Τρίτη ματιά 

Του Πέτρου Μανταίου

Την περασμένη Τετάρτη, η Εταιρεία Μελέτης Ιστορίας της Αριστερής Νεολαίας (ΕΜΙΑΝ) έδωσε συνέντευξη Τύπου στα Γραφεία της ΕΣΗΕΑ με θέμα την αποκατάσταση της εντοιχισμένης, γωνία Σταδίου και Εδουάρδου Λω, χάλκινης ανάγλυφης προσωπογραφίας του Σωτήρη Πέτρουλα, που έκλεψαν άγνωστοι τον περασμένο Δεκέμβριο. Σε προηγούμενη ανακοίνωσή της η ΕΜΙΑΝ είχε καταδικάσει την ανωτέρω κλοπή ως «ενέργεια εγκληματική και αντιδημοκρατική» και ως «πράξη», «από όποια πλευρά και αν έχει σχεδιαστεί και εκτελεστεί», «πραγματικά αποτρόπαιη».

Οχι πως δεν συμφωνώ. Η πράξη καθεαυτή και καταδικαστέα είναι και αποτρόπαια εγκληματική. Ομως έχω ορισμένες επιφυλάξεις ως προς το «αντιδημοκρατική», κυρίως με το «από όποια πλευρά και αν έχει σχεδιαστεί…» και με ό,τι αυτό πιθανόν υπαινίσσεται. Επιφύλαξη που διατύπωσα και σε παλαιότερη «Τρίτη ματιά» («Τ’ αγάλματα λυγίζουν», 17.11.12). Οπου αναφερόμουν σε «νέα εποχή του χαλκού» και «επιδημία χαλκοθηρίας», με αφορμή τις συχνές κλοπές χάλκινων και εν γένει μεταλλικών αντικειμένων, από αγάλματα μέχρι σιδηροσωλήνες, καμπάνες και κολυμπήθρες, με… έμφαση στα ηλεκτροφόρα καλώδια∙ εδώ καταγράφονται και δύο κλέφτες νεκροί: πέρσι σε κολόνα της ΔΕΗ στην Ημαθία και φέτος σε καλωδίωση του Προαστιακού. Σωστά, επομένως, οι μετέχοντες στη συνέντευξη ήταν ιδιαίτερα προσεκτικοί σε καταλογισμούς!

Υπενθυμίζω ότι ο Σωτήρης Πέτρουλας, φοιτητής της Ανωτάτης Εμπορικής, οργανωμένος στην Αριστερά, αποτελεί σύμβολο δημοκρατικής αντίστασης ως θύμα αστυνομικής βίας στα «Ιουλιανά» του ’65, ακριβώς στη θέση της εν λόγω τιμητικής, κλεμμένης χάλκινης προσωπογραφίας του. Εξ αυτού ίσως και τα υπαινικτικά συμφραζόμενα στην ανακοίνωση της ΕΜΙΑΝ. Ανάλογα, άλλωστε, συμφραζόμενα είχε υπαινιχθεί και η «άλλη πλευρά», πέρσι που κλάπηκε, από τη συμβολή Πατησίων και Αλεξάνδρας, η ορειχάλκινη προτομή (πρώτη κλοπή του είδους που έγινε αντιληπτή!) του συνταγματάρχη Δημητρίου Ψαρρού, θύματος του ΕΛΑΣ!

Δεν αποκλείω το ενδεχόμενο, η προσωπογραφία του Πέτρουλα να αποκαθηλώθηκε από πολιτικά μικρόνοες ή «σαπρόφυτα» που τα τρέφει το «βακτηρίδιο» του διχασμού. Θεωρώ όμως την πιθανότητα περιορισμένη. Δεν υπάρχει επομένως λόγος, τέτοιες ώρες εύφλεκτες, να… υποδαυλίζουμε υποψίες. Αντιθέτως, υπάρχουν μνημεία στην Αθήνα, για τα οποία μπορεί κανείς βάσιμα να υποψιαστεί ότι κάτι τρέχει!

Πρόχειρα μου έρχεται στο μυαλό, για παράδειγμα, ο ωραίος ορειχάλκινος Εφηβος του Θανάση Απάρτη, από τα μνημειώδη γλυπτά της σύγχρονης ελληνικής γλυπτικής. Τοποθετήθηκε, αρχικά, στο Πολύγωνο, στην τότε αλάνα της Σχολής Ευελπίδων, όπου κακόπαθε! Χρόνια μετά, μεταφέρθηκε στο Μετς, Καλλιρρόης και Αθανασίου Διάκου. Από όπου, κοντά δεκαπέντε χρόνια τώρα, απουσιάζει… επισκευαζόμενος∙ όπως με είχαν ενημερώσει παλαιότερα από τα εργαστήρια γλυπτικής του δήμου. Ομως έχω πειστήρια (δημοσιευμένες επιστολές) από… ευλαβείς χριστιανούς που διαμαρτύρονταν, επειδή ο γυμνός Εφηβος (με το εμφανές, καίτοι ελαφρώς… περιτετμημένο από χέρι ανθρώπου, μόριο)… σκανδάλιζε τους πιστούς που εκκλησιάζονταν στην παρακείμενη, επίσης ωραία, εκκλησία της Αγίας Φωτεινής! Χωρίς γνώση -ή με… προλήψεις- ούτε μνήμες σώζονται ούτε μνημεία φυλάσσονται…