Υπάρχει ζωή μετά τα αφεντικά;

Του Γιάννη Καλαιτζἠ

Οι δημοσιευμένες αποφάσεις των ανώτατων κομματικών οργάνων του υπάρξαντος σοσιαλισμού και οι γελοιογραφίες της περιγραφικής σχολής διαφέρουν σε τούτο: οι δεύτερες (οι γελοιογραφίες) ενδέχεται να διαθέτουν κάποια χάρη. Πράγματι, και οι δύο πλευρές τού ως άνω συσχετισμού υποφέρουν από τον υπερβολικό όγκο των δεδομένων που παρουσιάζουν, την εξαντλητική ανάλυση, την έλλειψη αφαίρεσης και στην κορύφωση του δράματος πάσχουν από επανάληψη και κοινοτοπία. Και επειδή εκ των δύο συσχετιζομένων μόνον οι γελοιογραφίες είναι πλέον υπαρκτές, ακολούθως ο συντάκτης του παρόντος υποβάλλει τα κάτωθι: Η περιγραφική τάση των ευτράπελων σχεδίων εντοπίζεται στα χιουμοριστικά πορτρέτα του Λεονάρντο ντα Βίντσι, ακολουθεί την πορεία των εικαστικών τεχνών μέχρι τη βιομηχανική εποχή, οπότε ανανεώνεται από τον οριενταλισμό της αρτ νουβό, των κόμικς και των κινουμένων σχεδίων. Δηλαδή τι; η θεωρία των δύο άκρων επιβεβαιώνεται στις σατιρικές εικόνες; Ακριβώς αυτό!

Αυτό έως ότου από τις στήλες του «New Yorker», τροφοδοτούμενος από την ελληνίζουσα εποχή του Πικάσο, εμφανίζεται ο μεγάλος σκιτσογράφος Σολ Στάινμπεργκ. Το ύφος του πρυτάνευσε στα έντυπα της Δύσης για 30 χρόνια. Κυριότεροι εκπρόσωποι αυτού του ρεύματος στην Ελλάδα ο Κ. Μητρόπουλος, ο Κυρ και -από τους νεότερους- ο Μιχάλης Κουντούρης.

Αγαπητοί αναγνώστες στην «Εφημερίδα των Συντακτών» χαίρω ιδιαίτερης εκτιμήσης από όλους για τις γνώσεις μου επί του επαγγελματικού μου αντικειμένου, αφού έχω προτείνει τη συνεργασία τριών εκλεκτών ικανότατων υπογραφών: του Πέτρου Ζερβού, του Μιχάλη Κουντούρη και του Τάσου Παυλόπουλου. Αποτελούν ένα από τα ευφυέστερα γελοιογραφικά τιμ των ελληνικών εντύπων. Επειδή ο καθένας από αυτούς είναι άξιος ως δημιουργός αφενός και αφετέρου διότι το προσωπικό εικαστικό τους προφίλ διαφέρει, ξεχωρίζει από τους άλλους, πράγμα που ικανοποιεί μια ευρύτατη γκάμα των απαιτήσεων του κοινού.

Eξ αυτών, ο Μιχάλης Κουντούρης έχει αναπτύξει μια χαρακτηριστική γλώσσα αναγνώσιμη από οποιονδήποτε πολίτη του κόσμου, φίλου τού ευτράπελου. Απόδειξη των ανωτέρω, τα βραβεία και οι δημοσιεύσεις που τον έχουν τιμήσει διεθνώς. Αν ληφθεί υπ' όψιν το παγκοσμίως ελάχιστο εκτόπισμα των ελληνικών πραγμάτων επί παντός (των πολιτικών ιδιαίτερα) ο καθένας αντιλαμβάνεται την αξία των ιλαρών εικόνων του Κουντούρη.

Πώς το κατορθώνει αυτό; Πώς γίνεται αυτό; Μετά από τόσα χρόνια δεν θα με πείραζε να απαντήσω ξερά: «Δεν ξέρω». Εντούτοις, προσπαθώντας και πάλι, παρατηρώ τις ομοιότητες στη δουλειά τού εν λόγω δημιουργού με τα γκράφιτι του Μπάνκσυ, για τα οποία έγραφα προ καιρού: «Οι χώροι, οι όγκοι του Μπάνκσυ, κενοί, αόριστοι, ανύπαρκτοι. Τα σώματα, τα βλέμματα, τα πρόσωπα ακατοίκητα, ανόργανα και απολύτως σιωπηλά. Μολαταύτα το αισθητικό αποτέλεσμα είναι έντονο, απρόβλεπτο, άμεσο, ευθύβολο, αλλά σχεδόν αβαρές. Πώς γίνεται με τόσο μικρό περιορισμένο όγκο εικαστικού υλικού να μεταδίδεται αυτή η ισχυρή εντύπωση; «Επειδή τα ποιήματά του τραβούν τη συγκίνηση διά του κενού», έγραφε ο λόγιος Π. Βλαστός για τον Καβάφη. Επειδή γυρεύει να μας συγκινήσει με το άδειο».

Μια έρευνα που δημοσιοποιήθηκε προ ετών αποκάλυψε πως οι αναγνώστες διαθέτουν για να ξεφυλλίσουν την αγαπημένη τους εφημερίδα 4 έως 5 λεπτά την ημέρα. Για τούτο θα κλείσω εδώ αφού προσθέσω στα προσόντα του Κουντούρη τον ελάχιστο χρόνο που απαιτείται για την πρόσληψη των μηνυμάτων του. Εφ' όσον τα λαμπρά παραδείγματα είναι αυτά που δεν ακολουθεί κανείς, τίθενται από μόνα τους.

www.gianniskalaitzis.gr