Η κυβέρνηση Κάμερον επιχειρεί να στερήσει από τους μετανάστες την πρόσβαση στα κοινωνικά βοηθήματα, την επιδοτούμενη κατοικία και τις δημόσιες υπηρεσίες

Της Ελλης Πάνου

^[1]«Θέλουμε να μπούμε στη χώρα σας πριν κάποιος κλειδώσει την πόρτα… Κοιτάξτε πού μένουμε! Δεν υπάρχει τίποτε εδώ για μας. Ούτε δουλειές, ούτε λεφτά… Μόνο στη γειτονιά μου, εκατοντάδες ετοιμάζονται να φύγουν», λέει ο Ιόρνταν Ρούπα, κρατώντας στο ένα χέρι ένα μπουκάλι φτηνό αλκοόλ και στο άλλο το κινητό του. Δείχνει τους βρόμικους δρόμους γύρω του, γεμάτους με αγέλες από αδέσποτα σκυλιά, βουνά από σκουπίδια και μπάζα, καμένα αυτοκίνητα και συντρίμμια.

Ο 35χρονος Ρούπα ζει σε ένα διαβόητο γκέτο, έξω από το Βουκουρέστι, ελπίζοντας ότι ο θείος του, που ζει 1.600 μίλια μακρύτερα, στο Λονδίνο, θα του στείλει εισιτήριο χωρίς επιστροφή για τον… παράδεισο. Αυτή είναι η «Γη της Επαγγελίας» και για τον Ρούπα και για δεκάδες χιλιάδες συμπατριώτες του: η Βρετανία. Κι αυτό είναι που τρέμει το Λονδίνο, αλλά και το Παρίσι και το Βερολίνο: ότι ένα κύμα εξαθλιωμένων, ανειδίκευτων μεταναστών θα διασχίσει τα σύνορά τους και θα ζήσει «κλέβοντας» τον κόσμο και «ληστεύοντας» τα κοινωνικά τους ταμεία.

Συνολικά, 29 εκατομμύρια είναι οι Βούλγαροι και οι Ρουμάνοι και θεωρητικά αυτές οι «ορδές των φτωχών» περιμένουν με ανυπομονησία την 1η Ιανουαρίου του 2014, όταν θα αποδοθεί και σε αυτούς το δικαίωμα της ελεύθερης εργασίας μέσα στα όρια της Ε.Ε. Ο Ρούπα, αν και δεν μιλάει σχεδόν καθόλου αγγλικά, σχεδιάζει ήδη το ταξίδι του. Μετά την αποβίβασή του στον σιδηροδρομικό σταθμό Βικτόρια, λέει, η πρώτη του στάση θα είναι τα γραφεία του «Big Issue», μιας «εφημερίδας του δρόμου» με κοινωνικό περιεχόμενο, που γράφεται από επαγγελματίες δημοσιογράφους, αλλά διανέμεται από άστεγους που θέλουν να κερδίσουν ένα μεροκάματο. Ενα παραθυράκι στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, ωστόσο, επιτρέπει στους πωλητές του «Big Issue» να καταγράφονται ως «ελεύθεροι επαγγελματίες», να αποκτούν αριθμό κοινωνικής ασφάλισης και μαζί με αυτόν, σύμφωνα με τον νόμο, να συμπεριλαμβάνονται στο εργατικό δυναμικό της χώρας.

Πέρσι, για παράδειγμα, τα στοιχεία έδειξαν ότι ένας στους τρεις διανομείς της εφημερίδας αυτής στη Βρετανία είναι Ρουμάνος. «Ο θείος μου λέει ότι μπορείς να κερδίσει 40-45 λίρες την ημέρα πουλώντας την εφημερίδα, ενώ εδώ, στη Ρουμανία, αυτά τα λεφτά δεν τα κερδίζεις ούτε σε μία εβδομάδα», λέει ο Ρούπα, που ετοιμάζεται να ακολουθήσει μια οικεία για τους συμπατριώτες του διαδρομή: ήδη, πολύ πριν ανοίξουν επίσημα τα σύνορα, 15 συγγενείς του έχουν εγκατασταθεί στη Βρετανία μαζί με περίπου 100.000 άλλους Ρουμάνους. « Οταν βολευτώ στο Λονδίνο, υπάρχουν πολλές δουλειές να κάνω. Θα βρω κάτι σε οικοδομές ή να πλένω αυτοκίνητα… όπου πληρώνουν καλύτερα» ονειρεύεται ο Ρούπα, που ελπίζει ότι σύντομα θα έχει εξοικονομήσει αρκετά χρήματα έτσι ώστε να πληρώσει τα εισιτήρια για τη γυναίκα του και τα δυο μικρά παιδιά του. Υπολογίζει ότι σε λιγότερο από ένα χρόνο θα έχουν μάθει όλοι να μιλάνε «τα αγγλικά της Βασίλισσας»…

Τέτοια ρεπορτάζ, όπως αυτό της «Daily Mail», προκαλούν ρίγη στους Συντηρητικούς, αλλά και σε μεγάλη μερίδα των Βρετανών, καθώς, σύμφωνα με την περσινή απογραφή, στη χώρα έχουν ήδη εγκατασταθεί την τελευταία οκταετία 1.114.368 μετανάστες από την Ανατολική Ευρώπη, στη συντριπτική τους πλειονότητα Πολωνοί, αλλά και περίπου 100.000 Ρουμάνοι.

Αυτό που θέλει να κάνει η κυβέρνηση Κάμερον είναι να εμποδίσει τον «τουρισμό των επιδομάτων», όπως γράφει χαρακτηριστικά η εφημερίδα «Guardian», στερώντας από τους μετανάστες την πρόσβαση στα κοινωνικά βοηθήματα, την επιδοτούμενη κατοικία και τις δημόσιες υπηρεσίες, όπως τα νοσοκομεία. Ενώ εξετάζει και το σενάριο υποχρεωτικού επαναπατρισμού των μεταναστών που δεν έχουν τα μέσα να συντηρηθούν.

Με τρόμο βλέπουν αυτά τα σενάρια της μαζικής φυγής από την ανέχεια προς την ευημερία και το Παρίσι και το Βερολίνο. Στα γερμανικά ομόσπονδα κρατίδια η συζήτηση έχει ανάψει για τη «μετανάστευση της φτώχειας». Σύμφωνα με έκθεση της Ομοσπονδίας των Πόλεων, οι δήμοι δεν μπορούν πλέον να χειριστούν μόνοι τους τα προβλήματα που προκύπτουν από τη μετανάστευση και ζητούν επιπλέον οικονομική βοήθεια από το ομοσπονδιακό κράτος.

Ηδη τα κέντρα αστέγων σε πόλεις όπως Αμβούργο, Μόναχο, Στουτγάρδη, Κολονία, είναι ασφυκτικά γεμάτα και ο κόσμος περιμένει από έξω, σε ουρές, μέχρι αργά το βράδυ, για να βρει ένα κρεβάτι να περάσει την νύχτα του. Είναι και Γερμανοί, αλλά ένα ποσοστό πάνω από 15% είναι μετανάστες. Ο πληθυσμός των αστέγων έχει αυξηθεί απότομα τα τελευταία χρόνια, γράφει το Spiegel, κυρίως λόγω της άφιξης φτωχών μεταναστών από την Ρουμανία, Βουλγαρία κι άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Φθάνουν με ελάχιστα χρήματα και σχεδόν καθόλου δεξιότητες, εγγράφονται ως υπάλληλοι επιχείρησης- συχνά ανύπαρκτης – και μετά εφόσον βρουν απασχόληση, δουλεύουν παράνομα για 3 ευρώ την ώρα. «Η μετανάστευση είναι ένα πρόβλημα που διογκώνεται με τα χρόνια, αλλά οι πολιτικοί κάνουν πως δεν το βλέπουν», λέει ο Τόμας Σελτ, επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Task Force για τους Αστεγους. «Ορισμένοι χρήζουν πραγματικά βοήθειας, άλλοι χρησιμοποιούν τα κέντρα αστέγων ως «ξενοδοχεία», εκμεταλλευόμενοι το σύστημα και καταλαμβάνοντας κρεβάτια, που άλλοι έχουν πραγματικά ανάγκη».

Τα στοιχεία δείχνουν ότι όσοι Ρουμάνοι και Βούλγαροι είχαν τη δυνατότητα να εγκαταλείψουν τις χώρες τους το έχουν ήδη κάνει. Για παράδειγμα, υπολογίζεται ότι ένα εκατομμύριο Ρουμάνοι ζουν και εργάζονται στην Ιταλία, 900.000 στην Ισπανία και 209.000 στη Γερμανία, όπου έχουν μεταναστεύσει και 121.000 Βούλγαροι.

Οι ανειδίκευτοι φτωχοί, λοιπόν, είναι το αγκάθι για τους Ευρωπαίους εταίρους και κυρίως, οι εκατοντάδες χιλιάδες Ρομά (2,3 εκατομμύρια υπολογίζουν ορισμένοι ότι είναι ο συνολικός πληθυσμός τους) που ζουν σε Βουλγαρία και Ρουμανία. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, μόνο το 0,6% εξ αυτών έχει ανώτερη μόρφωση και οι περισσότεροι δυσκολεύονται να βρουν δουλειά στις χώρες που τους φιλοξενούν. Για παράδειγμα, το ποσοστό της ανεργίας μεταξύ των μεταναστών Ρομά ηλικίας 25-54 ετών είναι 33% στην Ιταλία και 46% στην Ισπανία.