Eλλείψει συμφωνίας Κογκρέσου και προέδρου, τέθηκαν από χθες αυτομάτως σε ισχύ μειώσεις δαπανών συνολικού ύψους 1,2 τρισ. δολαρίων

Της Ελλης Πάνου

^[1]Οι Ρεπουμπλικανοί χρειάζονταν επειγόντως μια «νίκη εντυπώσεων» για να σηκώσουν κεφάλι και να συσπειρώσουν τους απογοητευμένους οπαδούς -δεξιούς και πολύ δεξιούς. Ενώ, από την άλλη πλευρά, ο Λευκός Οίκος επέμενε σε μια επιθετική πολιτική δημοσίων σχέσεων για να εξαναγκάσει τους αντιπάλους του να επιστρέψουν με πιο «λογικές» θέσεις στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Κανείς από τους δύο, προς το παρόν, δεν έχει κερδίσει αυτό το μπρα ντε φερ, που είναι το τελευταίο κεφάλαιο στο θρίλερ της μείωσης του τεράστιου ελλείμματος της αμερικανικής οικονομίας.

Για άλλη μια φορά τα τελευταία τρία χρόνια, η χώρα βρίσκεται στο παρά πέντε ακόμα ενός δημοσιονομικού αδιεξόδου, αφού, ελλείψει επίτευξης συμφωνίας μεταξύ Κογκρέσου και προέδρου, τέθηκαν από χθες αυτομάτως σε ισχύ περικοπές συνολικού ύψους 1,2 τρισ. δολαρίων, σε βάθος 10ετίας, μέχρι το 2033!

Τη διαδικασία -γνωστή ως sequestration, δηλαδή κατάσχεση ή παρακράτηση- χρησιμοποίησε ο Λευκός Οίκος τον Αύγουστο του 2011 ως μέσο πίεσης προς τους Ρεπουμπλικανούς, εκτιμώντας ότι η απειλή για δραστικό τσεκούρωμα κονδυλίων κυρίως στο Πεντάγωνο -προοπτική που θεωρείται ανάθεμα για τους συντηρητικούς- θα τους υποχρεώσει σε γρήγορη υποχώρηση. Τα δεδομένα όμως φαίνεται ότι άλλαξαν και η επιθυμία των Ρεπουμπλικανών να εμποδίσουν περαιτέρω αύξηση των φόρων στα υψηλά εισοδήματα επικράτησε του φόβου για περικοπές στην άμυνα. Στο διά ταύτα, οι δύο πλευρές, παρότι συμφωνούν ότι οι αυτόματες περικοπές είναι πολύ κακή ιδέα, παραμένουν διχασμένες στην ουσία: ο μεν Μπαράκ Ομπάμα επιμένει ότι η εξοικονόμηση θα πρέπει να περιλαμβάνει πρόσθετους φόρους, οι δε Ρεπουμπλικανοί λένε ότι θα πρέπει να αφορά μόνο περικοπές δαπανών.

Με τούτα και με εκείνα, λοιπόν, έφτασε χθες πάλι η «ώρα μηδέν» και τουλάχιστον 85 δισ. δολάρια θα πρέπει να περικοπούν το τρέχον δημοσιονομικό έτος από μια σειρά κυβερνητικών προγραμμάτων, όπως τo κρατικό πρόγραμμα περίθαλψης Medicare, τα επιδόματα κοινωνικής κατοικίας, τα επιδόματα βρεφονηπιακών σταθμών, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες ομοσπονδιακοί υπάλληλοι θα πρέπει να πάρουν υποχρεωτική άδεια άνευ αποδοχών, με μεγάλες συνέπειες στην εύρυθμη λειτουργία του δημόσιου τομέα. Ιδιαίτερο θα είναι το πλήγμα για το Πεντάγωνο, όπου οι περικοπές αγγίζουν τα 47 δισ. και τα κατά συνέπεια θα πρέπει να μειωθεί το πολιτικό προσωπικό και να ακυρωθούν συμβόλαια με εργολάβους.

Στην πραγματικότητα, όμως, υποστηρίζει το Reuters, παρά τις περικοπές το κράτος δεν πρόκειται να εξοικονομήσει αυτά τα χρήματα. Αφενός λόγω του περίπλοκου τρόπου που διαχειρίζεται τα κονδύλια της η αμερικανική κυβέρνηση κι αφετέρου διότι η οικονομία θα μπει στον γνωστό φαύλο κύκλο: το νέο κύμα λιτότητας θα οδηγήσει σε μειωμένα έσοδα από φόρους (περίπου 6 δισ. λιγότερα υπολογίζονται για φέτος) και σε αύξηση των καταβαλλόμενων επιδομάτων, ενώ επιπλέον οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες -κυρίως το Πεντάγωνο- θα πρέπει να πληρώσουν πρόστιμα στους προμηθευτές εάν αναγκαστούν να ακυρώσουν συμβόλαια και εργολαβίες. Γι' αυτό και τελικά η πραγματική εξοικονόμηση κονδυλίων μπορεί να είναι πολύ μικρότερη από αυτή που οραματίζονται τα γεράκια της λιτότητας.

Σύμφωνα με έρευνα του Διακομματικού Κέντρου Πολιτικής της Ουάσινγκτον, οι αυτόματες περικοπές δεν θα καταφέρουν να περιορίσουν το κρατικό χρέος μακροπρόθεσμα, διότι δεν αντιμετωπίζουν το κόστος της υγείας, που προβλέπεται να εκτιναχθεί σε επίπεδα-ρεκόρ λόγω της γήρανσης του πληθυσμού. Εάν δεν ίσχυε το μέτρο, το χρέος των ΗΠΑ θα εξισωνόταν με το μέγεθος της αμερικανικής οικονομίας το 2031. Τώρα, με τις περικοπές εν ισχύι, η χρονολογία-ορόσημο απλώς θα παραταθεί μια διετία.