ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑ Μέγα το πλήθος, μεγαλύτερη η συγκίνηση στην κηδεία του κομαντάντε. Τώρα πια το ερώτημα είναι αν ο Μαδούρο θα χωρέσει στα παπούτσια του, αν δηλαδή θα νικήσει στις εκλογές, αν θα πείσει τον στρατό κι αν θα μπορέσει να ολοκληρώσει τη μισή επανάσταση του προκατόχου του

Του Γιώργου Τσιάρα

^[1]Εφτά ολόκληρες ώρες χρειάστηκε η αυτοκινητοπομπή που μετέφερε το φέρετρο του Ούγκο Τσάβες για να διασχίσει τη μικρή απόσταση ώς το παρεκκλήσι της Στρατιωτικής Ακαδημίας του Καράκας, όπου πρόκειται να τελεστεί σήμερα η κηδεία του: τόσο πολύς ήταν ο κόσμος που κατέβηκε στους δρόμους της πρωτεύουσας για να δει τον «κομαντάντε» για τελευταία φορά. Εκατοντάδες χιλιάδες «τσαβίστας» δημιούργησαν έναν ασφυκτικό κλοιό στο κομβόι αυτοκινήτων, στην προσπάθειά τους να αγγίξουν το φέρετρο του Τσάβες ή να αφήσουν λίγα λουλούδια. Και το σύνθημα «ο Τσάβες ζει!» δονούσε για ώρες το κέντρο της πόλης, έως ότου η σορός του εκλιπόντος «πρεζιντέντε» έφτασε στο παρεκκλήσι, όπου περίμεναν υπομονετικά πολλοί ηγέτες της Λατινικής Αμερικής -ανάμεσά τους ο πρόεδρος της Βολιβίας Εβο Μοράλες, η πρόεδρος της Αργεντινής Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρσνερ και ο πρόεδρος της Ουρουγουάης Χοσέ Μουχίκα.

Ομως το σύνθημα, όπως όλα τα συνθήματα, λέει ψέματα –ο Τσάβες δεν ζει πια. Μαζί του πέθανε, όπως όλα δείχνουν, και ο chavismo, η sui generis ιδεολογία του, αυτό το μετα-περονικό μείγμα λαϊκισμού, σοσιαλισμού και εθνικισμού, και κινητήριος δύναμη της «Μπολιβαριανής Επανάστασης», που ανέτρεψε αιωνόβιες κοινωνικές ανισορροπίες και εκμεταλλευτικές δομές αιώνων στη Βενεζουέλα. Γιατί, όσο χαρισματικός κι αν είναι ο διάδοχος του Τσάβες, ο 50χρονος αντιπρόεδρος Νίκολα Μαδούρο είναι φανερό πως δεν φτάνει για να αναπληρώσει το κενό του μακαρίτη –γεγονός που πιθανότατα θα καταγραφεί σύντομα και στις κάλπες, όπου ο παλιός οδηγός λεωφορείου θα κληθεί να νικήσει τον νεαρό, φωτογενή και ζάπλουτο κυβερνήτη της επαρχίας Μιράντα και επικεφαλής της ενωμένης αντιπολίτευσης, Ενρίκε Καπρίλες, ο οποίος φυσικά διαθέτει και ισχυρότατες «πλάτες» εντός και εκτός της χώρας.

Θα τα καταφέρει άραγε ο Μαδούρο να «γεμίσει τα παπούτσια» του εκλιπόντος; Ο Τσάβες πίστευε πολύ σ' αυτόν: «Είναι ένας από τους νέους ηγέτες με τη μεγαλύτερη ικανότητα να συνεχίσει το έργο μας, εάν δεν μπορώ εγώ», είχε δηλώσει τον περασμένο Δεκέμβριο. Και παλιότερα είχε πει γι' αυτόν πως «η μπουρζουαζία κοροϊδεύει τον Νίκολα Μαδούρο επειδή ήταν οδηγός λεωφορείου. Δείτε τον όμως τώρα πού βρίσκεται!». Ομως οι κακές γλώσσες λένε πως ο Μαδούρο χρωστά την αλματώδη άνοδό του στο γεγονός ότι η σύζυγός του ήταν η δικηγόρος του Τσάβες όταν εκείνος φυλακίστηκε για το αποτυχημένο πραξικόπημα του 1992 και τονίζουν πως ο παραδοσιακός «ρυθμιστής» του πολιτεύματος, ο στρατός, δεν του έχει καμιά εμπιστοσύνη, αφού τον θεωρεί πιο «ενδοτικό» απέναντι στις… επάρατες ΗΠΑ, αλλά και την «εχθρική» γειτονική Κολομβία.

Ακόμη και αν ο Μαδούρο κερδίσει τις εκλογές όμως, η θητεία του δεν θα είναι στρωμένη με ροδοπέταλα, αφού θα κληθεί να διαχειριστεί όλα τα λάθη και τις… μισές δουλειές του προκατόχου του. Καλό είναι άλλωστε να θυμούνται οι όψιμοι αγιογράφοι του μακαρίτη πως το «σοσιαλιστικό» μείγμα του βελτίωσε μεν μια σειρά από κρίσιμους κοινωνικούς δείκτες, αλλά κατά τα άλλα ελάχιστα έθιξε τις βαθιές καπιταλιστικές δομές της εξαρτημένης από τις πετρελαϊκές εξαγωγές οικονομίας της Βενεζουέλας, διατηρώντας στο οικονομικό περιθώριο -και στο έλεος των οργανωμένων εγκληματικών συμμοριών, αλλά και της γενικευμένης κρατικής διαφθοράς- μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, που τόσο πίστεψαν στις μαγικές ικανότητες του «κομαντάντε» να αλλάξει συθέμελα τις ζωές τους. Ο καπιταλισμός, και μάλιστα στην πιο άγρια μορφή του, ζει και βασιλεύει στη Βενεζουέλα του Τσάβες: είναι άλλωστε χαρακτηριστικό πως από τον πολύ… σοσιαλισμό, ο ιδιωτικός τομέας ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι σήμερα μεγαλύτερος από ό,τι το 1998, έτος-ορόσημο για τον Τσάβες και την ημιτελή, και σε πολλές περιπτώσεις ψευδεπίγραφη, «Επανάστασή» του.