Εκθεση-τιμή στον Δημοσθένη Κοκκινίδη στο Μέγαρο Εϋνάρδου

Δεκαπέντε καλλιτέχνες, μαθητές του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, αλλά και οι ίδιοι δάσκαλοι πλέον σήμερα, πήραν την πρωτοβουλία να τιμήσουν τον 84χρονο ζωγράφο με μια ομαδική έκθεση. Οι Αγγελος Αντωνόπουλος, Μιχάλης Μανουσάκης και Τιτίκα Σάλλα μάς εξηγούν πώς ο Δημοσθένης Κοκκινίδης τούς άνοιξε δρόμους και καθόρισε το βλέμμα τους

Της Παρής Σπίνου

^[1]Πάνω από 20 χρόνια δίδαξε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας ο Δημοσθένης Κοκκινίδης, ενώ την περίοδο 1979-1981 υπήρξε πρύτανης. Ενας δάσκαλος αγαπητός, διανοούμενος, από τους πιο πνευματικούς που πέρασαν από τη σχολή, όπως τον περιγράφουν οι μαθητές του. Δεν ήθελε να βγάλει έναν μικρό στρατό από μιμητές του, «Κοκκινιδάκια», αλλά ωθούσε στην ενδοσκόπηση. «Η γνώση της ιστορίας ή η αναφορά σε αυτή σε συνδυασμό με το βίωμα είναι ο δρόμος που μας χαρακτηρίζει», έλεγε.

Τώρα, 15 καλλιτέχνες, παλιοί μαθητές του Κοκκινίδη, δάσκαλοι πλέον και οι ίδιοι στις τέσσερις Σχολές Καλών Τεχνών της Ελλάδας, πήραν την πρωτοβουλία να τον τιμήσουν με μια ομαδική έκθεση που εγκαινιάζεται σήμερα στο Μέγαρο Εϋνάρδου, σε συνεργασία με το Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης.

Εργα ζωγραφικής, κατασκευές, βιντεοεγκαταστάσεις των μαθητών (Α. Αντωνόπουλος, Σ. Κονταράτος, Χ. Κοντοσφύρης, Μ. Μανουσάκης, Β. Μπέτσου, Ξ. Μπίτσικας, Β. Νομίδου, Τ. Σάλλα, Γ. Σκυλογιάννης, Μ. Σπηλιόπουλος, Αρ. Τζάκος, Γ. Φωκάς, Γ. Χαρβαλιάς, Χρ. Χαρίσης, Ερ. Χατζησάββα) συνυπάρχουν με αντιπροσωπευτικά έργα του Κοκκινίδη από όλες τις περιόδους της πολύχρονης πορείας του. Ο επισκέπτης καλείται να διαπιστώσει ότι το δίδαγμά του -ο καθένας να ακολουθήσει τον δικό του δρόμο, το προσωπικό του όραμα- δεν πήγε χαμένο.

«Παντα σε μια ομαδική υπάρχει διάλογος μεταξύ έργων, καλλιτεχνών και τάσεων, εντοπίζονται συγγένειες και αποκλίσεις», μας λέει ο Αγγελος Αντωνόπουλος, που διδάσκει στην Καλών Τεχνών της Αθήνας. «Υπάρχει η διαφορετικότητα, η προσωπική γραφή, έχουμε όμως την ίδια αφετηρία και κουβαλάμε τα διδάγματα του Κοκκινίδη και όσων πέρασαν από το εργαστήρι του. Πάντα είχε υψηλό επίπεδο συνεργατών γιατί δεν φοβόταν τη σύγκριση».

Πολιτική και ποίηση

Ποιητής της αφαίρεσης, χωρίς όμως να εξαφανίζει τον άνθρωπο, με χαρακτηριστική χρωματική γκάμα, ο Δημοσθένης Κοκκινίδης έχει αφήσει το χάραγμά του στη σύγχρονη τέχνη. Πολιτικοποιημένος, αποτύπωσε την κοινωνική και πολιτική κρίση κατά την περίοδο της δικτατορίας. Ο «Πόλεμος», με αφετηρία το Βιετνάμ, η «Βία», που ξεκινάει από τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, οι κατακερματισμένες μορφές των νεαρών θυμάτων της χούντας, οι «Διαμαρτυρίες» είναι ορισμένες από τις ενότητες που θα εκτεθούν. «Συμμετέχει στο κοινωνικό γίγνεσθαι και σ’ αυτή την ιστορική στιγμή δηλώνει με τη ζωγραφική του, με ποιητικό λόγο και χρωματική ένταση την αγωνία του για τον τόπο», τονίζει ο Μ. Μανουσάκης, μαθητής του τη δεκαετία του 1980, αλλά και συνεργάτης του για αρκετά χρόνια.

Από την έκθεση δεν θα λείψει ο Πειραιάς, όπου πριν από 84 χρόνια γεννήθηκε ο Koκκινίδης, μαζί με φυσικά και μεταφυσικά τοπία και την πρόσφατη εικονογράφηση της «Οδύσσειας» σε κείμενα Δ. Μαρωνίτη. Καθηλωτικές και οι λυρικές ζωγραφιές, ωδή στη συνύπαρξη και τη συντροφικότητα, αφιερωμένες στη γυναίκα του, επίσης εικαστικό Πέπη Σβορώνου, που πρόσφατα έφυγε από τη ζωή, καταδεικνύουν μια τέχνη βιωματική, που αναφέρεται στην ανθρώπινη περιπέτεια και τη σημασία της μνήμης.

Ο Κοκκινίδης έδειξε από νωρίς ευαισθησία στα ζητήματα της καλλιτεχνικής παιδείας. Από τη δεκαετία του 1960 υπήρξε μέλος της «Ομάδας Τέχνης Α´» και της «Ομάδας για την επικοινωνία και την εκπαίδευση στην Τέχνη» και μάλιστα πρόσφερε αφιλοκερδώς μαθήματα σε νέους ζωγράφους. Σήμερα πιστεύει ότι το καλύτερο σχολείο είναι η πόλη: Εκεί εξασκείται το βλέμμα στην ομορφιά και την ασχήμια διαμορφώνοντας την αισθητική των νέων, οι οποίοι ταυτόχρονα αποκτούν συνείδηση πολίτη.

«Τον κουβαλάμε μέσα μας»

«Με μια τέτοια έκθεση θέλεις να πεις ένα μεγάλο “ευχαριστώ” σε έναν άνθρωπο που ήταν δίπλα σου. Διορατικός, σου άνοιξε δρόμους, σου είπε πράγματα που χρειάζονται στη ζωή σου», συνεχίζει ο Μ. Μανουσάκης. «Ο Δ. Κοκκινίδης καθόρισε τη στροφή του βλέμματος προς τα μέσα μας για να αποκτήσουμε ζωγραφικό λόγο και να τον αποδώσουμε με ελευθερία προς τα έξω».

Ο Α. Αντωνόπουλος, που πιστεύει ότι «τον καλό δάσκαλό σου τον κουβαλάς πάντα μέσα σου», τονίζει ότι «πρέπει να τιμούμε τους δασκάλους όσο βρίσκονται εν ζωή για να γεύονται κι αυτοί τη χαρά κι εμείς να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας». Χαρακτηρίζει τον Δ. Κοκκινίδη «καλλιτέχνη, με την ευρεία έννοια. Είχε πολιτικές ανησυχίες, μεγάλη κατάρτιση, διαχειρίστηκε θέματα φιλοσοφίας και θεωρίας της τέχνης και μέσα από τις συζητήσεις που κάναμε στο εργαστήρι του καταλάβαμε ότι η τέχνη δεν είναι αποκομμένη από όλα αυτά».

«Ζωγράφο, λόγιο και κορυφαίο δάσκαλο» τον χαρακτηρίζει η Τιτίκα Σάλλα, που επίσης διδάσκει στην Αθήνα. «Ως άνθρωπος μου ταίριαζε, προσηνής και απρόσιτος ταυτόχρονα. Να τον προσεγγίσει ο φοιτητής, που έχει κάποιο προβληματισμό για να τον λύσει, αλλά και να κρατάει τις αποστάσεις που οφείλει ως δάσκαλος. Του αφιερώνω το ρητό του Μεγάλου Αλεξάνδρου: “Στους γονείς μας οφείλουμε το ζην, στον δάσκαλό μας το ευ ζην”».

[email protected]

…………………………………………………………… 

Info: «Δημοσθένης Κοκκινίδης, ο Δάσκαλος». Εγκαίνια σήμερα (8 μ.μ.), Μέγαρο Εϋνάρδου (Αγ. Κωνσταντίνου 20, τηλ.: 210-5223101). Μέχρι 27 Απριλίου. Τρίτη-Παρασκευή 10 π.μ.-2μ.μ., Τετάρτη και Παρασκευή 6-8 μ.μ., Σάββατο 12-2 μ.μ.