Του Ι. Ν. Μαρκόπουλου*

Το πρόβλημα του χρέους της χώρας –με τις εντελώς απάνθρωπες, κοινωνικά εξουθενωτικές αλλά και παράλογες (και από τη σκοπιά της οικονομικής επιστήμης) απαιτήσεις των δανειστών μας- είναι τόσο βαρύ και δυσεπίλυτο, που οποιαδήποτε προσπάθεια φιλοσοφικής του θεώρησης, τη στιγμή αυτή, θα φάνταζε, ίσως, παράταιρη και ανούσια.

Πιο συγκεκριμένα, η οποιαδήποτε προσπάθεια για μια λογική ανάλυση της γλώσσας που χρησιμοποιείται καθημερινά, διεθνώς, αναφορικά με το συγκεκριμένο πρόβλημα, φαίνεται άτοπη και άχρηστη.

Ωστόσο, όταν το νόημα των χρησιμοποιούμενων εννοιών έχει πλήρως διαστρεβλωθεί (αντιστραφεί, ουσιαστικά) και όταν οι σχετικές μας διατυπώσεις έχουν χάσει πλέον το νόημά τους, τότε μια γλωσσική ανάλυση των οικονομικών ή τεχνικών όρων που χρησιμοποιούμε μοιάζει, πλέον, επιβεβλημένη.

Διδάσκουμε, πράγματι, στους φοιτητές και στις φοιτήτριές μας την αναγκαιότητα μιας βιώσιμης ανάπτυξης (sustainable development), μιας ουσιαστικής ανάπτυξης και ευημερίας, που θα εξασφαλίζει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, την ανάπτυξη και ευημερία και των μελλοντικών γενεών.

Πρόκειται, δηλαδή, για μια ανάπτυξη που επιθυμούμε να διατηρηθεί και στο μέλλον.

Πώς στην ευχή, λοιπόν, υπό το λογικό αυτό πρίσμα, μπορούμε όλοι εμείς –ΔΝΤ, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Ε.Ε. και οι δανειζόμενες χώρες– να παλεύουμε για τη βιωσιμότητα του χρέους;

Σκεφτείτε το νόημα της πάλης μας, αν αντί του όρου «βιωσιμότητα» χρησιμοποιούσαμε το συνώνυμο, κατά πολλούς, όρο «αειφορία» (οι όροι δεν είναι ακριβώς συνώνυμοι, αλλά αυτό δεν είναι του παρόντος, ούτε αλλάζει το σκεπτικό).

Μάλλον, λοιπόν, πρέπει να μιλάμε για ένα διαχειρίσιμο (ή μάλλον μη διαχειρίσιμο, στην περίπτωσή μας) χρέος, και ο αγγλικός όρος «sustainable» μπορεί και να σημαίνει ότι το ύψος του χρέους αναγνωρίζεται ή μπορεί να γίνει δεκτό.

Αλλιώς, αν πράγματι σημαίνει βιώσιμο, τότε θα έχουμε «λαλήσει» διεθνώς. Αλλωστε, αυτό καθόλου δεν θα ενοχλούσε τους δανειστές μας. Ενα χρέος που θα παρέμενε στο διηνεκές. Τι πιο «βιώσιμο» για την αφεντιά τους!

* Καθηγητής της Τεχνολογίας και της Φιλοσοφίας της Τεχνοεπιστήμης στο ΠΤΔΕ της Παιδαγωγικής Σχολής του ΑΠΘ.