Υποσημειώσεις

Του Γιώργου Σταματόπουλου

Ωραία. Δυο λόγια για τα 100 τεύχη της Εφημερίδας των Συντακτών, ως μια μικρή συμβολή στο μέλλον (της). Μου τηλεφωνούν φίλοι και γνωστοί απ' όλη την Ελλάδα με έκδηλη την αγωνία τους για το πώς πάει το αυτοδιαχειριστικό, συνεταιριστικό εγχείρημά μας. Ομολογώ, δεν είμαι σε θέση να τους διαφωτίσω, διότι το εγχείρημα είναι ξένο για την πλειονότητα των Ελλήνων πολιτών, αλλά και για τους ίδιους τους δημοσιογράφους. Οι περισσότεροι ήμασταν ανέτοιμοι, ανενημέρωτοι για τέτοιου είδους οικονομικές – πολιτικές – κοινωνικές προτάσεις, κουβαλώντας τη «φιλοσοφία» της ιεραρχίας μιας κλασικής εφημερίδας.

Αυτό το βάρος εμποδίζει το άμεσο άκουσμα της κραυγής των απελπισμένων, αλλά είναι γεγονός ότι άπαντες προσπαθούν να το αποβάλουν. Εκείνο που ταπεινά μπορώ να πω είναι ότι δεν χωράνε ματαιόδοξοι και δοκησίσοφοι σε μια τέτοια εφημερίδα, μήτε συνωμοσιολόγοι και παρεούλες, ομάδες δηλαδή που, δήθεν, μπορούν να επηρεάσουν τη γραμμή της εφημερίδας. Κάτι τέτοιο θα ήταν αστείο και τραγικό ταυτόχρονα. Οφείλω να πω, για τους αναγνώστες, ότι δεν εξέλιπον τέτοια φαινόμενα, που ως συνήθως ταρακουνάνε τη συνοχή και αποδιαρθρώνουν τον κορμό του στόχου της ελεύθερης διακίνησης ιδεών και της αντικειμενικής πληροφόρησης. Είναι, όμως, τόσο ολίγιστα μπροστά στη δυναμική της συγκυρίας και του καιρού, που καταντούν απλά παιδιαρίσματα, ως απόηχος δηλαδή της πρότερης, καθαρά καπιταλιστικής, μη γελιόμαστε, νοοτροπίας. Δεν είναι εύκολο να αποχωριστεί κάποιος ένα «εγώ» που γαλουχήθηκε σε άκρατο και άκριτο ανταγωνισμό, τον εξωθεί, όμως, σ' αυτό (στον αποχωρισμό) ή ίδια η κίνηση της εφημερίδας΄ το ομονοείν δηλαδή και το συναποφασίζειν εμφανίζεται από μόνο του.

Εχοντας βέβαια διαβάσει κάποιος την αρχαιοελληνική γραμματεία, και μάλιστα τον Θουκυδίδη, γνωρίζει πως η απληστία, η αρχομανία δεν μπορούν να ξεριζωθούν από τον ψυχισμό μας (η έως τούδε Ιστορία έχει δικαιώσει τον αρχαίο Ελληνα ιστορικό). Αυτό δεν είναι πανάκεια εντούτοις για την ερμηνεία των φαινομένων, απλώς αυτή η γνώση καθιστά τον ερμηνευτή επιφυλακτικό και τον προστατεύει από απολυτότητες που ουδεμία σχέση έχουν με τον λόγο.

Είναι αλήθεια ότι η μοναδικότητα του (νυν) συνεταιρίζεσθαι ξενίζει όλους μας. Δεν θα 'πρεπε, όμως. Αφ' ενός γιατί έχουμε παράδοση στην αλληλεγγύη, εμπειρική οι πρεσβύτεροι, αφ' ετέρου διότι μόνον έτσι είναι δυνατόν να χαραχτεί η αλλαγή πορείας του πολιτικού συστήματος, η ανατροπή του.

Μεγάλα λόγια, θα πει κάποιος καχύποπτος. Ισως. Είμαστε όμως στο έμπειρον της ζωής μας, όχι στο άπειρον του Αναξίμανδρου (αυτό που δεν έχει πέρας αλλά και αυτό που δεν έχει δοκιμαστεί, κάτι του οποίου δεν έχουμε εμπειρία). Προσωπικά θα 'θελα να είναι έμπυρον το έμπειρόν μας. Με ρωτάνε ακόμη πώς νιώθω για την προηγούμενη εφημερίδα που εργαζόμουν εξ αφορμής της επανέκδοσής της. Εχει κλείσει αυτός ο κύκλος. Οριστικά. Με πόνο, ίσως, αλλά δεν έχει σημασία. Εύχομαι πραγματικά να μακροημερεύσει, αφού φροντίσει όμως να φανεί συνεπής στις οικονομικές της υποχρεώσεις προς τους εργαζομένους της, που τους πέταξε, κυριολεκτικά, στον δρόμο, με ασύλληπτη αναίδεια. Η ζωή είναι μικρή, η τέχνη (η δημοσιογραφία!) μακρά.

[email protected]