15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, αυλαία με βραβεία

Ο έμπειρος Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος ξεχώρισε χάρη στην ιστορία του Νίκου Αναστασίου, που εδώ και τριάντα τρία χρόνια γυρνάει με το φορτηγό του τα χωριά της νοτιοδυτικής Πίνδου. Ενα υπέροχο πορτρέτο του τόπου και των ανθρώπων του

Της Βένας Γεωργακοπούλου

^[1]Τον ήξερε από τα καλοκαίρια των εφηβικών του χρόνων τον μανάβη Νίκο Αναστασίου ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος. Τον έβλεπε να ανηφορίζει με το φορτηγό του στα χωριά της νοτιοδυτικής Πίνδου και να πουλάει τα ζαρζαβατικά του. Μια διαδρομή 75 χιλιομέτρων κάθε Τετάρτη από τα Τρίκαλα. Εδώ και χρόνια, από το 1980.

Αυτός ο αφοσιωμένος στη σκληρή δουλειά του 63χρονος -η Πίνδος δεν έχει μόνο δροσερά καλοκαίρια αλλά και βαριούς χειμώνες- έμελλε να προσφέρει στον καλό σκηνοθέτη ακόμα μια διάκριση. Το ντοκιμαντέρ του «Ο μανάβης», αν και ο Δημήτρης Εϊπίδης δεν το είχε εντάξει σε κανένα από τα επίσημα προγράμματα του 15ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, κέρδισε το βράδυ του Σαββάτου το βραβείο κοινού για ελληνική παραγωγή διάρκειας πάνω από 45 λεπτά.

Ας όψεται η κρίση. Αυτή έκανε τον Δημήτρη Κουτσιαμπασάκο τόσο δημιουργικό, ώστε να έχει ήδη έτοιμα ακόμα δύο ντοκιμαντέρ και μια πρόταση για φιξιόν ταινία. «Ενιωσα ότι με απειλούν, ότι μου λένε «τελείωσες σαν σκηνοθέτης, δεν υπάρχουν πια χρήματα, κάνε άλλη δουλειά». Ε, όχι, εγώ θα κάνω ταινίες, είπα. Το ίδιο και οι συνεργάτες μου, που με ακολούθησαν σ' αυτή την περιπέτεια χωρίς να πάρουν ούτε ευρώ».

Και τι περιπέτεια. Δεν τη φανταζόταν όταν ζήτησε διερευνητικά από τον κ. Αθανασίου να τον πάρει μαζί στη βόλτα του στα χωριά. Είχε, βέβαια, στο πίσω μέρος του μυαλού του την ιδέα για ένα ντοκιμαντέρ. Αλλά δεν περίμενε μια τέτοια εμπειρία. «Το ταξίδι ήταν για μένα αποκαλυπτικό. Δεν έζησα μια απλή συναλλαγή μεταξύ του μανάβη και των κατοίκων, αλλά μια τόσο άμεση, πλούσια και ανθρώπινη επικοινωνία που κατάλαβα ότι αν τον ακολουθούσα με την κάμερα θα μπορούσε να προκύψει μια ταινία πάνω στους ίδιους τους ανθρώπους και τον τόπο».

Τον τόπο τον ξέρει καλά. Σε ένα χωριό της Πίνδου, το Αρματολικό, γεννήθηκε. Οι ρίζες του αποδείχτηκαν πολύ χρήσιμες. Πώς στο καλό κατάφερε και οι πελάτες του κυρίου Νίκου δεν παίζουν ρόλους μπροστά στην κάμερά του; Γελάει. «Ναι, οι άνθρωποι της Πίνδου είναι κλειστοί. Το ήξερα. Ολα λύθηκαν ως διά μαγείας όταν έμαθαν ότι είμαι ο εγγονός της κυρα-Δήμητρας, ο ανιψιός του τάδε και ο κουμπάρος τού δείνα. Ημουνα από τον τόπο τους κι αυτό έφτανε για να ανοιχτούν, να αγκαλιάσουν εμένα και την ταινία».

Ενάμιση χρόνο κράτησαν τα γυρίσματα. Εκατόν είκοσι ώρες υλικό. Ενα και μόνο δρομολόγιο του μανάβη δεν έφτανε. «Η ταινία θα μπορούσε να έχει τίτλο «Οι τέσσερις εποχές και οι δύο όψεις του χειμώνα»», λέει ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος. Καταγράφει το ταξίδι του κ. Αναστασίου και της οικογένειάς του (πάντα στο πλευρό του η γυναίκα και οι δυο γιοι του) σε όλες τις εποχές. Και σε δύο χειμώνες. Η ταινία ξεκινάει με έναν ήπιο, μαλακό χειμώνα και τελειώνει με έναν σκληρό, με χιόνι ενάμισι μέτρο. Είναι μέρος της ποίησής της.

Προβολές στις πλατείες των χωριών

Ποια ήταν η μεγαλύτερη αγωνία του; «Το ίδιο το υλικό της. Μήπως προδίδει τους ανθρώπους και τον τόπο», απαντά. Και, κυρίως, η αντίδραση του ίδιου του κ. Αναστασίου, που μαζί με τη γυναίκα και τους γιους του (μόνο ο Κώστας έλειπε, έπρεπε να κάνει το δρομολόγιο της μέρας), παραβρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη. Τα δάκρυα που είδε στα μάτια του τον αποζημίωσαν. Τώρα που ξεκινάει η προσπάθεια για ξένα φεστιβάλ και διανομή ο Δημήτρης δεν ξεχνά κάτι βασικό. «Το καλοκαίρι θα κάνουμε προβολές του ντοκιμαντέρ στις πλατείες των χωριών», υπόσχεται.

Πόσο καιρό ακόμα θα είναι η Πίνδος τροφοδότης της τέχνης του; Τόσο στο ντοκιμαντέρ του «Ο Ηρακλής, ο Αχελώος και η γιαγιά μου», αλλά και στην πρώτη του μεγάλου μήκους «Ο γιος του φύλακα» (2006), ο τόπος του ήταν καθοριστικός. «Τον αγαπώ πολύ», λέει. «Αλλά η επόμενη ταινία μου δεν θα είναι γυρισμένη στην Πίνδο,παρ' όλο που το βιωματικό στοιχείο θα υπάρχει. Θα είναι μια έκπληξη», λέει. Τα επτά χρόνια που μεσολάβησαν από τον «Γιο του φύλακα» δεν τα θεωρεί χαμένα. «Οι καλλιτέχνες εξελίσσονται», λέει. «Προσπάθησα, ακόμα και διδάσκοντας σινεμά στο ΑΠΘ, να μάθω, να εμβαθύνω στην έκφραση και τα μέσα μου».

[email protected]

……………………………………………….

INFO:σκηνοθεσία- σενάριο: Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος, φωτογραφία: Χάρης Φάρρος, μοντάζ: Αποστόλης Αγρογιάννης, παραγωγός: Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος, παραγωγή: KinoLab. διάρκεια: 82′

…………………………………………………… 

Υπόλοιπα βραβεία

-Κοινού

Ξένη άνω των 45′: «Ο εξ αίματος αδελφός» Στιβ Χούβερ

Ελληνική κάτω των 45′: «Μια κληρονομιά: Με την ψυχή στο στόμα» Κυριακή Μάλαμα

Ξένη: «Υψηλή τιμή του χρυσού (Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Μεγάλη Βρετανία) Ρος Ντόμονι

-FIPRESCI

«They Glow in the Dark» Παναγιώτης Ευαγγελίδης

«Μέρη μιας οικογένειας» (Ολλανδία, Μεξικό) Διέγο Γκουτιέρες

-ΕΡΤ3

«Little Land» (Ελλάδα, Γαλλία) Νίκου Νταγιαντά και «Νομάδες του χειμώνα» (Ελβετία) Μανιέλ φον Στιρλέρ (1.500 ευρώ εκάστη και προβολή από την ΕΡΤ3)

-«Doc on Air»: πρότζεκτ «Playing With Fire» σε σκηνοθεσία Αννέτας Παπαθανασίου και παραγωγή Φωτεινής Οικονομοπούλου, Modiano S.A. (7.000 ευρώ)

-Διεθνούς αμνηστίας: «Λέγε με Κούτσου» (ΗΠΑ) Κάθριν Φέρφαξ Ράιτ και Μάλικα Ζουχάλι- Ουόρολ

-WWF: «Little Land»

-DOCS IN PROGRESS: «Αunty» (Ιταλία / Ισπανία) (υπηρεσίες post-production αξίας 15.000 ευρώ)