Οι εκλογές στη γειτονική μας Ιταλία και οι περίπλοκες και σχεδόν αδιέξοδες ισορροπίες που προέκυψαν, έδωσαν την ευκαιρία σε εγχώριους πολιτικούς, κόμματα και αναλυτές να εκφράσουν μια τεράστια ποικιλία απόψεων και εκτιμήσεων, προσπαθώντας να εξιχνιάσουν το σύγχρονο ιταλικό αίνιγμα.

Ετσι είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε κυριολεκτικά οξυδερκείς αναλύσεις, αλλά και τραγικές κοινοτοπίες για την εντυπωσιακή εκλογική επιτυχία ενός πρώην κωμικού ή για τη νεκρανάσταση ενός πολιτικού που αρκετοί τον είχαν ξεγράψει οριστικά. Πολλοί προσπάθησαν να αποκρυπτογραφήσουν την ψήφο των Ιταλών πολιτών δανειζόμενοι ή αντιγράφοντας ελληνικές συνταγές, εκτιμώντας ουσιαστικά τις πολιτικές δυνάμεις μιας μεγάλης και αναπτυγμένης βιομηχανικά ευρωπαϊκής χώρας με τα μέτρα της τελείως διαφορετικής ελληνικής πραγματικότητας. Ούτε ο Μπερσάνι ούτε ο Μπερλουσκόνι και πολύ περισσότερο ο Γκρίλο μπορούν να ταυτιστούν ή να παραλληλιστούν με σύγχρονους Ελληνες πολιτικούς ηγέτες.

Ακόμη περισσότερο δεν μπορούμε να βρούμε ακριβείς, υπαρκτές αναλογίες ανάμεσα στους συνασπισμούς των κομμάτων της ιταλικής Κεντροαριστεράς και Κεντροδεξιάς με τα σημερινά ελληνικά παλαιοκομματικά σχήματα (ακόμη και η προσπάθεια συγκρότησης ενιαίου κόμματος από τμήμα της Αριστεράς δεν έχει καμία σχέση με τις αλλαγές και τους μετασχηματισμούς που σημειώθηκαν στην Ιταλία).

Κάποιοι άλλοι δεν χρειάστηκε να κουραστούν πολύ: κατά τη γνώμη τους, όλα τα πολιτικά σχήματα υπηρετούν την «αστική διαχείριση» και γι' αυτό είναι απορριπτέα. Το σύστημα, λένε με ύφος χιλίων καρδιναλίων, έχει τη δυνατότητα να χωνεύει τα πάντα, ακόμα και τη δήθεν αντισυστημική ψήφο!…

Πολύ λογικό λοιπόν να συμφωνούν απολύτως με ένα πολιτικό σχήμα το οποίο κατέβασε υποψήφιους μόνο για τους Ιταλούς κατοίκους εξωτερικού…

Η κατάσταση στην Ιταλία δεν μπορεί να αναλυθεί διεξοδικά από τη θέση ενός κυρίου άρθρου. Μπορούμε όμως να αντλήσουμε από αυτήν ορισμένα χρήσιμα διδάγματα για τις ελληνικές πολιτικές εξελίξεις – αυτές που σημειώνονται και αυτές που προμηνύονται. Ενα πρώτο δίδαγμα είναι η προσεκτική αποτίμηση του φαινομένου Γκρίλο, οι ρίζες το οποίου, πέρα από τις ιταλικές ιδιομορφίες, έχουν ένα κοινό -πανευρωπαϊκό θα λέγαμε- στοιχείο: το γεγονός ότι κατάφερε να εκφράσει την οργή, την αγανάκτηση και την απορριπτική διάθεση ενός τεράστιου τμήματος των ψηφοφόρων. Οι εύκολοι χαρακτηρισμοί χρησιμεύουν απλώς στο να ξορκίζουν το κακό…

Ενα δεύτερο και ουσιαστικότερο δίδαγμα έχει να κάνει με την ανάγκη να αποκτήσει η Αριστερά ένα πρόγραμμα διεξόδου από την κρίση που δεν θα περιορίζεται στην περιγραφή των προβλημάτων, αλλά θα προτείνει συγκεκριμένες και εφαρμόσιμες λύσεις με άμεσα αποτελέσματα. Οι χώρες της Ευρώπης και πολύ περισσότερο του μεσογειακού Νότου χρειάζονται μια σύγχρονη Αριστερά που να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς της με τις αγκυλώσεις του παρελθόντος, αλλά να μην υποκύπτει στις σειρήνες της εύκολης ρητορείας.

Ενα ουσιαστικό πολιτικό πρόγραμμα με κυβερνητικές προτάσεις δεν μπορεί παρά να υποστηρίζεται σθεναρά από ευρύτατες λαϊκές μάζες και να συνοδεύεται από την ιδεολογικο-πολιτική ηγεμονία στην κοινωνία. Αρκετά χρόνια πέρασαν από την κατάρρευση του «υπαρκτού». Καιρός να ανοίξουμε νέους δρόμους.