ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ  Του Νίκου Φωτόπουλου

^[1]Μετά την Κορώνεια, «καμπανάκι κινδύνου» και για τη Βόλβη. Η… «φαραωνική» κατασκευή ενωτικής τάφρου των δύο λιμνών, όχι μόνο δεν διασώζει την Κορώνεια, αλλά απειλεί με οικολογική καταστροφή και τη γειτονική Βόλβη! Το επισημαίνει με επιστολή της προς τον υπουργό Περιβάλλοντος, Ευάγγελο Λιβιεράτο, η διεθνώς αναγνωρισμένη σε θέματα λιμνών, καθηγήτρια Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Μαρία Μουστάκα.

Με πλήθος δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά για τις λίμνες Κορώνεια και Βόλβη, η κ. Μουστάκα επισημαίνει τον νέο κίνδυνο με εξασέλιδη επιστολή της προς τον υπουργό Περιβάλλοντος, τον ειδικό γραμματέα υδάτων, τον περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας και τη Μόνιμη Επιτροπή Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής.

Αφορμή, όπως αναφέρει, η πρόσφατη καταδίκη της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, που φαίνεται ότι δεν θα είναι και η τελευταία… Χαρακτηριστικό είναι το αγωνιώδες ύφος της επιστολής όπου μεταξύ άλλων τονίζεται:

-Η Κορώνεια δεν είναι πλέον λίμνη σήμερα, αποτελεί ένα εφήμερο υδάτινο σύστημα. Με βάση τα αποτελέσματα της ερευνητικής ομάδας για την τελευταία δεκαετία, τα οποία είναι δημοσιευμένα σε διεθνή περιοδικά, οι μεταβολές που συνέβησαν ήταν ραγδαίες.

-Η Κορώνεια έχει μετατραπεί σε απέραντο βιοαντιδραστήρα βακτηρίων, κυανοβακτηρίων και μικροφυκών φυτοπλαγκτού, πρωτόζωων και νηματοειδών φυκών (πράσινες επιπλέουσες μάζες) παραγωγής οργανικού υλικού που αποσυντίθεται και συσσωρεύεται στον πυθμένα.

-Οι περισσότεροι μικροοργανισμοί είναι ιδιαίτερα ανθεκτικοί σε ακραίες συνθήκες με υψηλά επίπεδα ρύπανσης, ενώ μεταξύ τους βρίσκονται τοξικοί και παρασιτικοί μικροοργανισμοί.

-Η ποιότητα του νερού, αν και κάκιστη, δεν μπορεί πλέον να εκτιμηθεί με τα κριτήρια οικολογικής ποιότητας των λιμνών, καθόσον η Κορώνεια δεν αποτελεί πλέον λίμνη.

Στο μεταξύ, η γειτονική Βόλβη, που επίσης περιλαμβάνεται στο μητρώο προστατευόμενων περιοχών της χώρας, παραμένει μια λίμνη μέτριας οικολογικής ποιότητας και σύμφωνα με την κ. Μουστάκα κινδυνεύει από τις άστοχες επιλογές. Οι δύο λίμνες, αν και αποτελούν δύο εντελώς διαφορετικής κατάστασης οικοσυστήματα, επί θητείας Παναγιώτη Ψωμιάδη στη Νομαρχία Θεσσαλονίκης, ενώθηκαν με μια… πανάκριβη τεχνητή τάφρο προκειμένου να γεμίσει νερό η άδεια Κορώνεια. Το «φαραωνικό» έργο προϋπολογίστηκε σε 6,4 εκατομμύρια ευρώ, από ευρωπαϊκά κονδύλια. Σήμερα ωστόσο, όχι μόνο βρίσκεται σχεδόν εκτός λειτουργίας, αφού η τάφρος έχει γεμίσει μπάζα και φερτά υλικά, αλλά αμφισβητείται και επιστημονικά. Σημειώνει σχετικά η κ. Μουστάκα στην επιστολή της:

-Και οι μη ειδικοί γνωρίζουν ότι πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικής κατάστασης οικοσυστήματα. Επομένως δεν αποτελεί ορθή επιστημονική προσέγγιση ούτε ορθολογική διαχείριση η τεχνική παρέμβαση-σύνδεσή τους. Εύλογα επομένως αναδύεται το ερώτημα πώς το έργο της ενωτικής τάφρου είχε εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής. Η απάντηση βρίσκεται στις ατεκμηρίωτες – λανθασμένες επιστημονικά παραδοχές του.

Και πιο κάτω επισημαίνονται σαφώς οι κίνδυνοι για τη Βόλβη:

-Οι μικροοργανισμοί της Κορώνειας δεν είναι κρύσταλλοι ζάχαρης που θα διαλυθούν και θα αραιωθούν στη μεγάλη δεξαμενή νερού της Βόλβης. Οι μικροοργανισμοί (σ.σ. που προέρχονται από την Κορώνεια) όχι μόνο δεν θα διαλυθούν αλλά είναι πολύ ανθεκτικοί για να πεθάνουν στη Βόλβη, ενώ ως εισβολείς θα βρουν χώρο αναπτύσσοντας κατάλληλες στρατηγικές να εγκατασταθούν και να κυριαρχήσουν στο νέο τους περιβάλλον.

-Οποιαδήποτε επέμβαση στις εισροές της λίμνης Βόλβης με εκτροπή χειμάρρων, ρεμάτων, θα μειώσει τον εμπλουτισμό των υπόγειων νερών της λεκάνης της Βόλβης και συνακόλουθα την υπόγεια και επιφανειακή τροφοδοσία της λίμνης.

-Παρ' όλ' αυτά προηγήθηκε το τεράστιου κόστους έργο της ενωτικής τάφρου και οι απαιτούμενες δράσεις του Μάστερ Πλαν έχουν προχωρήσει με ασύμμετρο τρόπο, με σοβαρή υστέρηση των μέτρων που συνιστούν καθοριστικούς όρους (ιδίως τα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα, γεωτρήσεις και αρδευτικά δίκτυα, ρύπανση και αστικά λύματα), για τα οποία κυρίως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε την Ελλάδα. Δηλαδή, προχωράει περαιτέρω υλοποίηση προαποφασισμένων τεχνικών παρεμβάσεων δίχως αποτελεσματικότητα στην εφαρμογή των αναγκαίων αγροπεριβαλλοντικών μέτρων.

«Εννιά χρόνια μετά την αρχική πρόταση (2004), σήμερα μετά την καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, όταν ο λαός βιώνει μια δυσβάσταχτη οικονομική κατάσταση, η επιστημονική μου ιδιότητα επιβάλλει την παρούσα παρέμβαση», γράφει στον υπουργό η διακεκριμένη καθηγήτρια ζητώντας την επανεξέταση των αμφισβητούμενων και πανάκριβων τεχνικών παρεμβάσεων.

Υπενθυμίζει ότι από το 2004 ώς το 2012 ενημέρωσε επίμονα για τα ερευνητικά αποτελέσματα τις αρμόδιες υπηρεσίες και το υπουργείο και μόλις το 2011 η τότε υπουργός κ. Μπιρμπίλη ανέφερε ότι εξετάζει αναθεωρημένο πρόγραμμα δράσεων, αλλά ο αντικαταστάτης της στη συνέχεια, ο κ. Παπακωνσταντίνου, παρέμεινε στην αρχική πρόταση της τότε Νομαρχίας Θεσσαλονίκης…

«Η δε λειτουργία της ενωτικής τάφρου», αναφέρει, «το 2010 παρουσιάστηκε ως επιτυχής, αφού θεωρήθηκε από τους υπεύθυνους ότι οδήγησε σε καλό επίπεδο και ποσότητα νερού που ξεπέρασε τα δύο μέτρα. Πολύ γρήγορα όμως τα αποτελέσματα του… θαύματος εξανεμίστηκαν. Το καλοκαίρι του 2010 το νερό λιγόστεψε, η λίμνη γέμισε πάλι με ανεπιθύμητους τοξικούς μικροοργανισμούς, πουλιά πέθαναν, ενώ τον Σεπτέμβριο το νερό κάλυπτε μόνο μέρος της επιφάνειας της λίμνης μη ξεπερνώντας το μισό μέτρο. Ο δε σταθμός μετρήσεων παραμέτρων νερού του Προγράμματος Παρακολούθησης της Κορώνειας βρέθηκε εκτός νερού. Το περασμένο καλοκαίρι (2012) η προσέγγιση στα νερά της Κορώνειας για λήψη δειγμάτων ήταν επικίνδυνη για τον άνθρωπο».

………………………………………………………………….

Γέμισε λεφτά η Κορώνεια, αλλά όχι ψάρια…

Με ανάμικτα συναισθήματα έγινε δεκτή η πρόσφατη υπουργική απόφαση να δοθεί η χρήση της λίμνης Κορώνειας και των Μακεδονικών Τεμπών σε ήπιες χρήσεις, από τους συμμετέχοντες σε ημερίδα για το σχέδιο διαχείρισης του εθνικού πάρκου. Την απόφαση για να δοθεί η λίμνη σε ιστιοπλοϊκούς αγώνες και η περιοχή της Ρεντίνας σε παράλληλες ήπιες δραστηριότητες αειφόρου ανάπτυξης ανακοίνωσε ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Σταύρος Καλαφάτης.

«Μας λύνονται τα χέρια», σχολίασε ο δήμαρχος Βόλβης, Δημήτρης Γαλαμάτης. Αντίθετα, ο πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Λιμνών Κορώνειας Βόλβης, καθηγητής Θεμιστοκλής Κουιμτζής, σχολίασε πως στα τόσα χρόνια που ασχολείται με την Κορώνεια «η λίμνη γέμισε προγράμματα ανάπτυξης. Σε λίγο στα νερά της θα βρίσκουμε προγράμματα, αλλά όχι ψάρια», πρόσθεσε.

Η βουλευτής Β' Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ Κατερίνα Μάρκου, από την πλευρά της, ζήτησε «να δούμε την ουσιαστική πλευρά, αφού για τις λίμνες «έπεσαν» εκατομμύρια ευρώ, αλλά δεν έγινε ουσιαστικό έργο».

Την ημερίδα οργάνωσαν, στα Λουτρά Νέας Απολλωνίας, ο Δήμος Βόλβης και ο Φορέας Διαχείρισης Λιμνών Κορώνειας-Βόλβης.