Κόμμα είναι διατεθειμένο, όπως δηλώνει τώρα ο επικεφαλής του, «να ζητήσει επανεξέταση της οικονομικής πολιτικής», χωρίς όμως να τεθεί υπό συζήτηση, σε καμία περίπτωση, το μέλλον του ευρώ. Εστω και αν αναγνωρίζει ότι «το ιταλικό αποτέλεσμα είναι καμπανάκι για όλη την Ευρώπη και για τις αντιδράσεις που προκαλεί η πολιτική λιτότητας».

Οι μετεκλογικοί ελιγμοί μόλις άρχισαν. Ο «διάλογος εξ αποστάσεως» θα συνεχιστεί και το κίνημα του Γκρίλο καλείται να αποφασίσει κατά πόσο είναι διατεθειμένο να στηρίξει μια δεσμευτική πολιτική ατζέντα ή αν προτιμά, όντως, να κρατηθεί μακριά από τις συγκεκριμένες εξελίξεις. Κανείς δεν θέλει να «καεί», είναι σαφές. Αλλά το παιχνίδι αυτό είναι περίεργο. Δεν υπάρχει κανένα, πρόσφατο, ιστορικό προηγούμενο.