Η Tate Liverpool αναδεικνύει την επαναστατικότητα του ’70

Η φιλόδοξη έκθεση, που συνδέει τη μουσική με τα εικαστικά και τη μόδα, είναι γεμάτη από έντονο μακιγιάζ, γκλίτερ, παπούτσια πλατφόρμες, ελαστικά ρούχα και αεροδυναμικά χτενίσματα

Της Παρής Σπίνου

^[1]H δεκαετία του ’60, που έφερε τη ροκ επανάσταση και τη σεξουαλική απελευθέρωση, έχει εκτιμηθεί. Το ίδιο και η δεκαετία του ’80, που ανέδειξε το λάιφσταϊλ και τη σημασία της «εικόνας» στη μαζική κουλτούρα. Κάπου εκεί ανάμεσα στριμώχνονται τα μάλλον υποτιμημένα 70’s – ιδιαίτερα τα χρόνια πριν από την έλευση του πανκ.

Κι όμως. Στο Λονδίνο στις αρχές της δεκαετίας του ’70 ζούσαν μια ξέφρενη εποχή γεμάτη ροκ μουσική και πειραματική τέχνη, με μπόλικη αστραφτερή χρυσόσκονη. Μια πρωτότυπη έκθεση με τίτλο «Glam! The Performance of Style» στην Τate Liverpool φέρνει στην επιφάνεια σημαντικές στιγμές εκείνης της περιόδου, που ταρακούνησε συντηρητικές πεποιθήσεις και υποστήριξε τον φεμινισμό και το κίνημα των ομοφυλόφιλων. Εδωσε νέα διάσταση στη σκηνική εμφάνιση των μουσικών καθιερώνοντας τον όρο «γκλαμ ροκ» και διεύρυνε τα όρια της τέχνης.

Η φιλόδοξη έκθεση, που συνδέει τη μουσική με τα εικαστικά και τη μόδα, είναι γεμάτη από έντονο μακιγιάζ, γκλίτερ, παπούτσια πλατφόρμες, ελαστικά ρούχα, αεροδυναμικά χτενίσματα… Γεμάτη από λαμπερή «γκλαμουριά», πριν κι αυτή η επανάσταση γίνει μέινστριμ, πριν η έκπληξη καταλήξει καλτ.

Ξεκινάει με τους προδρόμους του «γκλαμ» – όπως τους χαρακτηρίζουν οι επιμελητές της. Είναι ο Ντέιβιντ Χόκνεϊ με τον γνωστό πίνακα που απεικονίζει τους σχεδιαστές Σίλια και Οσι Κλαρκ στο καθιστικό τους. Κι ο Ρίτσαρντ Χάμιλτον, με το «Swinging London», στο οποίο δημιουργεί κολάζ με φωτογραφικά στιγμιότυπα της σύλληψης του Μικ Τζάγκερ και του γκαλερίστα του, Ρόμπερτ Φρέιζερ, για ναρκωτικά.

Από το αφιέρωμα δεν θα μπορούσε να λείψει ο Αντι Γουόρχολ, ο οποίος, κάνοντας τομή στην ποπ κουλτούρα, επηρέασε και τους καλλιτέχνες της γκλαμ ροκ σκηνής. Το θεατρικό έργο του «Pork», με μπόλικο γυμνό και χορό, που παρουσιάστηκε αρχικά στη Νέα Υόρκη και στη συνέχεια στο Λονδίνο, λέγεται πως ενέπνευσε τον Ντέιβιντ Μπάουι στο ανδρόγυνο πλάσμα που έπεσε στη Γη, στη θρυλική ταινία «Ziggy Stardust».

Ομως και άλλοι καλλιτέχνες αναδείχθηκαν τότε. Ο Μπράιαν Φέρι με τους Roxy Music, ο Μπράιαν Ινο, πολύ περισσότερο ο Μαρκ Μπόλαν, που σκοτώθηκε σε αυτοκινητικό δυστύχημα το 1977. Ολοι αυτοί δεν αμέλησαν να προσθέσουν χρυσόσκονη στη σκηνική τους εμφάνιση, δημιουργώντας ένα εκκεντρικό «λουκ». Αλλωστε ο Φέρι, σε συνέντευξή του το 1972, τόνιζε: «Δεν μπορούμε να ανέβουμε στη σκηνή χωρίς μια παρουσίαση. Μπορούμε να είμαστε ειλικρινείς στη μουσική, χωρίς να είμαστε βαρετοί στην εμφάνιση».

Ως «υπέρτατο γκλαμ ροκ έργο τέχνης» της έκθεσης χαρακτηρίζεται το «Celebration? Realife» (1972) του Μαρκ Καμίλ Τσάιμοβιτς, με κομμάτια από καθρέφτες που αντανακλούν φώτα να αναβοσβήνουν στους ρυθμούς τραγουδιών του Μπάουι. Στην ανασύσταση του έργου ειδικά για την Tate Liverpool, o καλλιτέχνης πρόσθεσε και μια γυναικεία γόβα που βρήκε σε δρόμο της πόλης, ως «τεκμήριο νυχτερινής κραιπάλης».

Ενδιαφέρον έχουν και οι εκθεσιακές ενότητες που αναφέρονται στις έννοιες της μεταμφίεσης, της μεταμόρφωσης, αλλά και της ταυτότητας, με έργα σημαδιακά, που κατέρριψαν ταμπού γύρω από το φύλο και το σεξ.

Πρόκειται για τις γνωστές πολαρόιντ του Ουλάι, ο οποίος εμφανίζεται ντυμένος μισός άντρας, μισός γυναίκα, παίζοντας με την «ανδρόγυνη» φύση. Ο Γιούργκεν Κλάουκε στη σειρά φωτογραφιών «Transformer» του 1973 τοποθετεί πρόσθετα μέλη στο σώμα του, με αρσενικά και θηλυκά χαρακτηριστικά. Η Σίντι Σέρμαν με μανία φωτογραφίζει τους τρανσέξουαλ φίλους της στη Νέα Υόρκη. Επηρεασμένος από το Χόλιγουντ, αλλά και από το αμερικανικό αντεργκράουντ, ο Τζακ Σμιθ κάνει περφόρμανς όπου πρωταγωνιστούν drug queens.

Είναι μια έκθεση γεμάτη φανταχτερά χρώματα, φτερά, γούνες, λάτεξ, βινύλιο και άλλα φετιχιστικά σύμβολα του «γκλαμ». Ο Σίγκμαρ Πόλκε φωτογραφίζεται τυλιγμένος με δέρμα φιδιού. Ο Αλεν Τζόουνς φτιάχνει γυναικεία μανεκέν που χρησιμοποιούνται σαν καρέκλες και τραπέζια και προκαλεί τις φεμινίστριες.

Εργαστήρια και συζητήσεις υποστηρίζουν το πνεύμα της έκθεσης, καθώς και προβολές καλτ ταινιών, όπως «Pink Flamingos» του Τζον Γουότερς με την Ντιβάιν και «Flaming creatures» του Τζακ Σμιθ, όπου ερμαφρόδιτα πλάσματα και ακόρεστα βαμπίρ επιδίδονται σε όργια.

[email protected]

INFO: Διάρκεια μέχρι 12 Μαΐου.